‘French fries’ – Khoai tây chiên có thực sự đến từ Pháp?

TRẦN ĐÌNH

Thông thường, tên gọi của các món ăn sẽ có một câu chuyện rất thú vị phía sau. Nếu hiểu rõ tên của món ăn, chúng ta có thể cảm nhận được lịch sử sống động trên đầu lưỡi, cũng như sức hấp dẫn của những món ăn ngon này.

Tổng thống Hoa Kỳ thích khoai tây chiên

Khoai tây chiên, một món ăn vừa ngon vừa đầy đủ mùi vị, là món ngon bình dân ở rất nhiều quốc gia. Ngoài việc ăn với muối, khoai tây chiên còn có thể được ăn với tương cà, giấm, sốt mayonnaise hay các món đặc sản địa phương. Tuy nhiên, món khoai tây chiên mà mọi người yêu thích lại có những tên gọi khác nhau ở những vùng miền khác nhau!

Ở Hoa Kỳ và gần như toàn bộ Canada, khoai tây chiên được gọi là “french fries” hoặc viết Hoa “French fries”; trong cuộc sống hàng ngày, chúng được gọi đơn giản là “fries” – khoai tây chiên. Tại sao trong tên gọi của khoai tây chiên lại có từ “French”?

Nhiều người cho rằng điều này là do Tổ phụ của Hoa Kỳ Thomas Jefferson – người là Đại sứ tại Pháp từ năm 1785 đến năm 1789 – thích ăn khoai tây chiên. Đây là món ăn phổ biến ở Pháp vào thời điểm đó và ông đã đem món ăn này trở về Hoa Kỳ.

Vào năm 1802, trong một bữa tối ở Tòa Bạch Ốc, ông Thomas Jefferson, khi ấy là Tổng thống thứ ba của Hoa Kỳ, đã gọi khoai tây chiên là “khoai tây được phục vụ kiểu Pháp”. Sau này, món “French fried potatoes” (khoai tây chiên kiểu Pháp) dần được biết đến với cái tên “French fries”!

Trên thực tế, ở các quốc gia nói tiếng Anh khác bao gồm Vương quốc Anh, Úc, Nam Phi, Ireland, New Zealand, v.v., tên phổ biến hơn của món ăn này là “chips”, chẳng hạn như món cá và khoai tây chiên nổi tiếng được gọi là “Fish and chips”. Ấn Độ từng chịu sự thống trị của Anh, vậy nên về cách gọi cũng bị ảnh hưởng, họ gọi khoai tây chiên là “finger chips”.

Chưa rõ ai đã phát minh ra khoai tây chiên

Vậy khoai tây chiên có thực sự do người Pháp phát minh ra không? Đây là một câu hỏi hóc búa trong lịch sử của ngành ẩm thực. Pháp và các quốc gia nói tiếng Pháp gọi khoai tây chiên là “Pommes frites” hoặc đơn giản là “frites”. Tuy nhiên, cả Pháp và Bỉ đều khẳng định họ là “quốc gia phát minh ra món khoai tây chiên”. Trong nhiều năm qua, cả hai bên đều đưa ra những trích dẫn tài liệu, nhưng đều thiếu bằng chứng chắc chắn.

Bỉ, một quốc gia yêu thích món khoai tây chiên, từng đề nghị UNESCO công nhận khoai tây chiên là “di sản văn hóa phi vật thể” của đất nước này, nhưng cho đến nay vẫn chưa được chấp thuận.

Tuy nhiên, Bỉ không bỏ cuộc. Họ không chỉ thành lập Bảo tàng Khoai tây chiên, Hiệp hội Khoai tây chiên Quốc gia, mà còn chỉ định ngày 01/08 là “Ngày Quốc tế Khoai tây chiên của Bỉ”. Hàng năm tại Bỉ, từ ngày 01-07/12 là “Tuần lễ khoai tây chiên quốc gia”, và giống như rất nhiều món ăn truyền thống của u Châu, họ cũng đặt ra các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, khiến cho khoai tây chiên của Bỉ trở thành món đặc sản nhất định phải nếm thử cho du khách.

Trong những năm gần đây, Bỉ cũng luôn thúc đẩy việc đổi tên “French fries” thành “Belgian fries”. Phải chăng vào một ngày nào đó trong tương lai, món khoai tây chiên mà chúng ta quen thuộc sẽ lại đổi tên lần nữa!