Hoa Kỳ cấp tình trạng ‘rất hiếm có’ cho hàng ngàn người di cư khi vẫn đang ở Mexico

CHARLOTTE CUTHBERTSON

Theo một báo cáo mới, các quan chức của Cục Hải quan và Biên phòng Hoa Kỳ (CBP) đang chấp thuận nhập cảnh cho người ngoại quốc bất hợp pháp với số lượng có khả năng lên đến hàng ngàn người khi họ vẫn đang ở Mexico.

Theo một báo cáo của ông Todd Bensman, chuyên gia an ninh quốc gia cao cấp của Trung tâm Nghiên cứu Nhập cư (CIS), trong nhiều tháng nay, các quan chức CBP đã dẫn dắt hàng ngàn người ngoại quốc nộp đơn đề nghị tình trạng tạm tha (thả tạm thời khỏi tình trạng giam giữ nhập cư), sử dụng một nền tảng trực tuyến mới có tên CBP-ONE.

Ông Bensman đã đến thăm ba nơi trú ẩn dành cho người nhập cư ở Mexico, nơi giúp lựa chọn những người di cư cho chương trình này và giúp họ có được thủ tục giấy tờ cần thiết – thường được hỗ trợ bởi các nhóm sinh viên luật, các nhà tâm lý học, nhà hoạt động của Hoa Kỳ, và Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) của Liên Hiệp Quốc.

Báo cáo cho biết, để được chấp thuận, những người di cư này cần có “đúng câu chuyện được ghi chép bằng văn bản về sự khốn cùng, một nhà tâm lý học chứng thực về những tổn thương và sợ hãi về việc trở về quê nhà, bằng chứng về quốc tịch và danh tính, một bản lý lịch tư pháp rõ ràng, cần được điều trị y tế miễn phí khẩn cấp ở Mỹ, và một nhà tài trợ ở Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ tài chính cho người nộp đơn.”

Thẩm quyền theo đó những người ngoại quốc này được nhập cảnh là thông qua việc miễn trừ tạm tha nhân đạo mà The Epoch Times đã đưa tin độc quyền hồi tháng Năm. Theo thẩm quyền tạm tha này, hàng chục ngàn người ngoại quốc bất hợp pháp đang được Lực lượng Tuần tra Biên giới nhanh chóng phóng thích mỗi tháng sau khi vượt biên trái phép.

Theo quyền tạm tha, những người ngoại quốc được cấp phép làm việc trong một năm và thường xuyên có điện thoại di động để kiểm tra với Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan.

Một phát ngôn viên của CBP trước đó đã nói với The Epoch Times rằng biện pháp tạm tha đã được sử dụng để tăng tốc độ giải quyết thủ tục cho người ngoại quốc nhập cư bất hợp pháp tại các trạm Tuần tra Biên giới vốn đã quá tải.

Phát ngôn viên này cho biết, “Một điều mà quý vị có thể làm là quý vị có thể tạm tha cho một người nào đó vào Hoa Kỳ với tư cách là một người ngoại quốc mới đến, và quý vị có thể tạm tha cho họ trong một năm, để họ có thể lo cho bất kỳ vấn đề nhân đạo hoặc bất kỳ vấn đề nào mà họ phải giải quyết.” 

Giờ đây, chính quy trình này đang được thực hiện ở phía nam biên giới.

Ông Bensman gọi đó là “một ý tưởng hết sức bất thường, không nằm trong việc quản lý biên giới chính thống.”

Tạm tha là gì?

Thông qua Đạo luật Nhập cư và Quốc tịch (INA) năm 1952, Quốc hội đã yêu cầu tất cả những người ngoại quốc không được thừa nhận và bất hợp pháp phải bị giam giữ cho đến khi tình trạng của họ được xác định, sau đó họ sẽ bị trục xuất hoặc được cấp phép nhập cảnh với tình trạng hợp pháp.

Tạm tha là một ngoại lệ và, mặc dù không phải là một tình trạng hợp pháp, nhưng ngoại lệ này cho phép nhập cảnh “căn cứ theo từng trường hợp” vì “lý do nhân đạo khẩn cấp hoặc lợi ích công cộng quan trọng,” theo INA.

