Hàng không dân dụng Trung Quốc thiệt hại hàng tỷ dollar vì dịch bệnh, chiến tranh

Ngành hàng không của Trung Quốc đang phải hứng chịu những hậu quả tồi tệ nhất từ chính sách Zero COVID cứng rắn của nước này. Cơ quan Hàng không cho biết họ có thể đã thiệt hại hàng tỷ dollar kể từ khi dịch bệnh bùng phát. Chiến tranh Nga–Ukraine cũng đã ảnh hưởng đến các chuyến bay định kỳ trên không phận Nga.

Theo China Times hôm 22/03, bà Trương Thanh (Zhang Qing), Phó giám đốc Vụ Kế hoạch Phát triển của Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc, cho biết tại cuộc họp hôm 18/03: “Tác động của đại dịch lên hàng không dân dụng ở Trung Quốc đã vượt ngoài dự tính.” 

Vị quan chức hàng không hàng đầu này tiết lộ rằng từ năm 2020 đến tháng Hai năm nay, ngành hàng không dân dụng của Trung Quốc đã bị lỗ lũy kế 211.1 tỷ nhân dân tệ (33.1 tỷ USD), trong đó năm 2020 đã bị lỗ 97.4 tỷ nhân dân tệ (15.3 tỷ USD) và năm 2021 bị lỗ 84.2 tỷ nhân dân tệ (13.2 tỷ USD).

Nhà bình luận hàng không dân dụng Trung Quốc Trương Trung Lâm (Zhang Zhonglin) nói với China News Weekly: “Điều này tương đương với việc làm cạn kiệt lợi nhuận năm năm của ngành hàng không trong hai năm.”

Trung Quốc giảm bớt hạn chế nhập cảnh và kiểm dịch như một phần của chiến lược xóa sổ [dịch bệnh], dẫn đến giảm đáng kể số lượng chuyến bay.

Năm 2020, Trung Quốc có ​​272 chuyến bay bị hủy, tiếp tục tăng lên 529 số vụ hủy chuyến trong năm 2021. Số chuyến đi được hoàn thành thông qua hàng không dân dụng Trung Quốc lần lượt giảm 37% và 33% vào năm 2020 và 2021 so với năm 2019, theo dữ liệu của cơ quan hàng không dân dụng.

Các chuyến bay quốc tế

Trung Cộng đã đưa ra các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 cứng rắn hướng đến cả sự phục hồi từ bên trong lẫn [ngăn cản] sự xâm nhập của virus từ bên ngoài. Để kiểm soát tình hình nội bộ, họ đã thực hiện xét nghiệm acid nucleic trên quy mô toàn địa phương ngay sau khi phát hiện ca nhiễm trong vùng đó, và người dân bị hạn chế di chuyển tự do.

Để kiểm soát rủi ro nhập cảng từ bên ngoài, biện pháp “Năm Một” (“Five Ones”) được áp dụng nhằm giảm các chuyến bay quốc tế bắt đầu từ tháng Ba năm 2020, yêu cầu mỗi hãng hàng không nội địa Trung Quốc chỉ đặt trước một đường bay đến bất kỳ quốc gia nào và khai thác không quá một chuyến bay mỗi tuần trên mỗi tuyến – cái gọi là chính sách “một hãng vận chuyển, một quốc gia, một chặng, một chuyến bay trong một tuần”.

Ngoài ra, vào tháng 06/2020, Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC) đã thực hiện các biện pháp ‘ngắt mạch’ trên các chuyến bay chở khách quốc tế. Biện pháp này quy định rằng nếu số lượng hành khách bị nhiễm bệnh trên cùng một tuyến bay sau khi đến là năm người, thì chặng bay của hãng hàng không đó phải bị đình chỉ trong một tuần; nếu số ca dương tính lên đến 10 người, chặng bay của hãng phải tạm dừng trong bốn tuần. Sau khi thời gian ngắt mạch kết thúc, hãng hàng không này được phép nối lại lịch trình một chuyến bay mỗi tuần.

Hồi tháng 04/2021, CAAC đã leo thang các biện pháp ngắt mạch này; theo đó nếu số lượng hành khách bị nhiễm bệnh trong hai chuyến bay liên tiếp lên tới 10 người, thì cần phải đình chỉ hoạt động tám tuần dựa trên các biện pháp trước đó.

Ngoài ra, tiêu chuẩn cho một xét nghiệm âm tính ở Trung Quốc thậm chí còn cao hơn các nước khác. Giá trị ngưỡng chu kỳ (Ct) đối với xét nghiệm PCR dương tính (phản ứng chuỗi polymerase) ở Trung Quốc là 40. Do đó, nhiều người có thể có kết quả dương tính ở Trung Quốc.

Tuy nhiên, trong giai đoạn chuẩn bị cho Thế Vận Hội Mùa đông, Bắc Kinh, sau khi bị Ủy ban Olympic gây sức ép, đã hạ giá trị Ct xuống 35 hoặc thấp hơn nhằm né tránh một tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn có thể cản trở đến việc thi đấu của một số vận động viên, theo CBC có trụ sở tại Canada hôm 23/01. Những người có PCR dưới 35 được xem là dương tính.

Các tiêu chuẩn kiểm dịch nghiêm ngặt cùng với các biện pháp ngắt mạch đã dẫn đến một số lượng lớn các chuyến bay bị hủy và lưu lượng hành khách giảm mạnh.

