Kế hoạch áp giá trần khí đốt của EU có thể gây thiệt hại vĩnh viễn

NAVEEN ATHRAPPULLY 

Với việc Liên minh Âu Châu (EU) đang thúc đẩy đề nghị áp trần giá khí đốt, các sàn giao dịch năng lượng hàng đầu đang cảnh báo rằng quyết định này có thể gây ra mối đe dọa kinh tế nghiêm trọng cho khu vực.

Trong bức thư ngày 19/11 gửi cho các thành viên Ủy ban Âu Châu, Hiệp hội các Sàn giao dịch Năng lượng Âu Châu (Europex) đã chỉ ra rằng các hợp đồng phái sinh (derivatives) khí đốt là một công cụ quan trọng để các nhà sản xuất và người tiêu dùng phòng ngừa trước sự biến động của giá khí đốt giao ngay. Nếu việc áp giá trần đối với các hợp đồng phái sinh khí đốt, chẳng hạn như hợp đồng tương lai tháng giao ngay tại Thị trường Chuyển nhượng Quyền sở hữu (TTF), được áp dụng, thì việc này có thể gây ra “rủi ro lớn đối với sự ổn định tài chính và an ninh nguồn cung”.

Nếu giá khí đốt thực tế vượt quá giới hạn giá của các hợp đồng tương lai TTF, những người tham gia thị trường có thể chuyển giao dịch sang hình thức phi tập trung (OTC) tạo ra “sự sụt giảm đáng kể về tính minh bạch”.

Bức thư này viện dẫn một cảnh báo của Ngân hàng Trung ương Âu Châu về việc chuyển sang hình thức OTC sẽ dẫn đến “rủi ro lớn hơn cho các đối tác và hệ thống tài chính”. Ngoài ra, những người tham gia thị trường nắm giữ các hợp đồng mở vị thế sẽ phải đối mặt với “sự bấp bênh khôn lường.”

Cũng có một rủi ro là những người tham gia thị trường có thể quyết định không giới hạn hoạt động sản xuất hoặc tiêu dùng của họ thông qua các hợp đồng TTF, và tìm cách cân bằng vị thế của họ bằng cách giao dịch trên thị trường giao ngay.

Bức thư nêu rõ, đối với khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG), EU “phải bảo đảm” rằng thị trường vẫn có tính cạnh tranh để ngăn chặn việc chuyển hướng các chuyến hàng đến các điểm đến khác sẵn sàng trả “giá thực”.

Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, ông Tobias Paulun, giám đốc chiến lược tại European Energy Exchange AG, cho biết: “Bất kể đó là một mức giá cứng hay mềm – giới hạn giá đều hạn chế khả năng tham gia giao dịch của những người tham gia thị trường ở mức giá mà cả hai đều sẵn sàng chấp nhận.”

Mức giá trần

Ủy viên năng lượng EU Kadri Simon đã nói với Reuters, Ủy ban Âu Châu sẽ đề nghị trần giá khí đốt sau cuộc họp của các bộ trưởng năng lượng EU hôm 24/11.

Bà nói, “Chúng tôi đã hoàn thành nghiên cứu của mình. Tôi nghĩ rằng kiểu áp giá trần này có thể cho phép chúng tôi xoa dịu thị trường… Điều này cũng loại bỏ rủi ro rằng chúng tôi sẽ không nhận được chút hàng nào.” Đề nghị áp giá trần khí đốt nhằm mục đích ngăn chặn cuộc khủng hoảng năng lượng mà Âu Châu đang phải đối mặt sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.

EU có sự chia rẽ về đề nghị áp giá trần. Trong khi các quốc gia như Hy Lạp, Bỉ, Ý, và Ba Lan ủng hộ hành động này, thì những quốc gia khác như Đức, quốc gia phụ thuộc nhiều vào khí đốt, lại bày tỏ lo ngại.

Theo The National News, trong một báo cáo gần đây, công ty nghiên cứu năng lượng độc lập Rystad Energy đã cảnh báo rằng giới hạn giá có thể trở thành bất khả thi khi “các giao dịch diễn ra ngoài sở giao dịch”.

Báo cáo cho biết: “Bất kỳ hành động nào nhằm áp giá trần lên giá TTF sẽ làm sai lệch tín hiệu thị trường tại trung tâm khí đốt lâu đời nhất trên trái đất với những hậu quả tiềm ẩn không lường trước được về an ninh nguồn cung hoặc các biện pháp giảm nhu cầu.”