Edinburgh – Thành phố gói trọn dấu ấn văn hóa Scotland

RICK STEVES

Edinburgh là trung tâm văn hóa của Scotland. Từng là một cường quốc thời trung cổ trải rộng bên dưới tòa lâu đài hùng vĩ, ngày nay, nơi này là một trong những thành phố sôi động và náo nhiệt nhất châu Âu.

Thủ đô của Scotland có hai nửa riêng biệt: một thị trấn cổ thời trung cổ và một thị trấn mới có từ thế kỷ 18. Thời tiết ở đây thay đổi thất thường – bạn nên mang theo áo len và chuẩn bị cho những cơn mưa. Người dân địa phương nói rằng thời tiết xấu là một trong những điểm bất lợi khi sống quá gần nước Anh.

Thành phố này đã là một kỳ quan vào thế kỷ 17 và 18. Edinburgh nổi tiếng với những tòa nhà chọc trời – được xem là đứng nhất thế giới – nhưng cũng nổi tiếng vì sự dơ bẩn vào thời điểm đó. Bốn trăm năm trước, Edinburgh có biệt danh là “Auld Reekie” (Khói cũ). Toàn bộ thành phố là một mớ hỗn độn nhuốm màu đen của ống khói và “sặc mùi” khói.

Lâu đài Edinburgh, nơi khai sinh kiên cố của thành phố này, tọa lạc ở vị trí cao nhất. Mặc dù lâu đài này vừa là một pháo đài vừa là nơi ở của hoàng gia từ thế kỷ 11, nhưng phần lớn các tòa nhà thời nay được sử dụng như một khu đồn trú quân sự. Mời bạn đến đây để ngắm nhìn vương miện cùng các vật phẩm hoàng gia của Scotland, Cung điện Hoàng gia, Đài tưởng niệm Chiến tranh Quốc gia Scotland, Nhà nguyện Thánh Margaret, và Bảo tàng Chiến tranh Quốc gia  (www.edinburghcastle.scot).

Lâu đài Edinburgh là điểm bắt đầu của con đường Royal Mile – một trong những đường bộ hành lịch sử thú vị nhất của châu Âu, dẫn qua thị trấn cổ đến Cung điện Holyroodhouse. Royal Mile kỳ thực dài 1 dặm 200 yard (gần 1.8 kilomet) – và mỗi inch đất đều là những cửa hiệu, quán cà phê, và các làn đường dẫn đến những quảng trường nhỏ. Mặc dù nơi đây ngập tràn những chiếc váy kẻ sọc lộng lẫy [trang phục truyền thống của Scotland] và du khách phải lách mình qua các giá đỡ chất bưu thiếp, nhưng khi len vào các con hẻm nhỏ, bạn sẽ tìm thấy những góc phố nguyên sơ còn sót lại của một thị trấn cổ kính.

Hãy đi một đoạn đường vòng ngắn ra khỏi Royal Mile để đến thăm Bảo tàng Quốc gia Scotland (www.nms.ac.uk). Điều này sẽ giúp bạn có được một chuyến khám phá lịch sử của Scotland tốt hơn bất cứ nơi đâu. Bắt đầu trong tầng hầm và đi xuyên qua các thời đại: thời tiền sử, thời La Mã, thời Viking, “sự ra đời của Scotland”, thời của phong trào thiêu sống phù thủy rầm rộ của Edinburgh, thời của những vụ tàn sát gia tộc, và cho đến thế kỷ 21. Sau vài giờ ở đây, bạn đã có thể tìm hiểu về cuộc Cách mạng Công nghiệp và sự hội tụ tuyệt vời của những triết gia và những thiên tài phát minh (từ những nhà cải cách vĩ đại như nhà thần học John Knox, những người đánh quả bóng golf đầu tiên, và cho đến cha đẻ của chủ nghĩa tư bản, ông Adam Smith), bạn sẽ kinh ngạc về cách mà Scotland nhỏ bé có được thành công vượt trên tiềm lực nhân khẩu học của mình.

