Giải trí đích thực sẽ đem lại cho chúng ta sự an nhiên

Hai ngày trước năm mới, tôi đưa con gái, con rể, và bảy đứa cháu đi ăn tối tại một nhà hàng ở Front Royal, Virginia. Theo quy định, chúng tôi phải đeo khẩu trang khi vào đây, nhưng khi ngồi xuống, chúng tôi bỏ khẩu trang ra và thực khách có thể ăn mà không cần che mặt.

Ngồi ở các bàn xung quanh chúng tôi là 14 người khác đang thưởng thức bữa ăn của họ cùng gia đình và bạn bè. Cô phục vụ đeo khẩu trang đem ra thực đơn, ba hộp bút màu và một vài tờ giấy. Sau đó, các thành viên nhí, gồm cả đứa cháu ba tuổi, ngay lập tức tô màu và rất ngoan ngoãn trong suốt bữa ăn. 

Cả bọn trẻ và bố mẹ chúng đều không ăn ở nhà hàng nào trong sáu tháng qua, và con gái tôi đã nhiều lần nhận xét cảm giác “được bình thường” tuyệt vời như thế nào. Đối với tất cả chúng tôi, việc ngồi bên bàn ăn đem đến một điều kỳ diệu ngọt ngào cho buổi tối, là thời gian nghỉ ngơi sau những tháng ngày khắc nghiệt của đại dịch.

Giải thoát và giải trí

Một số người tự thoát khỏi những việc hàng ngày bằng cách tìm kiếm sự lãng quên. Họ dành buổi tối để uống quá nhiều rượu hoặc ngồi trước TV khoảng 3 hay 4 giờ đồng hồ. Một số học sinh bỏ qua các yêu cầu của lớp học và chơi trò chơi điện tử cho đến nửa đêm, trong khi những người khác biến các lớp học từ xa qua Zoom thành cuộc trò chuyện với bạn bè qua các thiết bị điện tử.

Tất cả những hoạt động này có thể xóa tan những áp lực trong công việc, học tập, nhưng liệu chúng có đủ tiêu chuẩn để trở thành một hoạt động giải trí thực sự hay không?

Trong cuốn “Leisure: The Basis of Culture” (Giải trí: Nền tảng của Văn hoá) mà tôi đã đọc nhiều năm trước, và gần đây tôi đã tham khảo trong một bài viết khác trên tờ The Epoch Times về việc giải trí để tái tạo sự sáng tạo hơn là chỉ để giải trí đơn thuần; Josef Pieper đã xem xét ý nghĩa của việc giải trí. Ông lập luận rằng giải trí thực sự liên quan đến việc chiêm nghiệm, khả năng ở một mình và “đắm mình trong thực tế”. Cuốn sách của ông cảnh báo về sự độc tôn của công việc đối với con người trong thời hiện đại. Có một điều nguy hiểm với nhân loại ngày nay là chúng ta định nghĩa bản thân mình bởi công việc chúng ta làm; từ đó, chúng ta mất khả năng trải nghiệm sự kỳ diệu và bí ẩn của thế giới xung quanh.

Cuốn sách “Leisure: The Basis of Culture” được xuất bản vào năm 1948, tuy nhiên những lời cảnh báo của Pieper về mối nguy hiểm của việc gắn chặt cuộc sống với công việc và những ý tưởng thư giãn cổ điển vẫn còn phù hợp cho đến ngày nay.

Ngài Winston Churchill giải trí như thế nào nhỉ?

Trong suốt cuộc đời, ông Winston Churchill sống vội vã và làm việc chăm chỉ. Ông luôn sống như một người lính trong thời chiến; ông đã chiến đấu trong nhiều cuộc chiến chính trị, và tất nhiên, ông đã dẫn dắt Vương quốc Anh vượt qua những ngày đen tối của Đại chiến Thế giới lần II.

Cũng như chúng ta, ông Churchill tìm cách giải tỏa những gánh nặng này, để tạm thời thoát khỏi những trách nhiệm. Đôi khi ông uống rất nhiều rượu. Ông cũng đánh bạc. Và khi còn trẻ, ông chơi polo. Những hoạt động này đã giúp ông thoát khỏi những áp lực nặng nề, nhưng theo định nghĩa của Pieper, chúng không đủ tiêu chuẩn trở thành những hoạt động giải trí lành mạnh. 

Nhưng hai trong số những sở thích của ông Churchill thỏa mãn tiêu chí của Pieper về sự đơn độc và chiêm nghiệm: vẽ tranh và làm thợ nề. Năm 1915 ở tuổi trung niên, ông Churchill mới bắt đầu cầm bút lông và bảng màu; ông tìm thấy niềm an ủi trong hội họa cho những ngày tháng còn lại của cuộc đời. Vài năm sau, ông tham gia công việc thợ nề như một hình thức thư giãn. Trong cả hai hoạt động này, ông Churchill đều đắm mình trong thế giới của thực tại, thực hành nghệ thuật một mình, và đôi khi ông bước vào sự trầm ngâm suy tư giống như Pieper đã phân tích. 

