Đúng giờ: Văn hóa tu dưỡng cá nhân hay phẩm cách quốc gia

Đúng giờ là văn hóa nổi tiếng của Nhật Bản đến mức người ta cho rằng người Nhật bị ám ảnh về việc này. Tại sao việc đúng giờ lại quan trọng đối với người Nhật như vậy?

Ngày nay, việc trễ hẹn, muộn giờ đã trở thành thói quen của phần đông người trong xã hội. Có phải việc đi trễ là do nguyên nhân khách quan, không khắc phục được? Tất nhiên, thực tế, có những người vì những lý do đột xuất, ngoài ý muốn nên đến trễ. Nhưng cũng không ít người xem việc đến trễ là chuyện bình thường mà hầu như ai cũng vướng phải, ít thì vài lần trong đời, còn thường xuyên thì cũng chẳng phải chuyện lạ, đến mức chuyện đó trở thành hiện tượng được gọi là “giờ dây thun”, và đã thành chuyện tặc lưỡi chấp nhận. Nhưng người Nhật thì lại không như vậy. 

Bộ trưởng Nhật Bản xin lỗi vì muộn họp 3 phút

Bộ trưởng Thế vận hội Nhật Bản Yoshitaka Sakurada đã từng phải công khai xin lỗi sau khi đến muộn 3 phút trong cuộc họp quốc hội. Các nghị sĩ phe đối lập nói rằng việc chậm trễ của ông Sakurada cho thấy sự tắc trách và đã tẩy chay một cuộc họp của ủy ban ngân sách trong 5 giờ để phản đối.

Sự đúng giờ của người Nhật là khởi nguồn của mọi sự cạnh tranh về khoa học kỹ thuật, điều chỉnh văn hóa ứng xử. 

Ở Nhật Bản, nếu bạn không đến sớm nghĩa là bạn đã trễ.  

Khái niệm đúng giờ của người Nhật là bạn phải có mặt trước giờ hẹn 5 đến 15 phút. Đây là cách người Nhật xây dựng niềm tin với đối tác. Lên kế hoạch kỹ lưỡng về thời gian là việc tối cần thiết trong các cuộc hẹn với người Nhật. Người Nhật rất nghiêm khắc với bản thân về việc giờ giấc, vì thế họ luôn là người đi trước và vận nước của Nhật Bản đã đổi thay diệu kỳ từ văn hóa này.

Năm 2018, một chuyến tàu của tuyến đường sắt JR-West đã khởi hành sớm 25 giây, khiến nhiều người chỉ trích và hãng đường sắt đã phải lên tiếng xin lỗi. Vụ việc được đưa tin rộng rãi ở Nhật Bản và bị coi là một sai lầm lớn của công ty đường sắt JR-West.

“Sự bất tiện mà chúng tôi gây ra cho khách hàng của mình thật sự là không thể tha thứ được,” công ty cho biết.

Đúng giờ là biểu hiện của sự tu dưỡng, biết nghĩ cho người khác

Kỳ thực việc đúng giờ hay trễ hẹn, muộn giờ giấc không chỉ là một hành vi bình thường, nó thể hiện văn hóa, phẩm cách, sự tu dưỡng của một người, lớn hơn nữa là một đất nước.

Ngay từ nhỏ, người Nhật đã được dạy là cần phải đúng giờ. “Cha mẹ tôi luôn nói với tôi rằng điều quan trọng là đừng đến muộn, ‘hãy nghĩ đến những người sẽ gặp phiền phức vì sự đến muộn của con, thậm chí chỉ muộn một chút so với lịch trình’, và điều đó đã khắc sâu trong tôi”, Issei Izawa, 19 tuổi, sinh viên đại học cho biết.

Người đúng giờ là người biết nghĩ cho người khác, tôn trọng người khác. Nếu bạn đi muộn 10 phút, đó không phải chỉ là 10 phút của bạn, đó là 10 phút của tất cả những người sẽ gặp bạn. Nếu bạn muộn 10 phút, và phòng họp có 10 hay 50 người phải chờ bạn, tức là bạn đã lãng phí 100 phút hay 500 phút của người khác. Điều đó không nhỏ một chút nào. Người thành công coi thời gian như một tài nguyên quý giá, vì thế họ sẽ đánh giá thấp bạn khi bạn lỡ hẹn bởi vì điều đó thể hiện rằng bạn không quý trọng tài sản của họ và của chính mình.