Tư cách tạm tha này cho phép công dân ngoại quốc, “những người có thể không được chấp nhận vào đất nước này theo luật nhập cư” có thể sống và làm việc tạm thời ở Hoa Kỳ “mà không cần được nhận chính thức vào đất nước này và không có một con đường đã định để có được tình trạng nhập cư vĩnh viễn,” theo một báo cáo của Vụ Khảo cứu Quốc hội (CRS) năm 2020.

Ông Andrew Arthur, thành viên thường trực của CIS về luật và chính sách, đồng thời là một thẩm phán nhập cư đã về hưu, đã nói trong một cuộc phỏng vấn trước đây rằng quyền tạm tha này là một điều “rất, rất hiếm có”. 

Ông Arthur nói rằng biện pháp tạm tha nên được áp dụng, chẳng hạn, khi một thành viên gia đình cần nhập cảnh vào Hoa Kỳ để hiến thận cho anh trai của ông ấy, hoặc nếu nhân chứng của một vụ án hình sự cần ra làm chứng. Với tư cách là phó cố vấn pháp lý của cơ quan nhập cư liên bang trước đây, ông nhận thấy có một số ít trường hợp được tạm tha mỗi năm.

Bộ An ninh Nội địa đã cấp tư cách tạm tha cho 24,000 người Venezuela hồi tháng Mười.

Một người đàn ông mà ông Bensman đã gặp ở Mexicali có một bác sĩ tại nơi trú ẩn chứng thực nhu cầu điều trị y tế cho bệnh ung thư phổi của ông này. Ông Bensman cho biết trong báo cáo của mình, người đàn ông này đã được chấp thuận đến Hoa Kỳ để điều trị ung thư miễn phí vào ngày hôm sau.

Ông nói, “Nếu những người nộp đơn khẳng định họ đang trốn tránh sự nguy hiểm, thì các giáo sư và sinh viên đại học luật sẽ giúp họ nộp báo cáo cho cảnh sát tại nước nhà qua điện thoại sau khi sự việc xảy ra, sau đó nhận báo cáo của cảnh sát gửi lại làm ‘bằng chứng,’ ba người quản lý nơi trú ẩn đã xác nhận.”

Theo chương trình ân xá mới ở phía nam biên giới, ông cho biết không thể ước tính có bao nhiêu người nhập cư bất hợp pháp đã được giải quyết thủ tục ở Mexico và đưa đến Hoa Kỳ vì quá trình này gần như “vô hình,” nhưng tất cả những nơi trú ẩn mà ông biết đều “bị quá tải và đang mở rộng.”

Việc ân xá đang được áp dụng ở phía biên giới của Hoa Kỳ cũng đang tăng lên.

Trong năm tài khóa 2022, kết thúc hôm 30/09, Cơ quan Tuần tra Biên giới đã giải quyết và thả hơn 378,000 người nhập cư bất hợp pháp theo danh mục “Ân xá + ATD” mới của chính phủ Tổng thống Biden, theo dữ liệu của CBP. ATD là một chương trình Các Biện pháp Thay thế cho Việc giam giữ (Alternatives to Detention), vốn đang hoạt động như một giải pháp thay thế cho yêu cầu pháp lý giam giữ người nhập cư bất hợp pháp.

Hồi tháng Mười, 68,837 người khác đã được ân xá và thêm 20,500 người được trả tự do cùng với ngày hẹn ra tòa án di trú.

Bằng cách bổ sung hệ thống ân xá, ông Bensman cho biết Hoa Kỳ đang thu hút nhiều người đến hơn.

“Và tôi nghĩ đó là câu hỏi về chính sách. Quý vị sẽ cho phép bao nhiêu người vào? Có 700 triệu người trên thế giới đang sống trong cảnh nghèo đói cùng cực. Liệu chúng ta có dừng lại khi tất cả họ đều tràn vào đây không?” ông nói với The Epoch Times.

