Hoa Kỳ mua 290 triệu USD thuốc men đề phòng tình trạng khẩn cấp về hạt nhân

MIMI NGUYEN LY

Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS) đang mua số thuốc men trị giá 290 triệu USD như một phần của “những nỗ lực lâu dài đang diễn ra nhằm chuẩn bị tốt hơn cho việc bảo vệ sinh mạng phòng trường hợp khẩn cấp về phóng xạ và hạt nhân.”

HHS đang mua một lô thuốc Nplate từ hãng Amgen của Hoa Kỳ, một công ty công nghệ sinh học có trụ sở chính tại Thousand Oaks, California.

Số thuốc được mua trị giá 290 triệu USD này đã được Cơ quan Quản lý Sẵn sàng Chiến lược và Ứng phó (ASPR), một cơ quan thuộc HHS, có nhiệm vụ chuẩn bị cho đất nước ứng phó với các thảm họa trong tương lai và các trường hợp khẩn cấp về y tế công cộng.

Nplate là tên thương mại của romiplostim, được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê chuẩn hồi tháng 01/2021 để điều trị các tổn thương tế bào máu kèm theo hội chứng nhiễm phóng xạ cấp tính (ARS) ở người trưởng thành và trẻ em.

ARS còn được gọi là bệnh phóng xạ, bệnh này gây ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng chỉ trong vài giây và “xảy ra khi toàn bộ cơ thể của một người tiếp xúc với một liều lượng cao bức xạ xuyên thấu.” Bệnh này có thể khiến máu khó đông do số lượng tiểu cầu thấp, có thể dẫn đến chảy máu không kiểm soát, nguy hiểm đến tính mạng.

Nplate giúp giảm chảy máu do bức xạ bằng cách kích thích cơ thể sản xuất nhiều tiểu cầu hơn.

Theo thông báo này, Cơ quan Nghiên cứu và Phát triển Y sinh Tiên tiến (BARDA) và Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia (NIAID) đã hỗ trợ cho công ty Amgen phát triển thuốc Nplate chữa bệnh phóng xạ. BARDA thuộc ASPR của HHS, còn NIAID thuộc Viện Y tế Quốc gia (NIH).

Thông báo của ASPR viết, “BARDA đang sử dụng quyền hạn được trao theo Đạo luật Dự án Phòng vệ Sinh học (Project Bioshield Act) năm 2004 và khoản tài trợ được chỉ định của Dự án Phòng vệ Sinh học trị giá 290 triệu USD để mua sắm nguồn cung cấp thuốc này.”

Hồi năm 2004, chính phủ Hoa Kỳ đã ra mắt Dự án Phòng vệ Sinh học (Bioshield Project) để khuyến khích các công ty tư nhân phát triển vaccine và các biện pháp ứng phó khác nhằm giải quyết các mối đe dọa hóa học, sinh học, phóng xạ, và hạt nhân trong tương lai. Ban đầu dự án này được cung cấp khoảng 5.6 tỷ USD được trao trong năm tài chính 2013, và sau đó là khoản tiền 2.8 tỷ USD khác được trao từ năm tài chính 2014 đến năm tài chính 2018.

“Amgen sẽ duy trì nguồn cung cấp này trong kho do nhà cung cấp quản lý,” ASPR cho biết về nguồn cung cấp thuốc Nplate. “Cách tiếp cận này làm giảm các chi phí quản lý vòng đời thuốc cho người nộp thuế vì những liều thuốc gần hết hạn có thể được luân chuyển vào thị trường thương mại để nhanh chóng được sử dụng trước khi hết hạn và những liều thuốc mới có thể được bổ sung vào nguồn cung cấp của chính phủ.”

Hồi tháng 02/2021, NIAID đã thông báo rằng việc FDA chấp thuận romiplostim (hay Nplate) là kết quả do cơ quan này đã hợp tác với BARDA và Amgen.

NIAID tuyên bố vào thời điểm đó, “FDA đã quyết định [chấp thuận Nplate] chủ yếu dựa trên các nghiên cứu được NIAID hỗ trợ cho thấy rằng romiplostim làm tăng đáng kể khả năng sống sót ở mẫu động vật bị phơi nhiễm phóng xạ.”

Mặc khác, FDA cũng chấp thuận dùng Nplate cho những người bị giảm tiểu cầu miễn dịch, một chứng rối loạn máu dẫn đến số lượng tiểu cầu thấp.

ASPR thông báo hôm 04/10: “Việc thay thế thuốc điều trị hội chứng nhiễm phóng xạ cấp tính cũng đã được chấp thuận cho chỉ định thương mại giúp duy trì tính khả dụng của sản phẩm này và giúp nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế quen thuộc hơn với loại thuốc này.”