Hoa Kỳ: Một liên minh cấp cơ sở phản đối luật mới về ‘single house’ của California

SACRAMENTO, California — Một liên minh cấp cơ sở đang cố gắng có được quyết định của cử tri California để xem liệu hai luật mới liên quan đến việc phân vùng dành cho nhà biệt lập (single family zoning) có đi quá xa hay không. Liên minh này hiện đang thu thập chữ ký để có thể đưa vấn đề này vào cuộc bỏ phiếu tháng 11/2022.

Hai luật được đề cập bên trên là Dự luật Thượng viện số 9 và Dự luật Thượng viện số 10, cả hai đều có hiệu lực từ hôm 01/01, và cho phép những căn duplex và tòa nhà chung cư – tối đa 10 đơn vị nhà ở – được quyền xây dựng trong khu vực mà trước đây được chỉ định phân vùng cho các ngôi nhà biệt lập (tức mỗi lô đất chỉ được xây một ngôi nhà).

Theo liên minh tự xưng là “Our Neighborhood Voices” này, thì hai luật trên, khi được ban hành, có thể sẽ “loại bỏ hoàn toàn các ngôi nhà biệt lập,” bà Peggy Huang, một nữ hội viên hội đồng thành phố Yorba Linda và đồng tác giả của dự luật bỏ phiếu tiềm năng – vốn có tên gọi chính thức là Sáng kiến Sử dụng Đất Ba bên – cho biết trong chương trình “California Insider” của Epoch TV.

Những lãnh đạo đứng sau nỗ lực này hiện đang trong quá trình thu thập hơn 1 triệu chữ ký trước tháng Tư để đưa vấn đề này vào cuộc bỏ phiếu tháng 11/2022.

Theo các nhà tổ chức, nỗ lực của họ là đem lại cho các thành phố sức mạnh để tự họ đưa ra luật phân vùng như vậy cho mình.

“Những gì mà Sacramento và cơ quan lập pháp đã làm đó là tạo ra “tiểu bang” Sacramento,” bà Huang nói. “Tất cả [chúng tôi] đều phải theo ở Sacramento trong vấn đề này là vì các thành phố và các quận của chúng tôi không có” khả năng tự quyết định những điều này.

Thế nhưng một số người lại cảm thấy hài lòng với hai luật mới này.

Theo một cuộc thăm dò gần đây từ Viện Hội đồng Kinh doanh Los Angeles và Thời báo Los Angeles, 55% người dân California được khảo sát cho biết họ ủng hộ dự luật SB 9, trong khi 68% tỏ ra ủng hộ dự luật SB 10. Cuộc thăm dò này đã khảo sát 906 cử tri và được tiến hành hôm 27/10/2021 đến hết hôm 03/11/2021.

Và khi Thống đốc California Gavin Newsom quyết định ký thành hai dự luật này đưa vào thực thi, Hiệp hội Môi giới Bất động sản California cho biết cả hai dự luật này đều là một bước đi đúng hướng.

“Hôm nay, California đã thực hiện một bước quan trọng để giải quyết cuộc khủng hoảng nguồn cung ứng nhà ở của tiểu bang chúng ta. Hai luật mới này là những hành động thận trọng và hợp lý trong lộ trình giúp cho tiểu bang này đạt được các mục tiêu về nhà ở và tạo ra các cơ hội sở hữu những ngôi nhà lớn hơn cho những người đang làm việc ở California,” ông Dave Walsh, chủ tịch hiệp hội, cho biết trong một tuyên bố.

Nhưng những người ủng hộ sáng kiến bỏ phiếu này cho biết họ tin rằng hai luật này về căn bản là một “tờ chi phiếu trống” để các nhà phát triển dự án tiến vào khu lân cận trung bình của California mà không cần phải bảo đảm cơ sở hạ tầng – như đường xá, trường học, hoặc phương tiện giao thông – theo kịp sự tăng trưởng này.

Họ cũng nói rằng với hai luật mới này, các nhà phát triển dự án không bắt buộc phải xem xét các tác động tiềm tàng đến môi trường hoặc bổ sung thêm chỗ đậu xe để có thể thích ứng với nhiều người hơn.

Các nhà tổ chức sáng kiến cho biết điều quan trọng nhất là hai luật mới này đang loại bỏ mọi cơ hội để người dân có thể phản đối.