Nếu muốn tìm hiểu lịch sử từ một hướng dẫn viên, bạn có thể thử chuyến đi bộ Royal Mile Tour để đi hết chiều dài của dãy phố cổ này (www.edinburghtourguides.com).

Ở đầu phố Royal Mile, có hoạt động nếm rượu whisky dành cho du khách, thậm chí có cả hàng dài thùng rượu whisky lớn suốt con đường. Điều này làm tôi liên tưởng tới “Malt Disney” tức là Xứ sở rượu mạch nha, [đừng nhầm với Walt Disney]. Gần cuối dãy phố Mile, bạn sẽ thấy một tiệm chuyên đóng rượu whisky vào chai tên là ‘Cadenhead’s Whisky Shop’.

Khi tôi ghé thăm, người bán hàng đã chỉ vào kệ đựng những chai whisky của các thương hiệu nổi tiếng. Anh ấy nói với tôi rằng chủ nhân các hãng sản xuất rượu –  tên của họ được ghi trên chai rượu – rất yêu thích rượu whisky của mình, nhưng họ không uống rượu từ những cái chai đó. (“Tất cả đều đã được tinh chế, tạo màu, và chuẩn hóa cho thị trường đại chúng.”) Dẫn tôi đi ngang qua căn phòng để đến chiếc kệ đựng những thùng gỗ lâu đời, người đàn ông Scotland này giải thích, “Họ uống rượu thô, từ những thùng như thế này. Điều đó giống như bạn mua sữa trực tiếp từ nông dân.”

Anh ấy đã rót một chút whisky cho tôi, và tôi đã nếm thử. Chà! Sau đó, anh đổ một ít nước suối lên đó. Nheo mắt nhìn vào ly rượu đó, anh hướng dẫn tôi: “Hãy nhìn những tạp chất tụ lại thành một đám nhỏ hạnh phúc ở trên cùng… nước [suối] đó giống như một cơn mưa xuân trên một khu vườn… giúp làm hiển lộ nét đặc trưng… tính cách riêng.”

Ở Edinburgh, người dân địa phương đam mê tìm kiếm và mô tả loại rượu whisky phù hợp với tính cách của họ. Mỗi chàng trai trong quán rượu đều có loại rượu whisky “của mình”. Và những loại có thuật ngữ mô tả (hương vị trái cây, vị cay nồng, mùi than bùn, và mùi khói) thực sự dễ ‘thưởng thức’ hơn nhiều so với loại rượu của những kẻ thích phô trương rượu. Nhấm nháp rượu whisky với một chuyên gia, tôi mới nhận ra cách mà thức uống dân tộc của Scotland có thể trở thành, như họ vẫn thích nói, “một người bạn rất tốt”.

Mặc dù thành phố này có thể khiến người ta say đắm vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng nếu bạn đến vào cuối mùa hè, thì hãy tận hưởng một trong những sự kiện văn hóa lớn tuyệt vời của châu Âu – Lễ hội Edinburgh thường niên. Có đủ các sự kiện âm nhạc, khiêu vũ, kịch, và những sự kiện đa văn hóa khiến ngay cả những du khách lãnh đạm nhất cũng phải phấn khích (thường là một vài tuần trong tháng Tám, www.edinburghfestivalcity.com).

Nhưng đi chơi buổi tối đúng kiểu địa phương nhất có lẽ là điềm đạm ngồi trong một quán rượu để nếm whisky trong khi gặp gỡ người dân bản địa… và cố gắng hiểu họ qua chất giọng Scotland đặc sệt. Đó là điều khiến Edinburgh trở thành một trong những điểm đến yêu thích của tôi – một thành phố với câu chuyện tuyệt vời và cách họ kể chúng.

Rick Steves (www.ricksteves.com) viết sách hướng dẫn du lịch về châu Âu, tổ chức các chương trình du lịch trên TV và đài phát thanh, và tổ chức các chuyến tham quan châu Âu. Bài viết này được trích từ cuốn sách mới của anh ấy, For the Love of Europe (Tình yêu châu Âu).