Hoa Kỳ chính thức tái gia nhập Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc 3 năm sau khi cựu TT Trump rút lui

Hoa Kỳ sẽ quay trở lại Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc sau hơn ba năm kể từ khi chính phủ cựu Tổng thống (TT) Trump rút khỏi cơ quan gồm 47 thành viên mà họ đã gọi là “cơ quan bảo vệ những kẻ vi phạm nhân quyền.”

Hôm 14/10, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã bầu Hoa Kỳ là một trong 18 thành viên mới của hội đồng có trụ sở tại Geneva này trong một cuộc bỏ phiếu đồng thuận. Hoa Kỳ nhận được 168 phiếu cho nhiệm kỳ ba năm bắt đầu từ ngày 01/01/2022, đứng thứ hai là Eritrea, nhận được 144 phiếu.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc tại New York Linda Thomas-Greenfield cho biết Hoa Thịnh Đốn ban đầu sẽ tập trung vào “những gì chúng tôi có thể hoàn tất trong bối cảnh  cần thiết, chẳng hạn như ở Afghanistan, Miến Điện, Trung Quốc, Ethiopia, Syria, và Yemen.”

“Mục tiêu của chúng tôi rất rõ ràng: sát cánh với những người bảo vệ nhân quyền và lên tiếng chống lại các hành vi vi phạm và lạm dụng nhân quyền,” bà nói trong một tuyên bố, đồng thời cho biết thêm rằng Hoa Kỳ cũng sẽ “phản đối sự chú ý thiếu cân xứng của hội đồng này đối với Israel.”

Tổng thống Donald Trump đương thời đã rút khỏi cơ quan bảo vệ nhân quyền của Liên Hiệp Quốc vào năm 2018, khi nói rằng tổ chức này đã thất bại trong việc thực hiện sứ mệnh vốn được đặt ra, và viện dẫn các nước như Trung Quốc, Cuba, và Venezuela là một số trong những nước vi phạm nhân quyền tồi tệ nhất đang giữ vị trí trong hội đồng này.

Các nhà quan sát và các nhà nghiên cứu cho hay Trung Quốc, vốn đã giành được nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp vào tháng 10/2020 với chênh lệch [phiếu bầu] nhỏ, đã và đang tận dụng nền tảng này để mở rộng tầm ảnh hưởng.

Bất chấp lý lịch về đàn áp của nhà cầm quyền Trung Quốc, ông Giang Đoan (Jiang Duan), Bộ trưởng của phái đoàn của Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc ở Geneva, được bổ nhiệm hồi tháng 04/2020 vào một hội đồng gồm năm thành viên để giúp lựa chọn ra các nhà điều tra độc lập của cơ quan nhân quyền này.

Hồi tháng 07/2019, phái đoàn của Bắc Kinh đã hai lần làm gián đoạn bài diễn văn của cô Hà Vận Thi (Denise Ho), một ca sĩ Hồng Kông và là nhà hoạt động ủng hộ dân chủ nổi tiếng bị cấm tại Trung Quốc đại lục, khi cô thúc giục hội đồng này lên tiếng về quyền tự trị của lãnh thổ Hồng Kông.

Thông báo về nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm quay trở lại cơ quan này vào tháng Hai, Ngoại trưởng Antony Blinken đã thừa nhận những sai sót của hội đồng, nhưng lập luận rằng “việc cải thiện Hội đồng và thúc đẩy công việc trọng yếu của hội đồng này tốt nhất nên được thực hiện khi có một vị trí trong hội đồng đó.”

U.N. Watch, một tổ chức bất vụ lợi được Liên Hiệp Quốc công nhận, cho rằng chỉ có 5 trong số 18 quốc gia thành viên mới phù hợp để tham gia hội đồng này. Tổ chức này cho biết, với kết quả bầu cử của Liên Hiệp Quốc hôm 14/10, nhóm họp kín của các nền dân chủ đã giảm xuống chỉ còn dưới một phần ba tổng số thành viên.

“Hoa Kỳ đã hứa sẽ làm việc để cải tổ tư cách hội viên, các phương pháp, và nghị trình của hội đồng — đây sẽ là một đòi hỏi quá cao,” ông Hillel Neuer, giám đốc điều hành của nhóm này, cho biết trong một tuyên bố trước cuộc bầu chọn. “Khi cơ quan nhân quyền cao nhất của Liên Hiệp Quốc biến thành một tình huống là những con cáo được canh giữ chuồng gà, thì các nạn nhân toàn thế giới sẽ chịu thống khổ.”

Thượng nghị sĩ Jim Risch (Cộng Hòa-Idaho), thành viên Đảng Cộng Hòa đứng đầu trong Ủy ban Ngoại giao Thượng viện, đã chỉ trích quyết định của Hoa Kỳ tham gia lại hội đồng này. Vị thượng nghị sĩ này nói trong một tuyên bố rằng, “Hoa Kỳ không nên để một cơ quan bao gồm những thủ phạm vi phạm nhân quyền như Trung Quốc, Venezuela, và Cuba hợp pháp hóa. Chính phủ Tổng thống Biden sẽ tự mãn vì đã quay lại cơ quan đầy sai lầm này. Tuy nhiên, họ sẽ không bảo đảm bất kỳ sự cải tổ cần thiết nào, đồng thời không hỗ trợ nhân quyền trên toàn thế giới.”

Được hỏi về kế hoạch cải tổ của Hoa Thịnh Đốn tại hội đồng nhân quyền này, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ned Price nói rằng Hoa Kỳ sẽ “gây áp lực lên việc bầu chọn các quốc gia có lý lịch vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.”

“Tất nhiên, việc các quốc gia như vậy đại diện trong Hội đồng Nhân quyền là điều hoàn toàn không phù hợp,” ông nói trong một cuộc họp báo hôm 14/10 mà không đề cập đến bất kỳ một tên cụ thể nào.

Ông Price nói thêm rằng “hôm nay chúng tôi rất vui vì chúng tôi sẽ trở thành một thành viên của hội đồng này.” Ông nói với các phóng viên: “Chúng ta sẽ không gây được ảnh hưởng gì nếu chúng ta đứng ngoài cuộc.”