Hoa Kỳ ban hành 500 lệnh trừng phạt Nga sau khi ông Navalny qua đời

Andrew Thornebrooke

Chính phủ Tổng thống (TT) Biden công bố hơn 500 lệnh trừng phạt mới nhắm vào Nga và các tổ chức trợ giúp nước này đàn áp nhân quyền và gây chiến ở Ukraine. 

“Hôm nay, tôi sẽ công bố hơn 500 lệnh trừng phạt mới đối với Nga vì cuộc chiến chinh phục Ukraine và vì sự qua đời của ông Aleksey Navalny, một nhà hoạt động chống tham nhũng dũng cảm và là nhà lãnh đạo phe đối lập quyết liệt nhất của [Tổng thống Nga Vladimir] Putin,” TT Biden nói.

Bộ Ngân khố và Bộ Ngoại giao sẽ áp dụng các lệnh trừng phạt này, trong đó Bộ Ngân khố cũng bổ sung hơn 90 công ty vào Danh sách Tổ chức (Entity List).

Những lệnh trừng phạt này nhắm vào các cá nhân và doanh nghiệp hoạt động tại 11 quốc gia, cũng như 3 quan chức chính phủ Nga mà Tòa Bạch Ốc cho là có liên quan đến sự qua đời của ông Navalny tại một nhà tù ở Bắc Cực hôm 16/02. Các lệnh trừng phạt này cũng nhắm vào lĩnh vực tài chính và năng lượng của Nga, cơ sở công nghiệp quốc phòng, mạng lưới mua sắm, và những bên trốn tránh lệnh trừng phạt trên nhiều châu lục.

Bộ trưởng Ngân khố Janet Yellen nói: “Ông Putin đã cầm cố hiện tại và tương lai của người dân Nga cho mục đích của riêng mình là chinh phục Ukraine.“ Bà nói thêm rằng: “Điện Kremlin chọn cách định hướng lại nền kinh tế để chế tạo vũ khí tiêu diệt các nước lân bang với cái giá là tương lai kinh tế của chính người dân mình.”

Nền kinh tế Nga kiên quyết chống lại các lệnh trừng phạt 

Các lệnh trừng phạt này theo sát sau một nỗ lực tương tự do các quan chức Âu Châu thực hiện hôm 21/02, trong đó các quốc gia thành viên EU đã cấm gần 200 tổ chức và cá nhân bị cáo buộc giúp Moscow mua vũ khí bất hợp pháp và bắt cóc trẻ em ở Ukraine. Bộ Ngoại giao Nga đáp trả bằng cách mở rộng một danh sách các quan chức và chính trị gia của Liên minh Âu Châu bị cấm nhập cảnh vào Nga.

Các lệnh trừng phạt này cũng theo sau một loạt các vụ bắt giữ và cáo trạng ở Hoa Kỳ, trong đó Bộ Tư pháp đã cáo buộc các nhà tài phiệt Nga vì vi phạm lệnh trừng phạt và rửa tiền. Một số tổ chức quan trọng cũng bị nhắm đến, trong đó có Công ty Cổ phần Hệ thống Thẻ Thanh toán Quốc gia, thuộc sở hữu của Ngân hàng Trung ương Nga.

Nền kinh tế Nga suy giảm hơn 2% trong năm 2022 do các lệnh trừng phạt quốc tế, nhưng đã tăng trưởng trở lại khoảng 3% trong năm 2023, phần lớn là do gia tăng các thỏa thuận năng lượng với Trung Quốc và những giao dịch trốn tránh các lệnh trừng phạt.

Sự phản đối của quốc tế 

Cộng đồng quốc tế một lần nữa lại phản đối Moscow sau ông Navalny qua đời hôm 16/02.

Cơ quan quản lý nhà tù của Nga tuyên bố rằng ông Navalny – một nhà hoạt động đối lập của Nga và là người chỉ trích ông Putin nổi bật nhất trong gần hai thập niên – đã đột ngột qua đời sau cuộc đi dạo tại nhà tù xa xôi “Polar Wolf”.

Hoạt động chống tham nhũng của ông Navalny thường xuyên khiến ông bất hòa với chính phủ Putin trong nhiều năm qua. Đầu những năm 2000, ông Navalny nhiều lần bị bắt vì lãnh đạo các cuộc biểu tình phản đối việc ông Putin tập trung quyền lực nhà nước vào cơ quan hành pháp.

Căng thẳng giữa hai người leo thang, và ông Navalny đã bị buộc nhiều tội như tham ô, lừa đảo, và phỉ báng – những tội khiến ông Navalny không thể tranh cử tổng thống năm 2018.

Năm 2020, ông Navalny bị đầu độc bằng Novichok – chất độc thần kinh thường được các lực lượng an ninh Nga sử dụng – và đã bay sang Đức để cấp cứu. Sau thời gian điều trị, ông trở về Nga và đã bị bắt vì vi phạm lệnh tạm tha. Các tổ chức chống tham nhũng của ông Navalny bị tuyên bố là hoạt động cực đoan và ông bị kết án thêm 19 năm tù vì tội tổ chức và tài trợ cho các tổ chức này.

TT Biden đổ lỗi việc ông Navalny qua đời cho Điện Kremlin, cho rằng ông Putin phải chịu trách nhiệm trực tiếp. Ông nói với các phóng viên: “Chính ông Putin phải chịu trách nhiệm về sự qua đời của ông Alexei Navalny.”