Nhìn lại bản thân

Viết những lời này và suy nghĩ về ông Churchill khiến tôi nhìn lại bản thân và tự hỏi: Tôi có thực hành việc giải trí không? Tôi có tham gia vào bất kỳ hoạt động nào giúp tôi rời xa công việc không – trong trường hợp này đó là viết vài bài báo – và điều đó có thoả mãn điều kiện vừa thay đổi nhịp sống và vừa là cơ hội cảm nhận những điều kỳ diệu của cuộc sống trên Trái Đất với một nhãn quan khác không?  

Việc đọc sách hiện lên đầu tiên trong tâm trí tôi, cả cuộc đời tôi đã yêu sách và thích đọc sách. 

Tuy nhiên, đối với tôi, dường như việc đọc sách không đạt được các tiêu chuẩn của Pieper về giải trí. Giống như người đàn ông uống quá nhiều rượu gin vào mỗi tối, tôi trở nên say sưa với những từ ngữ; giống như một người phụ nữ gác lại những căng thẳng trong ngày bằng cách xem các bản phát lại của “Frasier” vào ban đêm, tôi tìm kiếm sự giải trí và trốn thoát khi đọc sách.

Đọc sách nghĩa là đơn độc và đôi khi tôi có thể tìm thấy điều tuyệt diệu từ những hiểu biết của một số tác giả, nhưng nó không thực sự khiến tôi “đắm chìm” trong thế giới thực. Điều tuyệt diệu mà tôi trải nghiệm không phải nguyên sơ, nó đúc kết từ kinh nghiệm của những tác giả mà tôi chưa từng gặp.

Những điều tuyệt diệu và bí ẩn

Vậy thì có khi nào tôi gác công việc lại một ngày, dù chỉ trong một thời gian ngắn và tham gia vào các hoạt động giải trí? 

Sau khi xem xét những câu hỏi này, tôi nghĩ đến ly cà phê buổi sáng. Mỗi ngày tôi nhấp ngụm cà phê đầu tiên trên hiên trước ngôi nhà nơi tôi sống, và sau đó tôi ngạc nhiên trước sự kỳ diệu từ những điều bình thường. Trong khoảng thời gian ngắn ngủi đó, trước khi phải thực hiện các nhiệm vụ trong ngày, tôi ngắm bình minh sắp đến và khoảnh khắc các vì sao biến mất; lắng nghe tiếng chim hót, một điệp khúc tôi không còn nghe thấy khi mùa đông đến; hít thở luồng không khí trong lành buổi sáng; và nói lời biết ơn rằng tôi vẫn còn sống để chứng kiến và trở thành một phần của những điều kỳ diệu này.

Những con đường khác

Tất nhiên, có nhiều cách khác để chiêm nghiệm điều mà Pieper đặt ra. Cầu nguyện hoặc chỉ ngồi trên một tảng đá trên đồi và ngắm hoàng hôn: tất cả đều có thể truyền cảm hứng cho những suy nghĩ sâu sắc và biết quý trọng hơn thế giới thực tại. 

Có thể có nhiều người sẽ thấy thú vị với câu ngạn ngữ “Dừng lại và ngửi những cánh hồng” và nó phù hợp với định nghĩa của Pieper về sự giải trí. Khi chúng ta sống chậm hoặc quay lưng hoàn toàn với công việc, khi chúng ta nhìn – thực sự nhìn – một đứa cháu đang chơi với Lincoln Logs, nhìn một đứa trẻ đang ngủ, hoặc nhìn trăng tròn lướt qua những đám mây xám. Dù khoảnh khắc đó thật ngắn ngủi, nhưng chúng ta có thể cảm nhận những điều bí ẩn xung quanh trong thoáng chốc.

Tiến về phía trước

Thực tế là đại dịch vẫn đang diễn ra, chúng ta còn cần đấu tranh để bảo vệ quyền tự do của mình trong đại dịch, và sự thay đổi của ngày tháng sẽ không làm giảm bớt gánh nặng của những người đang gặp khó khăn về tài chính do bị đóng cửa và ngừng hoạt động kinh doanh.

Tin tốt là chúng ta đã học được một số bài học từ những thời điểm khó khăn này – tự do rất mong manh; chính quyền tiểu bang và địa phương có thể áp bức hoặc nặng tay hơn; và không ai, kể cả các chuyên gia của chúng ta, thực sự có đủ khả năng để chống lại loại virus đã phá hủy nền kinh tế. Kiến thức đó có thể giúp ích trong các trận chiến mà chúng ta sẽ phải đối mặt.

Hãy nhớ thường xuyên dừng lại và cảm nhận những điều bí ẩn xung quanh, chúng ta hãy nhớ nhìn nhau. Chúng ta hãy nỗ lực để giữ cho tình yêu, lòng tốt, cái đẹp và sự thật luôn tồn tại trong trái tim.

Khi thực hành loại hình giải trí này, chúng ta có thể nhận ra ánh sáng bên ngoài bức màn bóng tối và nỗi buồn.