Kể từ khi biến thể Omicron xuất hiện trở lại ở Trung Quốc trong năm nay, CAAC đã ban hành các lệnh cấm liên tiếp. Trong nửa đầu tháng Một, họ đã hủy ít nhất 140 chuyến bay quốc tế.

Quan chức Hoa Kỳ: Trung Quốc vi phạm các quy định hàng không toàn cầu

Chính sách xóa sổ dịch bệnh thái quá của Trung Cộng đã làm dấy lên sự bất bình và kích khởi các biện pháp đáp trả từ các quốc gia khác.

Wall Street Journal đưa tin cho hay hôm 21/01 Hoa Kỳ thông báo sẽ đình chỉ 44 chuyến bay từ Hoa Kỳ đến Trung Quốc mà China International Airlines, China Eastern Airlines, China Southern Airlines, và Xiamen Airlines khai thác để đáp lại việc CAAC đình chỉ một số hãng hàng không Hoa Kỳ với lý do phòng chống dịch.

Phát ngôn viên của Bộ Giao thông Vận tải Hoa Kỳ cho biết “các hành động đơn phương của Trung Quốc chống lại các hãng hàng không của Hoa Kỳ” với một thỏa thuận vận chuyển hàng không song phương “là không phù hợp”.

Tháng 07/2021, Chính phủ Đức cũng chỉ trích việc hủy chuyến bay của các hãng hàng không Đức bên phía Trung Quốc là hành vi bóp méo cạnh tranh, vì vậy Đức cũng sẽ đáp lại bằng cách hủy các chuyến bay của một số hãng hàng không Trung Quốc.

Các hãng vận tải Trung Quốc cũng bất bình trước việc nhà chức trách tự ý hủy chuyến bay. Ông Vương Dục (Wang Yu), Chủ tịch của hãng hàng không Spring Airlines, đã đề nghị tại cuộc họp hàng không dân dụng hôm 18/03 rằng CAAC nên kêu gọi chính quyền địa phương không tự ý hạn chế hoạt động bay để bảo vệ quyền lợi của hành khách và hãng hàng không.

Trong cuộc họp, ông Kỳ Kỳ (Qi Qi), phó giáo sư Trường Cao đẳng nghề Hàng không Dân dụng Quảng Châu, đề cập rằng bên cạnh việc giảm nhu cầu, dịch bệnh kéo dài đã làm thay đổi thói quen đặt vé trước của người tiêu dùng, trong khi các nhà sản xuất phi cơ, công ty cho thuê, nhiên liệu hàng không, và các nhà cung cấp dịch vụ hàng không khác đã không thay đổi phương thức mua sắm và thanh toán của họ – điều này sẽ dẫn đến việc thiếu thanh khoản trở thành vấn đề hoạt động lớn nhất đối với các hãng hàng không và phi trường.

Chiến tranh Ukraine ảnh hưởng đến hàng không dân dụng của Trung Quốc

Airport Technology đăng lại hôm 01/03, sau khi Nga xâm lược Ukraine, nhiều quốc gia đã áp đặt các lệnh trừng phạt lên Nga; nước này sau đó đã đóng cửa không phận của 36 quốc gia để đáp trả các lệnh trừng phạt, dẫn đến việc giảm đáng kể các chuyến bay quốc tế trên các tuyến Trung Quốc–Âu Châu.

Theo thống kê từ VariFlight, một ứng dụng dịch vụ chuyến bay của Trung Quốc, hôm 28/02, Trung Quốc đã khai thác 62 chuyến bay quốc tế trên tuyến Trung Quốc–Âu Châu, trong khi hôm 21/02, trước chiến tranh Nga–Ukraine, họ đã khai thác 97 chuyến bay quốc tế. Số chuyến bay do các hãng hàng không ngoại quốc khai thác đến Trung Quốc và Âu Châu đã giảm từ 12 chuyến xuống còn 3 chuyến do cần phải đi qua không phận Nga.

Ngoại trừ việc giảm các chuyến bay, giá dầu thô tăng vọt do chiến tranh Nga–Ukraine đã khiến cho hàng không dân dụng của Trung Quốc đối mặt với khó khăn tứ bề.

Theo ông Kỳ, tiêu thụ dầu hàng không chiếm hơn 95% năng lượng tiêu thụ của toàn ngành hàng không dân dụng. Giá dầu toàn cầu được dự báo sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao do các lệnh trừng phạt kinh tế Nga của Hoa Kỳ; điều này sẽ làm tăng chi phí vận hành của các hãng hàng không. Mặc dù các hãng hàng không có thể bù đắp một phần tác động của giá nhiên liệu cao bằng cách áp đặt phụ phí nhiên liệu hàng không, nhưng nhu cầu thị trường trì trệ khiến các hãng hàng không không thể tăng giá vé để giảm bớt áp lực này.

Ông Kỳ đề nghị rằng các hãng hàng không Trung Quốc nên ưu tiên cho các dịch vụ cho thuê phi cơ do Trung Quốc kiểm soát, và tận dụng cơ hội này để mở rộng trong bối cảnh cơ cấu cho thuê phi cơ dân dụng toàn cầu được khởi động từ việc thanh lý tài sản phi cơ của Nga.

Ông Kỳ nói: “Tác động của cuộc chiến Nga–Ukraine đối với ngành hàng không dân dụng của Trung Quốc và ngành hàng không dân dụng toàn cầu chỉ mới bắt đầu.”