Hoa Kỳ bắt đầu di tản hàng loạt công dân ra khỏi Sudan

JACK PHILLIPS

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ xác nhận rằng họ đang tiến hành đợt di tản hàng loạt công dân đầu tiên khỏi Sudan trong bối cảnh giao tranh giữa các phe đối địch nổ ra từ đầu tháng 04/2023.

Bộ Ngoại giao cho biết trong tuyên bố hôm 29/04 rằng đoàn xe do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ chở công dân Hoa Kỳ đã đến Cảng Sudan cùng ngày. Cảng Sudan nằm gần Hồng Hải, cách thủ đô Khartoum của Sudan hàng trăm dặm.

“Chính phủ Hoa Kỳ đã cố gắng hết sức để liên lạc với các công dân Hoa Kỳ ở Sudan và cho phép những người muốn rời đi có thể khởi hành,” tuyên bố viết. “Chúng tôi đã nhắn tin cho mọi công dân Hoa Kỳ ở Sudan, những người đã liên lạc với chúng tôi, và [chúng tôi] đã cung cấp hướng dẫn cụ thể về việc tham gia đoàn xe này cho những người quan tâm đến việc rời đi theo đường bộ.”

“Chúng tôi khuyến khích các công dân Hoa Kỳ muốn rời khỏi Sudan nhưng đã chọn không tham gia đoàn xe hãy liên lạc với Bộ Ngoại giao bằng cách sử dụng biểu mẫu thu thập thông tin khủng hoảng trên trang web của chúng tôi.”

Bộ Ngoại giao cho biết việc di tản được bắt đầu sau “các cuộc đàm phán gay go của Hoa Kỳ với sự giúp đỡ của các đối tác khu vực và quốc tế của chúng ta,” đồng thời lưu ý rằng người Mỹ không nên đến đất nước đang bị chiến tranh tàn phá đó.

“Bộ trưởng Quốc phòng đã chấp thuận một yêu cầu trợ giúp từ Bộ Ngoại giao để giúp đỡ công dân Hoa Kỳ và các thành viên gia đình trực hệ của họ rời đi an toàn theo đường bộ,” phát ngôn viên Ngũ Giác Đài Sabrina Singh cho biết. “Bộ Quốc phòng đã khai triển các thiết bị tình báo, giám sát, và trinh sát của Hoa Kỳ để trợ giúp các tuyến đường di tản trên không và trên bộ mà người Mỹ đang sử dụng; chúng tôi đang di chuyển các thiết bị hải quân bên trong khu vực để cung cấp bất kỳ sự trợ giúp cần thiết nào dọc theo bờ biển.”

“Trọng tâm của chúng tôi đã và vẫn là giúp nhiều công dân Hoa Kỳ khởi hành một cách an toàn nhất có thể.”

The Associated Press (AP) đưa tin, cho đến nay gia đình của các công dân Hoa Kỳ bị kẹt lại vẫn chỉ trích phản ứng của Tòa Bạch Ốc vì lúc đầu đã loại trừ khả năng di tản. Khi xung đột nổ ra hồi đầu tháng, các quan chức Hoa Kỳ đã cảnh báo rằng các công dân cần phải tự tìm cách rời khỏi Sudan.

Hôm 29/04, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Matthew Miller nhấn mạnh với AP rằng đoàn xe vừa đến Cảng Sudan đã chở các công dân Mỹ, những người dân địa phương làm việc cho Hoa Kỳ, và các công dân của một số nước đồng minh.

Ông nói: “Chúng tôi nhắc lại lời cảnh báo của mình với người Mỹ rằng không nên đến Sudan.”

Các quan chức nói với AP, khi người Mỹ đến Cảng Sudan, họ có thể đi đến thành phố Jeddah của Saudi Arabia. Nhân viên lãnh sự quán Hoa Kỳ sẽ chờ họ ở đó. 

Cuộc xung đột

Hàng trăm người đã thiệt mạng và hàng ngàn người đã bị thương kể từ khi cuộc tranh giành quyền lực âm ỉ kéo dài giữa quân đội Sudan và Lực lượng Trợ giúp Nhanh (RSF) bán quân sự nổ ra xung đột vào ngày 15/04. Hai bên vẫn tiếp tục giao tranh bất chấp một loạt lệnh ngừng bắn mà các nhà hòa giải, trong đó có Hoa Kỳ, đã thỏa thuận được. 

Hôm 30/04, quân đội Sudan cho biết họ đã tiêu diệt các đoàn xe RSF đang tiến về Khartoum từ phía tây. RSF tuyên bố rằng quân đội Sudan đã sử dụng pháo binh và các chiến đấu cơ để tấn công các vị trí của họ tại một số khu vực ở tỉnh Khartoum.

Để làm tăng uy thế của mình, hôm 29/04, quân đội Sudan tuyên bố rằng Cảnh sát Trừ bị Trung ương đã bắt đầu dàn quân ở phía nam Khartoum và sẽ được khai triển dần dần ở các khu vực khác của thủ đô.

Cuộc chiến đã làm chệch hướng tiến trình chuyển đổi chính trị được quốc tế hậu thuẫn nhằm thành lập một chính phủ dân chủ ở Sudan, nơi cựu Tổng thống độc tài Omar Hassan al-Bashir bị lật đổ hồi năm 2019 sau ba thập niên cầm quyền.

Hai người Mỹ đã thiệt mạng trong cuộc giao tranh bắt đầu hôm 15/04. AP đưa tin, các quan chức cho biết một người là thường dân Hoa Kỳ bị kẹt lại trong cuộc đọ súng giữa hai bên, còn người kia là một bác sĩ từ Iowa, bị đâm thiệt mạng gần nhà của ông ở Khartoum. 

Hoa Kỳ là một trong các quốc gia đã đóng cửa đại sứ quán của họ sau khi cuộc chiến này nổ ra.

“Các cuộc đàm phán gay go của Hoa Kỳ – với sự trợ giúp của các đối tác khu vực và quốc tế của chúng ta – đã tạo ra các điều kiện an ninh cho phép hàng ngàn công dân Hoa Kỳ và ngoại quốc rời đi, trong đó có hoạt động ngày hôm nay,” Bộ Ngoại giao cho biết hôm 29/04. “Chúng tôi tiếp tục kêu gọi Lực lượng Vũ trang Sudan và Lực lượng Trợ giúp Nhanh chấm dứt cuộc giao tranh đang gây nguy hiểm cho thường dân này.”