Ireland hủy ‘Thị thực Vàng’ đã trao cho 1,500 triệu phú Trung Quốc

PATRICIA DEVLI

Ireland hủy bỏ chương trình “Thị thực Vàng” đã tồn tại hàng chục năm qua, vốn đã trao quyền cư trú cho hơn 1,500 triệu phú Trung Quốc.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Ireland Simon Harris đã đưa ra thông báo hôm 14/02, đồng thời cho biết Chương trình Nhà đầu tư Nhập cư (IIP) đã được xem xét “trong một thời gian”.

Hành động này diễn ra chưa đầy một năm sau khi một báo cáo của Nghị viện Âu Châu mô tả chương trình này rất dễ bị lạm dụng, trong đó có việc trốn thuế.

Chương trình kiểu cash-for-visa cho phép các nhà đầu tư ngoại quốc giàu có bên ngoài Liên minh Âu Châu (EU) có quyền cư trú tại Ireland để đổi lấy các khoản đầu tư.

Những người nộp đơn tham gia chương trình được yêu cầu phải có tài sản cá nhân ít nhất là 2 triệu euro, và phải quyên góp ít nhất 500,000 euro cho các dự án từ thiện.

Chương trình này được thiết lập sau hậu quả của cuộc khủng hoảng ngân hàng Ireland 2008 – khiến nước này phải tìm sự cứu trợ từ IMF.

Mặc dù chương trình này không cấp hộ chiếu ngay lập tức, nhưng các nhà đầu tư và các thành viên gia đình đủ điều kiện có thể nộp đơn xin quốc tịch sau 5 năm cư trú tại Ireland.

Ông Harris cho biết kể từ khi bắt đầu vào năm 2012, chương trình này đã chấp thuận các khoản đầu tư lớn cho nền kinh tế Ireland.

“Kể từ khi thành lập, IIP đã phê chuẩn khoản đầu tư trị giá gần 1.252 tỷ euro, đem lại lợi ích cho nhiều doanh nghiệp, cả về kinh tế và xã hội, bao gồm cả các tổ chức cộng đồng và thể thao,” ông Harris nói với thượng viện Ireland hôm 14/02.

Tuy nhiên, kể từ khi chương trình này bắt đầu, các nhà đầu tư Trung Quốc, gồm cả những người từ Hồng Kông, chiếm hơn 90% số người ghi danh thành công vào chương trình IIP, theo Financial Times.

Rủi ro an ninh

Theo tờ Irish Independent, số liệu do Bộ Tư pháp Ireland công bố năm ngoái cho thấy hơn 1,500 triệu phú Trung Quốc đã nhận được giấy phép cư trú trong thập niên qua thông qua chương trình này.

Ủy ban Âu Châu trước đây đã kêu gọi các chính phủ EU chấm dứt các chương trình đổi tiền lấy quốc tịch tương tự mà ủy ban này coi là một rủi ro an ninh.

Hành động trên cũng làm dấy lên lo ngại rằng các chương trình như vậy có thể bị lạm dụng cho mục đích rửa tiền, trốn thuế, và tham nhũng.

Bộ trưởng Harris cho biết ông đã tính đến các nghiên cứu của các tổ chức quốc tế như Ủy ban Âu Châu khi đưa ra quyết định chấm dứt chương trình này.

“Kể từ khi thành lập, Chương trình đã đem lại… khoản đầu tư đáng kể cho Ireland và được bộ của tôi điều hành theo các tiêu chuẩn chuyên nghiệp cao nhất,” ông nói trong tuyên bố của mình.

“Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng tôi tiếp tục đánh giá tất cả các chương trình, bao gồm bất kỳ hệ lụy nào đối với chính sách công rộng hơn, chẳng hạn như tính phù hợp và tính tương quan liên tục của chương trình này đối với giá trị văn hóa, xã hội, và kinh tế.”

“Chúng tôi cũng đã tiếp nhận một số báo cáo và phát hiện từ các cơ quan quốc tế như Ủy ban EU, Hội đồng Âu Châu, và OECD về các chương trình đầu tư tương tự,” ông cho hay.

“Khi xem xét tất cả những điều này, và có thêm thông tin từ cả đánh giá nội bộ và bên ngoài, tôi đã đề nghị với Chính phủ rằng đã đến lúc ngừng nhận các đơn ghi danh mới cho Chương trình này.”

Sau thông báo kể trên, đài truyền hình chính phủ RTÉ dẫn lời Bộ trưởng nói rằng ông đã nhận được “lời khuyên rất thuyết phục” dẫn đến quyết định chấm dứt chương trình này.

Ông Harris cho biết: “Việc dừng IIP sẽ không ảnh hưởng đến những dự án hoặc cá nhân hiện có và đã được chấp thuận theo chương trình này.”

Giới tài phiệt tận dụng Chương trình của Vương quốc Anh

Vương quốc Anh đã loại bỏ cái gọi là “Thị thực Vàng” dành cho các nhà đầu tư ngoại quốc giàu có hồi tháng 02/2022.

Bộ Nội vụ cho biết lộ trình cấp thị thực Nhà đầu tư Cấp 1 đã chấm dứt “với hiệu lực ngay lập tức” đối với tất cả những người nộp đơn mới bất kể quốc tịch của họ, đồng thời cho biết thêm rằng một số trường hợp đã “làm nảy sinh những lo ngại về an ninh, bao gồm cả những người có được tài sản của họ một cách bất hợp pháp và có liên quan đến tham nhũng rộng hơn.”

Ra mắt vào năm 2008, những người đủ điều kiện xin thị thực được yêu cầu phải có ít nhất 2 triệu bảng Anh đầu tư vào các công ty có giấy phép kinh doanh tại Vương quốc Anh. Những ứng viên thành công sau đó được phép học tập hoặc làm việc tại Vương quốc Anh trong tối đa 5 năm và có thể nộp đơn xin định cư lâu dài tại quốc gia này nếu đầu tư thêm.

Tuy nhiên, một thiếu sót liên quan đến việc kiểm tra lý lịch người nộp đơn khiến kế hoạch này bị xem xét lại, sau khi có lo ngại rằng hệ thống đó có thể bị lạm dụng. Cựu Bộ trưởng Lao động Chris Bryant đã tuyên bố rằng thị thực đã được trao cho “những nhà tài phiệt Nga tinh ranh”.

Hồi tháng Một, Bộ trưởng Nội vụ Anh Suella Braverman đã tiết lộ trong một tuyên bố bằng văn bản trước Quốc hội rằng một số ít nhà đầu tư ngoại quốc giàu có sử dụng chương trình này “giàu có thông qua tham nhũng hoặc hoạt động tài chính bất hợp pháp khác, và/hoặc tham gia vào hành vi phạm tội nghiêm trọng và có tổ chức.”

Bà Braverman nhấn mạnh điều này chỉ “ngụ ý rằng một cá nhân cụ thể có tiềm ẩn nguy cơ liên quan đến tội phạm; điều đó không có nghĩa là tội lỗi đã được chứng minh,” đồng thời cho biết thêm rằng cảnh sát đã được cấp quyền truy cập vào thông tin đó và “sẽ đưa ra hành động thích hợp.”

Bà cũng tuyên bố rằng 10 nhà tài phiệt của Nga đã sử dụng chương trình này đã bị trừng phạt do cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.