Dưa leo: Thực phẩm chống huyết áp cao và rối loạn mỡ máu

Dương Cảnh Đoan 

Dưa leo là loại thực phẩm mát lạnh, nhưng bạn có biết cách ăn như thế nào để nhận được nhiều lợi ích nhất không? Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách chọn, làm sạch, và chuẩn bị dưa leo, cũng như những lưu ý [khi ăn loại thực phẩm này] nhìn từ quan điểm của Trung y và Tây y.

Thành phần dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe của dưa leo

Một nghiên cứu năm 2022 trên tập san Journal of Preventive Medicine and Hygiene (Y học Dự phòng và Vệ sinh) cho thấy ăn dưa leo thường xuyên có thể làm giảm huyết áp và lipid máu, đồng thời cải thiện hệ tim mạch và thần kinh, nhờ dưa leo chứa các hợp chất flavonoid, isoflavone, tannin, polyphenol và nhiều phân tử tự nhiên có lợi khác.

Dưa leo là loại củ có hàm lượng calorie thấp, nhiều nước, dồi dào chất xơ. Chỉ có 15 calorie trong mỗi 100 g (khoảng 3.5 ounce) dưa leo, trong đó 95% là nước, đủ để bổ sung độ ẩm và điện giải cần cho cơ thể một cách hiệu quả.

Bên cạnh đó, dưa leo còn chứa nhiều loại vitamin, khoáng chất, và các chất chống oxy hóa như vitamin C và K, potassium và selenium. Dưa leo cũng chứa các hợp chất phytochemical như flavonoid và carotenoid, có tác dụng chống viêm, chống ung thư, chống oxy hóa và các tác dụng khác. Do đó, dưa leo giúp hạ lipid máu, tăng độ ẩm cho da, lợi tiểu và giảm phù nề.

Cách ăn dưa leo tốt cho sức khỏe

Để tận dụng trọn vẹn giá trị dinh dưỡng của dưa leo, bạn có thể thưởng thức theo những cách sau:

1. Ăn sống

Ăn sống là cách tốt nhất để giữ nguyên nước và dưỡng chất của dưa leo. Bạn chỉ cần rửa sạch và cắt dưa leo tươi thành từng lát mỏng hoặc ăn trực tiếp từng miếng. Dưa leo sống có thể bổ sung nước, chất xơ, và vitamin C cho cơ thể.

2. Muối dưa

Bạn có thể muối dưa leo bằng cách ngâm những lát dưa leo trong hỗn hợp muối, giấm, đường và gia vị – đây là một cách đơn giản để làm tăng hương vị và thời gian bảo quản dưa leo. Dưa leo muối có vị chua đặc biệt và kết cấu giòn nhưng vẫn giữ được hầu hết độ ẩm và hàm lượng chất xơ. Dưa leo muối cũng chứa ít calorie và không chứa chất béo.

3. Salad lạnh

Làm salad lạnh bằng cách trộn dưa leo cắt miếng với các loại rau củ, trái cây hoặc gia vị khác. Cách này cũng có thể giữ nguyên hương vị tươi mát và giá trị dinh dưỡng tương tự như ăn dưa leo sống. Có thể dọn đĩa dưa leo lạnh làm món phụ cho món salad, cơm hoặc ngũ cốc, làm gia tăng màu sắc và hương vị cho bữa ăn.

4. Nước ép

[Uống] nước ép là cách hấp thụ nước và khoáng chất nhanh chóng từ dưa leo. Nếu không thích phần bã còn sót lại, bạn có thể lọc qua rây và tất nhiên, nếu không phiền bạn có thể uống nguyên [cả phần nước và bã dưa leo]. Nước ép dưa leo chứa rất nhiều nước, vitamin, khoáng chất, và còn có tác dụng giải khát.

Ngoài những cách làm trên, có thể hấp, luộc, xào dưa leo nhưng hãy cẩn thận không đun quá nóng để tránh mất nước và dưỡng chất. Ngoài ra, hãy kiểm soát lượng dầu và muối để tránh làm tăng lượng calorie và sodium ăn vào. Nên luôn cố gắng giữ lại phần nào độ giòn và hương vị tươi mát, bất kể bạn ưa thích phương pháp chế biến nào.

