Giáo sư MIT bị Hoa Kỳ cáo buộc đã che giấu mối liên hệ mật thiết với Trung Cộng

Hôm 14/01, Bộ Tư pháp (DOJ) cho biết một giáo sư tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đã bị cáo buộc là không tiết lộ việc cộng tác của ông với các nhóm có liên hệ với Trung Cộng, trong khi ông đang nhận tiền tài trợ từ các cơ quan chính phủ Hoa Kỳ.

DOJ cho biết trong một tuyên bố rằng ông Gang Chen, 56 tuổi, đã bị cáo buộc trong một đơn kiện hình sự về tội khai man trên tờ kê khai thuế, thực hiện hành vi gian lận qua mạng, và không nộp báo cáo tài khoản ngân hàng ở nước ngoài.

Ông Chen, một công dân nhập tịch Hoa Kỳ đến từ Trung Quốc, là Trưởng phòng thí nghiệm Kỹ thuật Vi mô/Nano Pappalardo của MIT và là giám đốc Trung tâm Chuyển đổi Năng lượng Nhiệt Mặt trời Thể rắn. Kể từ khoảng năm 2013, ông Chen đã nhận được hơn 19 triệu USD từ các khoản tài trợ của cơ quan Hoa Kỳ, theo tuyên bố trên.

“Kể từ năm 2012, ông Chen bị cáo buộc là đã tổ chức nhiều cuộc gặp gỡ với Trung Cộng, mục đích nhằm thúc đẩy “sự phát triển khoa học và công nghệ của Trung Quốc bằng cách cung cấp tư vấn và chuyên môn” và đôi khi trực tiếp tư vấn cho các quan chức Trung Cộng “thường để đổi lấy khoản thù lao tài chính.”

Ông Chen cũng từng tham gia ít nhất hai chương trình nhân tài do Trung Quốc điều hành.

Theo DOJ, “Kể từ năm 2013, ông Chen bị cáo buộc là đã nhận được khoảng 29 triệu USD tiền tài trợ từ nước ngoài, trong đó có 19 triệu USD từ… Đại học Khoa học và Công nghệ Miền Nam.”

Thông tin từ DOJ cho biết ông Chen đã trình bày chi tiết chiến lược phát triển kinh tế và khoa học của Trung Cộng trong một email mà ông ta gửi cho chính mình trên tài khoản MIT của ông.

Một đoạn của email này nói rằng ông ta nên “thúc đẩy sự hợp tác của Trung Quốc”; “Trung Quốc đặt định sự đổi mới (khoa học) là chìa khóa và cốt lõi chứ không phải là một trào lưu [nguyên văn], nhưng bởi vì chúng ta phải làm điều đó, xét từ xu hướng lịch sử cũng như xét từ giai đoạn của chúng ta”; “nền kinh tế của chúng ta đứng vị trí thứ 2, nhưng xét về mặt công nghệ (cấu trúc nền kinh tế) và nguồn nhân lực, chúng ta còn lâu mới đứng vị trí thứ 2”; “Chúng ta đang phải trả giá lớn về môi trường, không bền vững, cũng như chi phí lao động”; và những thứ khác.

Email này cũng nói rằng cần đặt tầm quan trọng của việc “bảo vệ môi trường lên ngang hàng với sự phát triển, thậm chí đặt môi trường ở vị trí cao hơn, nếu năng lượng sạch có chi phí cao hơn, thì phải giảm sắt thép, xi măng. Chúng ta phải dựa vào công nghệ, không thể phát triển như quá khứ.” Email cũng viết rằng “theo hội nghị cộng sản lần thứ 18, đổi mới khoa học nên được đặt làm cốt lõi. Chúng ta tiến hành không chỉ là sự đổi mới một cách độc lập mà còn quốc tế hóa để lập kế hoạch và tạo điều kiện thuận lợi. Đổi mới khép kín không đem lại hiệu quả; đổi mới là động lực thúc đẩy.”

Ông Andrew Lelling, luật sư Hoa Kỳ của quận Massachusetts, lưu ý rằng việc các nhà nghiên cứu cộng tác với các tổ chức và công dân nước ngoài thì không có vấn đề gì.

“Vấn đề không nằm ở bản thân sự hợp tác,” ông nói. “Vấn đề là nói dối về nó.”

Các quan chức còn cáo buộc ông Chen đã trở thành người tuyển dụng và giúp các chương trình của Trung Quốc xác định những học giả có thể trợ giúp họ trong nỗ lực thúc đẩy các chương trình khoa học và công nghệ của Trung Cộng.

Các công tố viên nói thêm rằng ông Chen bị cáo buộc đã cố gắng che giấu một số mối liên hệ của mình với các tổ chức của Trung Cộng.

“Ông Chen cũng bị cáo buộc đã không tiết lộ với IRS trong tờ kê khai thuế năm 2018 của mình rằng ông ta đã duy trì một tài khoản ngân hàng ở Trung Quốc với hơn 10,000 USD trong năm 2018,” DOJ viết.

Trong một tuyên bố hôm 14/01, MIT cho biết họ “rất lấy làm tiếc” về việc bắt giữ ông Chen và nói thêm rằng, “Giáo sư Chen là một thành viên lâu năm và rất được kính trọng trong cộng đồng nghiên cứu; điều này khiến những cáo buộc của chính phủ đối với ông ấy càng trở nên đáng buồn hơn.”

Tính đến ngày 31/12/2020, MIT báo cáo đã nhận được hơn 125 triệu USD quà tặng và hợp đồng từ Trung Quốc, nhiều hơn bất kỳ trường đại học nào khác ở Hoa Kỳ, theo Bộ Giáo dục Hoa Kỳ.

Chưa rõ liệu ông Chen có luật sư hay không.

Vào tháng 12/2020, một giáo sư đã nhận tội rằng ông ta đã nói dối các đặc vụ liên bang sau khi ông này bị cáo buộc lợi dụng chức danh nhà nghiên cứu của Đại học Texas–Arlington để đánh cắp công nghệ và tài sản trí tuệ cho công ty viễn thông khổng lồ Huawei của Trung Quốc. Năm 2019, một giáo sư khác tên là Franklin Tao, người từng làm việc cho Đại học Kansas, đã bị cáo buộc vì đã lừa dối trường đại học này và các quan chức chính phủ Hoa Kỳ liên quan đến nghiên cứu của ông.