“Đó thực sự [giống như] là một chính phủ tập trung hóa quyền lực khi nói rằng mọi thứ phải được thực hiện ở Sacramento,” bà Huang nói. “Đối với tôi, điều này đang tiến gần tới chủ nghĩa xã hội. Nếu chúng ta từ bỏ việc này ngay bây giờ – nhà cửa và quyền tài sản của chúng ta đối với Sacramento – quý vị nghĩ họ sẽ yêu cầu điều gì tiếp theo đây?”

Mặc dù các cơ quan lập pháp của tiểu bang đã xây dựng hai luật mới này với thiện chí như khả năng chi trả, công bằng xã hội, và chống biến đổi khí hậu, nhưng bà Huang cho biết các luật này chứa “đầy mâu thuẫn”.

Bà nói rằng không chỉ mỗi vấn đề là dòng người chủ lưu giàu có sẽ đổ về các khu dân cư ngoại ô, mà cả hai dự luật này sẽ làm đội giá nhà ở.

Ngoài ra, bà Huang còn cho biết, hai dự luật này có khả năng gây tổn hại hơn là giúp ích đối với nhiều người.

“Nếu quý vị nói chuyện với bất kỳ người nào, thì họ đều muốn sở hữu một ngôi nhà có đất đai,” bà nói. “Chúng ta đều biết đất đai là thứ tạo ra của cải cho nhiều thế hệ. Nó giúp mọi người thoát khỏi cảnh đói nghèo.”

Bà Lynetta McElroy, một cư dân Leimert Park ở South Los Angeles và là người ủng hộ sáng kiến bỏ phiếu này, người đã sở hữu ngôi nhà của mình từ những năm 1980, nói rằng nếu không có sự kiểm soát của địa phương đối với việc sử dụng đất tư nhân, thì khu phố của bà sẽ không còn tồn tại theo luật nhà ở mới nhất của California.

“Bản tường thuật này cho biết có một nhu cầu về nhà ở với giá cả phải chăng,” bà McElroy nói với The Epoch Times. “Nhưng những căn hộ được xây dựng sẽ bán theo giá thị trường và phá hủy những ngôi nhà của tầng lớp lao động.”

Theo một nghiên cứu Điều tra dân số Hoa Kỳ của năm 2018, tính đến năm đó, đã có 1.2 triệu căn nhà bị bỏ trống ở California.

Theo một nghiên cứu của UCLA năm 2020, gần 100,000 căn trong số đó đã bị bỏ trống ở Los Angeles.

“Đây chính là vấn đề,” bà McElroy nói. “Quý vị đang có rất nhiều căn địa ốc bỏ trống. Rất nhiều người trở thành vô gia cư vì có những người sở hữu những căn chung cư với giá thuê quá cao. Những tập đoàn và nhà đầu tư lớn này, họ đang mua những tòa chung cư, họ nhanh chóng đuổi gia đình đó ra, và sau đó họ đưa ra giá thuê cao đến mức mà không ai có thể chi trả nổi.”

Năm 2016, ông John Heath đã thành lập Hiệp hội các Chủ sở hữu nhà Thống nhất, một tổ chức bất vụ lợi đại diện cho hơn 11,000 cư dân trong các cộng đồng chưa hợp nhất (unincorporated communities) ở Los Angeles, California đã được xếp hạng thứ 49 về quyền sở hữu nhà và xếp vị trí cuối cùng về khả năng chi trả tổng thể.

Ông Heath, một cư dân của View Park ở South Los Angeles từ giữa những năm 1960, nói rằng những gì đang xảy ra hiện nay đó là các nhà phát triển dự án giàu có đang nhắm mục tiêu vào các vùng lân cận “dễ kiếm lợi” hoặc đất rẻ, chỉ để mua với giá thấp và bán với giá cao.

“Giờ đây, quý vị thậm chí không những phải cạnh tranh với những người dân thường khác,” ông Heath nói. “Mà quý vị còn phải đang cạnh tranh với Wall Street. Họ có thể trả giá cao hơn quý vị và có thể xuất hiện với tiền mặt. Họ không cần kêu gọi vốn. Họ không phải là những người bình thường như quý vị và tôi.”

Là một người đề nghị sáng kiến bỏ phiếu này và có tiếng nói đối với hiệp hội chủ sở hữu nhà của mình, ông Heath cho biết ông cũng đang cảm thấy lo lắng.

“Khi quý vị có những người đến lấy hết mọi thứ trên bàn và chỉ để lại một vài mẩu vụn cho những người khác, thì chả tốt đẹp,” ông Heath cho biết. “Và đó chính xác là những gì mà các chính sách này sẽ tạo điều kiện.”