Hội nghị thượng đỉnh Quad thảo luận về chuỗi cung ứng đất hiếm độc lập với Trung Quốc

Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nhật Bản, và Úc gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh cấp lãnh đạo đầu tiên của liên minh Quad hồi đầu tháng 03/2021. Một trong những nội dung trọng tâm được thảo luận là vấn đề khoáng chất đất hiếm được sử dụng trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng nhằm giải quyết các vấn đề về chuỗi cung ứng trong bối cảnh vấp phải sự gây hấn từ Trung Cộng.

Đất hiếm là một nhóm gồm 17 loại khoáng chất khác nhau không thể thiếu cho các lĩnh vực công nghệ quan trọng, bao gồm điện thoại thông minh, xe hơi điện, cảm biến quân sự, và hệ thống liên lạc.

Tòa Bạch Ốc cho biết trong một tờ thông tin về hội nghị thượng đỉnh hôm 12/3 rằng, “Các nhà lãnh đạo của liên minh Quad nhận ra rằng một khu vực Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương tự do, cởi mở, hòa nhập, và có khả năng phục hồi đòi hỏi các công nghệ quan trọng và mới nổi phải được quản trị và hoạt động theo các lợi ích và giá trị chung.”

Kim loại đất hiếm giữ vị trí trung tâm trong cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng, quốc gia sản xuất hơn 80% các khoáng sản này. Vào ngày 30/09/2020, Tổng thống Donald Trump tuyên bố việc Hoa Kỳ phụ thuộc vào Trung Cộng về kim loại đất hiếm là vấn đề khẩn cấp quốc gia.

Trong một bạch thư các tình huống về chuỗi cung ứng đất hiếm năm 2020 của Bộ Năng lượng Hoa Kỳ đã định nghĩa đất hiếm hoặc khoáng sản quan trọng là một loại khoáng sản phi nhiên liệu “cần thiết cho nền kinh tế và an ninh quốc gia của Hoa Kỳ và chuỗi cung ứng đang có nguy cơ bị gián đoạn.”

Bộ cho biết, “Ví dụ: 60% coban trên thế giới được khai thác ở Cộng hòa Dân chủ Congo và 80% nguồn cung đó được chế biến ở Trung Quốc. Sự phụ thuộc của quốc gia vào các nguồn nguyên liệu quan trọng của nước ngoài tạo ra một lỗ hổng chiến lược cho cả nền kinh tế và quân đội của chúng ta; các hành động bất lợi của nước ngoài, thiên tai, và các sự kiện khác có thể gây gián đoạn nguồn cung.”

Ông Satoru Nagao, một thành viên không thường trú tại Viện Hudson có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn, nói với The Epoch Times rằng để bảo đảm chuỗi cung ứng, các quốc gia thuộc Quad nên trao đổi thông tin về việc khai thác các khoáng sản này và cùng nhau phát triển khai thác, cũng như “thiết lập chuỗi cung ứng trong khu vực Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương bằng cách sử dụng nguồn lực của mình cùng với các quốc gia cùng chí hướng khác, bao gồm cả trong khu vực Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương và các đồng minh Âu Châu của Hoa Kỳ.”

Sự độc quyền của Trung Cộng

Ông Ian Hall, phó giám đốc Viện Griffith Á Châu ở Brisbane, nói với The Epoch Times trong một email: “Đất hiếm là một vấn nạn cận kề – Hoa Kỳ và Nhật Bản cần chúng, và Úc có lượng mỏ khoáng đáng kể. Đầu tư vào khai thác chế biến đất hiếm là cần thiết, và đa dạng hóa nguồn cung để bớt lệ thuộc vào Trung Cộng là chiến lược khôn ngoan, trong bối cảnh nước này đã gây ra những mối đe dọa trong quá khứ.”

Mặc dù Trung Cộng chỉ sở hữu 1/3 trữ lượng kim loại đất hiếm toàn cầu, nhưng nước này kiểm soát hơn 80% thị trường toàn cầu, vượt qua Hoa Kỳ, quốc gia vốn thống trị thị trường trong những thập kỷ trước.

“Trung Cộng đã thống trị việc sản xuất kim loại đất hiếm kể từ những năm 1990, chủ yếu được thúc đẩy bởi hai yếu tố: giá thành thấp và sự đầu tư của nhà nước vào cơ sở hạ tầng và công nghệ,” bà Kristin Vekasi đến từ Đại học Maine cho biết trong một cuộc phỏng vấn tại Hội nghị Thượng đỉnh Năng lượng Thái Bình Dương năm 2019. 