Ở Mexico

Ông Bensman đã chuyển tiếp một cuộc trò chuyện mà ông đã có với một quan chức thành phố Mexicali, ông Aaron Gomez, người nói rằng ông đã được giao nhiệm vụ điều hành bên phía Mexico của hoạt động hợp tác với thành phố Calexico, California.

“Họ cần mở một lối vào mới ngay tại đây, và họ cần một người điều hành nơi này,” ông Gomez nói với ông Bensman. “Đó là một yêu cầu mà người Mỹ đã nhờ theo chương trình này.”

Ông Gomez cho biết các quan chức Hoa Kỳ đã nói với họ rằng, “Họ đằng nào cũng sẽ vượt biên thôi. Điều này sẽ giúp họ không bị thương tổn.”

Từ ngày 09/09 đến 03/11, ông Gomez cho biết ông đã đưa hơn 1,150 người được ân xá đến Calexico, và chương trình này đang ngày càng mở rộng. Nhiều người là công dân Mexico, cũng như những người đến từ El Salvador, Honduras, Nicaragua và các quốc gia khác.

Hệ thống tạm trú của thành phố Mexicali – hiện đang chứa 3,000 người di cư – đã đầy và thành phố đang xây dựng một khu mở rộng để tăng gấp ba sức chứa.

Ông Bensman cho biết chương trình đang được tổ chức ở phía nam San Diego và các thành phố Calexico ở California, Douglas ở Arizona, và El Paso, Laredo, McAllen, và Brownsville ở Texas.

“Mexico dường như cũng đã vận hành tốt các địa điểm ở phía nam biên giới Mỹ, ở Cancun trên bờ biển phía nam Caribe của Mexico và ở Monterrey xa hơn về phía bắc, nơi những người nhập cư được chấp thuận trước được bay đến các phi trường của Mỹ,” ông nói.

Điều đó cho phép chính phủ Tổng thống Biden không cần phải thêm những người ngoại quốc này vào số liệu thống kê số lượng vượt biên bất hợp pháp.

Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas đã giữ ý định tạo ra nhiều con đường hợp pháp hơn cho những người di cư mang có nguyện vọng được vào Hoa Kỳ thông qua một hệ thống “an toàn, trật tự, và nhân đạo” hơn – điều phản ánh các mục tiêu của Liên Hiệp Quốc.

“Đây phải là những gì họ đang bàn đến,” ông Bensman nói. “Các phương pháp này thực hiện hai điều hoàn toàn không thể cưỡng lại được – cung cấp giấy phép lao động rất nhanh và cho phép người thụ hưởng tránh phải trả phí cho các băng đảng để được vượt qua biên giới.”

Tuy nhiên, đã có những vấn đề hối lộ xảy ra.

Ông Bensman cho biết những người di cư đã nói với một mục sư ở Tijuana tại một nơi trú ẩn rằng các quan chức địa phương đang đòi đút lót từ 5,000 đến 10,000 peso (250 đến 500 USD) để người di cư được có tên trong danh sách ở nơi trú ẩn của chính phủ để việc băng qua biên giới được bảo đảm hơn, nhanh hơn. 

CBP đã không phúc đáp yêu cầu bình luận từ The Epoch Times về số lượng và quốc tịch của những người ngoại quốc đã được tạm tha và [họ đã vào nước Mỹ] thông qua các cảng nhập cảnh nào theo chương trình này với Mexico.

Về việc kiểm soát việc sử dụng biện pháp tạm tha, ông Bensman cho biết ông nghĩ rằng một vụ kiện hiện tại ở Florida có thể có cơ hội tốt nhất.

Tiểu bang Florida đã đệ đơn kiện Bộ An ninh Nội địa vào tháng Hai, với một phần nội dung cáo buộc cơ quan này “lạm dụng thẩm quyền tạm tha”.

Ông nói: “Tôi nghĩ đó là hy vọng duy nhất – rằng họ nhận được lệnh tạm hoãn của tòa, và vụ này nhanh chóng đến tay Tối cao Pháp viện.”