Những hiểu lầm về dưa leo

1. Ăn khi đói

Trong tình huống thông thường, ăn dưa leo khi đói không thành vấn đề. Tuy nhiên, một số người có thể cảm thấy khó chịu nếu ăn dưa leo lúc đói, chủ yếu là do đường tiêu hóa của họ rất nhạy cảm hoặc có các vấn đề khác như ăn quá nhiều, dễ gây đầy hơi, khó tiêu hoặc khó chịu ở dạ dày. Có thể khắc phục bằng cách ăn dưa leo ít hơn, hoặc ăn khi đã thái nhỏ, hấp, hoặc kết hợp với các thức ăn khác.

2. Nấu chín trước khi ăn

Một số người nghĩ rằng không nên ăn dưa leo khi đã nấu chín vì có thể làm mất nước và dưỡng chất, nhưng đây là một hiểu lầm. Miễn là không nấu quá chín, dưa leo sẽ giữ được phần lớn nước, chất xơ, và tất cả các thành phần khác. Thật vậy, đối với những người có khả năng tiêu hóa kém, việc hấp hoặc luộc sơ sẽ giúp dễ tiêu hóa dưa leo hơn.

3. Gọt vỏ trước khi ăn

Nhiều người cho rằng có rất nhiều dư lượng thuốc trừ sâu và vi khuẩn nhiễm bẩn ở bề mặt ngoài của dưa leo, nên gọt vỏ khi ăn sẽ an toàn hơn. Cách làm này sẽ không mất đi quá nhiều giá trị dinh dưỡng. Tuy nhiên, nếu có thể rửa sạch hoặc tiệt trùng dưa leo bằng phương pháp tin cậy, bạn có thể an tâm ăn kèm vỏ để giữ lại trọn vẹn dưỡng chất.

Người lạnh bụng nên ăn ít dưa leo

Trung y đã khám phá ra rằng hầu hết các loại thức ăn đều có tính “hàn” hoặc “nhiệt” và chia thực phẩm thông thường thành ba nhóm: hàn, nhiệt và ôn (trung tính). 

Dựa trên lý thuyết của Trung y, dưa leo có tính hàn. Những người có dạ dày lạnh và/hoặc yếu thì không nên ăn quá nhiều dưa leo cùng với các thực phẩm có tính hàn khác.

Ăn những thực phẩm tính hàn sẽ khiến cơ thể lạnh hơn, còn ăn thực phẩm tính nhiệt sẽ làm cơ thể ấm hơn một chút. Như vậy, cần ăn lượng thực phẩm hàn và nhiệt thích hợp để cơ thể được cân bằng.

1.Cách chọn dưa leo

Khi chọn dưa leo, hãy chú ý đến các vết thâm, độ mềm (cứng tốt hơn mềm) và các dấu hiệu dưa leo bắt đầu hư thối. Hãy cố gắng chọn dưa leo hữu cơ hoặc trồng tự nhiên. Giá bán của những quả dưa leo này sẽ cao hơn nhưng nguy cơ dư lượng thuốc trừ sâu và ô nhiễm vi khuẩn thường thấp hơn.

2.Làm sạch và khử trùng dưa leo

Để làm sạch và khử trùng dưa leo, bạn có thể chà dưới vòi nước sạch, ngâm trong dung dịch soda hoặc giấm, hay trụng sơ bằng nước sôi.

Chà dưới nước sạch sẽ loại bỏ các chất ô nhiễm ra khỏi vỏ dưa leo.

Nếu bạn vẫn còn lo lắng, hãy thêm một ít bột soda vào nước. Sau đó, ngâm dưa leo trong nước soda từ 8 đến 10 phút để loại bỏ dư lượng thuốc trừ sâu và một số vi khuẩn.

Nếu những cách trên vẫn chưa làm bạn an tâm, hãy thêm một ít giấm vào nước và ngâm dưa leo trong nước giấm khoảng 10 phút. Giấm có tính kháng khuẩn và có thể giúp loại bỏ vi khuẩn trên bề mặt dưa leo.

Biện pháp cuối cùng là trụng dưa leo với nước sôi để loại bỏ các vi khuẩn và các chất độc hại còn sót lại, sau đó đem ngâm và rửa sạch dưới vòi nước.

Cho dù bạn chọn phương pháp nào, dưa leo tiệt trùng phải được rửa sạch thật kỹ với nước sạch để loại bỏ hoàn toàn chất khử trùng và dư lượng thuốc trừ sâu.

Cuối cùng, việc quyết định xem có nên ăn dưa leo khi bụng đói hay không, gọt vỏ khi ăn, hay ăn cùng với những thực phẩm nào tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và khả năng tiêu hóa của bạn.