Hội đồng Nga-NATO kết thúc các cuộc đàm phán cao cấp về biên giới

Hôm 12/01, một phái đoàn Nga đã gặp gỡ các thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại Brussels để thảo luận về các đề xướng an ninh trong bối cảnh phương Tây lo ngại rằng Moscow có thể đang lên kế hoạch xâm lược Ukraine.

Cuộc họp đầu tiên của Hội đồng Nga–NATO (RNC) kể từ tháng 07/2019 đã kết thúc với kết luận rằng có những khác biệt đáng kể giữa NATO và Nga mà “sẽ không dễ dàng để kết nối.”

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã tiếp đón Thứ trưởng Ngoại giao Nga Alexander Grushko tại trụ sở đồng minh cho cuộc hội đàm cao cấp. Người đứng đầu liên minh cho biết “đó là một dấu hiệu tích cực” khi 30 thành viên NATO và Nga đã ngồi cùng bàn và thảo luận về các chủ đề thực chất, mặc dù có vẻ như cần phải đối thoại nhiều hơn.

Ông nói với các phóng viên tại Brussels: “Các đồng minh NATO sẵn sàng gặp lại Nga một lần nữa để thảo luận chi tiết hơn, đưa ra các đề xướng cụ thể, và tìm kiếm các kết quả mang tính xây dựng.”

Các thành viên của liên minh cho biết họ sẽ xem cuộc đàm phán ngày 12/01 là một thành công nếu Nga đồng ý tổ chức thêm các cuộc đàm phán. NATO sẵn sàng đàm phán với Moscow về việc tăng cường sự cởi mở xung quanh các cuộc tập trận quân sự để tránh các cuộc đụng độ ngẫu nhiên có thể châm ngòi cho xung đột, cũng như kiểm soát vũ khí hỏa tiễn ở Âu Châu.

Nhưng các đồng minh chỉ ra rằng nhiều yêu cầu của Nga, được đưa ra trong hai dự thảo hiệp ước hồi tháng 12/2021 – bao gồm cả lời kêu gọi thu hẹp hoạt động của liên minh xuống mức những năm 1990 và hứa sẽ không kết nạp thêm thành viên mới, là không thể chấp nhận được.

Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Wendy Sherman hôm 12/01 đã tái khẳng định rằng bất kỳ quốc gia Âu Châu nào cũng có quyền gia nhập NATO – bất chấp những yêu cầu của Moscow chống lại việc mở rộng.

“Tôi tái khẳng định các nguyên tắc căn bản của hệ thống quốc tế và an ninh Âu Châu: Mỗi quốc gia đều có quyền lựa chọn con đường của riêng mình,” bà Sherman nói trong một tuyên bố trên Twitter.

Khi phái đoàn Nga hội đàm hôm 12/01, quân đội Nga đã thông báo trong một tuyên bố ngày 11/01 rằng họ đã tiến hành các cuộc tập trận bắn đạn thật với sự tham gia của 3,000 quân nhân và 300 xe bọc thép gần biên giới Ukraine.

Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov lưu ý rằng hoạt động được tổ chức trên một số khu vực của Nga giáp Ukraine và một khu vực giáp với Belarus này không liên quan gì đến cuộc họp RNC.

“Chúng tôi không đàm phán từ thế thượng phong; không có và cũng không thể có bất kỳ chỗ nào cho các tối hậu thư ở đây,” ông Peskov nói ở Moscow khi các cuộc đàm phán đang diễn ra ở Brussels.

Tuy nhiên, ông nói rằng an ninh toàn Âu Châu đang trong một thời điểm quan trọng và phương Tây cần phải đáp lại những lo ngại của Nga về các hoạt động của NATO tại các quốc gia từng là các nước cộng sản mà họ coi là sân sau của mình.

Đầu tuần lễ từ ngày 10-16/01, các nhà đàm phán của Mỹ và Nga đã bắt đầu cuộc đàm phán đầu tiên trong ba cuộc đàm phán chủ chốt. Theo các quan chức ngoại giao cao cấp của cả hai bên, cuộc họp ngày 10/01 nhằm làm giảm căng thẳng đang diễn ra xung quanh vấn đề Ukraine đã kết thúc mà không có đột phá lớn nào trong tương lai gần.

“Thật đáng tiếc, chúng tôi có sự khác biệt lớn trong các phương pháp tiếp cận dựa trên nguyên tắc của mình đối với vấn đề này,” Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho biết trong cuộc họp báo ngày 10/01. “Mỹ và Nga ở một số khía cạnh có quan điểm trái ngược nhau về những gì cần phải làm.”

Bà Sherman cho biết trong một cuộc gọi hội nghị với các phóng viên rằng một số bảo đảm do Nga đề xướng “chỉ đơn giản là không có khả năng thành công với Hoa Kỳ,” trong khi ông Ryabkov cho rằng các cuộc thảo luận là “lạc quan” – ông lưu ý rằng ông không thấy có một thỏa thuận không chính thức từ phía Hoa Kỳ nào khiến Moscow hài lòng.

Ông Ryabkov một lần nữa đưa ra ba yêu cầu của Moscow từ hôm 09/01, nói rằng họ không muốn NATO mở rộng thêm nữa, không muốn có hỏa tiễn ở biên giới của Nga, và muốn NATO không có các cuộc tập trận quân sự, hoạt động tình báo, hoặc cơ sở hạ tầng bên ngoài biên giới năm 1997 của mình.

Vòng đàm phán thứ ba diễn ra vào ngày 13/01 tại Vienna tại Tổ chức An ninh và Hợp tác ở Âu Châu (OSCE), một tổ chức lớn hơn có đại diện của Nga, Hoa Kỳ, và Âu Châu.