Hoa Kỳ, Anh Quốc sẽ đánh giá chính quyền Taliban mới dựa trên hành động

Một số nhà lãnh đạo thế giới ủng hộ chính quyền mới; những người khác bày tỏ sự thất vọng

Hoa Kỳ và Anh Quốc lo ngại về cấu trúc của chính quyền Taliban mới thành lập ở Afghanistan, trong khi một số quốc gia khác bày tỏ sự ủng hộ đối với chính quyền lâm thời này.

Hôm 07/09, Taliban đã bổ nhiệm ông Mullah Mohammad Hassan Akhund, một quan chức đứng đầu lâu năm của Taliban, làm thủ tướng lâm thời của Afghanistan, và người đồng sáng lập Taliban, ông Mullah Abdul Ghani Baradar, làm phó thủ tướng.

Các quan chức đứng đầu khác bao gồm ông Sirajuddin Haqqani, một thành viên của mạng lưới Haqqani, chi nhánh của Taliban, và ông Mohammad Yaqoob, con trai của một trong những người sáng lập Taliban.

Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết trong một tuyên bố rằng, “Chúng tôi nhận thấy rằng danh sách tên được công bố chỉ bao gồm các cá nhân là thành viên của Taliban hoặc các cộng sự thân cận của họ và không có phụ nữ. Chúng tôi cũng lo ngại về các mối liên kết và hồ sơ quá khứ của một số cá nhân.”

“Chúng tôi hiểu rằng Taliban đã đưa ra danh sách này như một nội các tạm thời. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ đánh giá Taliban dựa trên hành động chứ không phải dựa trên lời nói của họ.”

Anh Quốc đồng tình với những lo ngại của Hoa Kỳ về chính quyền mới này.

Một phát ngôn viên của Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết, “Chúng tôi muốn thấy trong mọi hoàn cảnh một nhóm lãnh đạo đa dạng tìm cách giải quyết những cam kết mà chính Taliban đã đặt ra, và đó không phải là những gì chúng tôi đang chứng kiến. Chúng tôi sẽ tiếp tục đánh giá Taliban dựa trên các hành động của họ.”

Hoa Kỳ đã tuyên bố sẽ không công nhận một chính quyền do Taliban lãnh đạo nếu nó không phải là một chính quyền hòa nhập. Hồi tháng 08/2021, Taliban cho biết họ sẽ thành lập “một chính quyền hòa nhập” và ban đầu nói rằng phụ nữ có thể đi học và đi làm.

Tuy nhiên, nhóm này sau đó đã bảo phụ nữ ở nhà. Một phát ngôn viên cho biết lực lượng an ninh của họ không được huấn luyện về “cách cư xử với phụ nữ” hoặc “cách nói chuyện với phụ nữ”. Và một quan chức trong tuần này đã nói với SBS, một đài truyền hình Úc, rằng nữ giới sẽ không được phép chơi thể thao, vì họ sẽ rơi vào tình huống “khi mà khuôn mặt và thân thể của họ không được che phủ.”

Thời Taliban cai trị lần trước, quyền của phụ nữ bị hạn chế nghiêm ngặt. Ở nơi công cộng, họ buộc phải mặc áo choàng burqa che toàn bộ thân thể ngoại trừ đôi mắt.

Một phát ngôn viên của Liên minh u Châu cho biết trong một tuyên bố với báo giới rằng, “Khi phân tích ban đầu về những cái tên được công bố, có vẻ danh sách này không giống với sự hình thành của một chính phủ hòa nhập và mang tính đại diện về sự đa sắc tộc cũng như đa tôn giáo của Afghanistan mà chúng tôi hy vọng sẽ chứng kiến và Taliban đã hứa hẹn trong những tuần qua.”

Phó Chủ tịch Ủy ban u Châu Maros Sefcovic nói với các phóng viên tại Brussels, “Chúng tôi đang xem xét rất, rất cẩn thận về cách chính quyền mới này hành xử trước khi tiếp xúc.”

Bàn về thông báo [thành lập chính quyền của Taliban], một phát ngôn viên của Liên Hiệp Quốc nói với các phóng viên ở New York, khi thừa nhận rằng tổ chức này không công nhận các chính quyền, và rằng “chỉ có một giải pháp được thương lượng và có tất cả các bên tham dự mới mang lại hòa bình bền vững cho Afghanistan.”

Ngoại trưởng Đức Heiko Maas cho biết việc loại trừ các nhóm không thuộc Taliban, cùng với bạo lực do quân khủng bố Taliban gây ra đối với người biểu tình và ký giả ở Kabul, “không phải là những tín hiệu cho thấy sự lạc quan.”

Ông Maas đã có bài diễn văn tại Berlin trước khi gặp gỡ Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken.

Một số nhà lãnh đạo thế giới khác vẫn giữ thái độ trung lập, trong khi những người khác bày tỏ sự ủng hộ.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nói với các phóng viên tại Ankara, “Rất khó để dự đoán chính quyền lâm thời này sẽ tiếp tục trong bao lâu. Tất cả những gì chúng ta phải làm là tuân theo quy trình này một cách cẩn thận. Tôi cầu chúc những điều tốt đẹp nhất cho toàn đất nước Afghanistan.”

Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Katsunobu Kato cho biết trong một cuộc họp báo ở Tokyo rằng, “Trong khi theo dõi chặt chẽ những hành động của Taliban, Nhật Bản sẽ tiếp tục hợp tác với Hoa Kỳ và các quốc gia hữu quan khác.”

Trợ lý Ngoại trưởng Qatar, bà Lolwah Alkhater, nói với AFP rằng Taliban đã thể hiện ra “chủ nghĩa thực dụng rất lớn.”

Bà nói: “Hãy nắm bắt các cơ hội ở đó… và xem xét các hành động công khai của họ. Họ thực sự là những kẻ thống trị, không còn nghi ngờ gì về điều đó.”

Trình bày tại một hội nghị trực tuyến quy tụ các nước láng giềng Pakistan, Trung Quốc, Tajikistan, Uzbekistan, Iran, và Turkmenistan để thảo luận về chiến lược đối với Afghanistan, Ngoại trưởng Pakistan Shah Mehmood Qureshi đã đưa ra ý tưởng mời các nhà cầm quyền mới ở Kabul tới dự các cuộc họp trong tương lai.

Ông nói: “Sự tham gia của Afghanistan sẽ làm tăng hiệu quả của diễn đàn này trong việc theo đuổi các mục tiêu chung vì hòa bình và ổn định lâu dài ở Afghanistan của chúng ta.”

Ông Uông Văn Bân, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói với các phóng viên tại Bắc Kinh rằng đại sứ quán Trung Quốc tại Afghanistan đang hoạt động bình thường và các quan chức Trung Quốc “sẵn sàng duy trì liên lạc với chính quyền mới của Afghanistan và các nhà lãnh đạo của chính quyền này.”

Ông nói: “Chúng tôi hy vọng rằng chính quyền mới của Afghanistan sẽ lắng nghe quan điểm của tất cả các nhóm sắc tộc và phe phái đồng thời làm việc phù hợp với nguyện vọng của người dân và kỳ vọng của cộng đồng quốc tế. Chúng tôi đã lưu ý về việc Taliban đã nhấn mạnh rằng mọi người dân đều sẽ được hưởng lợi từ chính quyền mới này.”