Ông Nagao cho biết: “Năm 2012, Nhật Bản đã đồng ý với Ấn Độ nhập cảng ba loại khoáng sản đất hiếm gồm neodymium, xeri, lantan. Nhưng đây chỉ là 10% lượng đất hiếm mà Nhật Bản cần.”

Hiện 60% lượng đất hiếm của Nhật Bản phụ thuộc vào Trung Cộng, trong khi khoáng sản của Hoa Kỳ được xuất cảng sang Trung Cộng để tách, chế biến và tinh chế.

Các khoáng sản đất hiếm không khan hiếm nhưng rất khó xác định vị trí và việc khai thác chúng đòi hỏi phải khai thác một lượng lớn đá và sau đó cần được xử lý. Theo tạp chí Air Force, các nguyên tố được khai thác sau đó được yêu cầu trải qua một “quy trình công nghệ phức tạp và nguy hiểm với môi trường” để thu được một lượng khoáng chất hữu ích.

Các quốc gia thuộc khối Quad có trữ lượng khoáng sản đất hiếm rất khác nhau. Theo Statista, trong tổng dự trữ đất hiếm toàn cầu năm 2020 là 120,000 triệu tấn, Trung Cộng có 44 triệu, Ấn Độ có 6.9 triệu, Úc có 4.1 triệu, và Hoa Kỳ có 1.5 triệu. Việt Nam cũng chiếm một phần trong số này, sở hữu trữ lượng cạnh tranh là 22 triệu.

Quad đã mở rộng thành viên của mình trong thời gian xảy ra đại dịch, với sự tham gia của New Zealand, Hàn Quốc, và Việt Nam. Việc mở rộng này hình thành nên khối Quad bổ sung.

Sự tập trung của liên minh này vào các kim loại và công nghệ quan trọng mâu thuẫn với Trung Cộng. Khi được hỏi về hội nghị thượng đỉnh Quad, ông Triệu Lập Kiên, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Cộng đã nói trong một cuộc họp báo vào ngày 12/03 rằng việc trao đổi và hợp tác giữa các quốc gia không được làm suy yếu lợi ích của bên thứ ba.

Ông Trần Chiêm Hoành, Phó chủ nhiệm Hiệp hội Công nghiệp Đất hiếm Trung Cộng, nói với Thời báo Hoàn cầu của nhà nước Trung Quốc: “Trung Quốc đã đầu tư đáng kể vào việc cải tiến công nghệ tinh chế trong những năm qua, tạo ra một lợi thế nhất định trong lĩnh vực này. Phương Tây hiện đang thiếu nguồn nhân tài và sức hiệu quả cần thiết để cạnh tranh với Trung Quốc, ngoài ra họ phải đối mặt với chi phí cao hơn nhiều để tự sản xuất thay vì nhập cảng.” Ông Trần dự đoán rằng Trung Quốc sẽ thống trị chuỗi cung ứng đất hiếm trong 10 năm tới.

Áp dụng chiến lược về kim loại đất hiếm

Ông Nagao nói trọng tâm của hội nghị thượng đỉnh Quad về việc chuyển các chuỗi cung ứng công nghệ quan trọng ra khỏi tầm kiểm soát của Trung Cộng là đặc biệt quan trọng cho sự phòng thủ an ninh của các quốc gia này. 

Ví dụ, Neodymium, khoáng chất đất hiếm có từ trường mạnh nhất, rất cần thiết để chế tạo các hệ thống dẫn đường cho tên lửa. Theo tạp chí Air Force, Lanthanum có thể nâng cao chất lượng của các ống kính máy ảnh cao cấp, đặc biệt là những ống kính được sử dụng trong hoạt động tình báo, giám sát và trinh sát.

Một khoáng chất đất hiếm khác, lân tinh europium, là một thành phần quan trọng trong các thanh điều khiển của lò phản ứng nguyên tử vì đặc tính hấp thụ neutron độc đáo của nó.

Ông Nagao nói: “Nếu những tài nguyên đất hiếm này đến từ Trung Cộng, thì các vũ khí bị phụ thuộc vào Trung Quốc. Nếu Quad có thể bảo đảm nguồn tài nguyên đất hiếm thì liên mình này có thể bảo đảm hệ thống vũ khí mới của họ.”