Theo SCMP, việc đi làm muộn có thể gây ra những thiệt hại lớn cho nền kinh tế. Theo báo cáo năm 2017 của Heathrow Express, những người đi làm muộn tại Anh khiến nền kinh tế nước này thiệt hại lên tới 9 tỷ bảng (11.7 tỷ USD). Ở Hoa Kỳ, tại tiểu bang New York, những người đi làm muộn đã gây thiệt hại 700 triệu USD mỗi năm, và tại tiểu bang California, thiệt hại do đi làm muộn trong 1 năm lên đến 1 tỷ USD.

Tại Trường ĐH Kyoto, dù thời tiết lạnh 2–3 độ C nhưng tất cả giảng viên đều có mặt đúng 8 giờ 40 phút, chuẩn bị máy chiếu, tài liệu bài giảng trong vòng năm phút để bắt đầu tiết dạy đúng 8 giờ 45 phút. Tham gia một lớp học của TS Tetsuo Tezuka (ĐH Kyoto) về kinh tế năng lượng, ông Tezuka vào lớp trước và đến tận từng bàn để phát tài liệu cho các sinh viên kèm lời chào ngày mới tốt lành. Đúng giờ, thầy thông báo “Chúng ta bắt đầu, không chờ thêm sinh viên nào nữa.” Thế nên sinh viên tự giác đến đúng giờ vì họ sẽ không có cơ hội tham gia lớp học nếu đi trễ.

Đúng giờ là văn hóa của người thành tín

Người Nhật có văn hóa đúng giờ vì Nhật Bản là đất nước lưu giữ và thấm nhuần giá trị văn hóa truyền thống. Trong văn hóa truyền thống,  chữ Tín là phẩm chất đạo đức không thể thiếu. Khổng Tử nói: “Vô tín nhi bất lập”, ý nói rằng người mà không giữ chữ Tín thì không có chỗ đứng trên thế gian này. 

Lời giảng vô cùng nghiêm khắc của cổ nhân cho thấy ý nghĩa quan trọng của việc giữ chữ Tín, đúng giờ, giữ lời hứa chính là biểu hiện của chữ Tín ở mỗi người. 

Đến thập niên 1920, sự đúng giờ được ghi nhận trong các quảng bá cấp quốc gia ở Nhật. Các hình ảnh hướng dẫn tạo kiểu tóc trong 5 phút vào dịp bình thường và tối đa 55 phút vào dịp trang trọng dành cho phụ nữ xuất hiện khắp đường phố.

Kể từ đó, sự đúng giờ đã trở nên tỉ lệ thuận với năng suất trong các công ty cũng như các tổ chức. Makoto Watanabe, phó giáo sư truyền thông và đa phương tiện tại đại học Hokkaido Bunkyo, cho biết: “Nếu công nhân đến muộn, công ty và tổ chức sẽ phải chịu tổn thất. Ở góc độ cá nhân, nếu tôi không đúng giờ, tôi không thể hoàn thành mọi việc cần làm.”

Mieko Nakabayashi, giáo sư khoa học xã hội tại đại học Waseda và là một nhà lập pháp trước đây của Đảng Dân Chủ Nhật Bản, cho rằng điều quan trọng đối với các nhân viên công ty là phải tuân thủ kỷ luật và đúng giờ. Cô nói thêm: “Nếu bạn không thể làm điều đó thì bạn sẽ nhanh chóng bị mang tiếng xấu trong công ty.”

Đúng giờ đến tôn trọng chính mình

Ai cũng có 24 giờ trong một ngày và một núi công việc. Người đúng giờ là người rèn luyện được tính kỷ luật, có khả năng sắp xếp, ưu tiên và phân bổ thời gian hợp lý. 

Tất nhiên, vì lý do khách quan hoặc bất khả kháng, đôi khi chúng ta không thể đúng giờ. Trong trường hợp đó, nhất thiết phải thông báo tới đối tác hay người mình sẽ gặp và xin lỗi về sự chậm trễ với lý do chính đáng. Nhưng cố gắng đừng lặp lại, nếu thường xuyên xin lỗi vì sự chậm trễ thì người khác cũng không còn tôn trọng bạn.

Không chỉ tôn trọng người khác, người đúng giờ là người có lòng tự trọng cao; họ tôn trọng chính phẩm cách của mình. Khi người ta không coi trọng sự thành tín, thì các việc gian dối thất tín cũng trở thành bình thường.

Nhật Bản là một quốc gia vững mạnh vì họ bảo tồn và trân trọng các giá trị văn hóa truyền thống. Một con người đáng trọng cũng từ việc giữ gìn tu dưỡng các phẩm chất đạo đức. Từ sự tu dưỡng đó có thể nhìn ra phẩm cách của một cá nhân hay một dân tộc, và số phận của một người hay vận mệnh của quốc gia.