Khi chim non rời tổ ấm: 10 lời khuyên dành cho sinh viên năm thứ nhất

GINA PROSCH 

Cũng giống như gia đình vịt trong tác phẩm kinh điển “Make Way for Ducklings” (Hãy Dọn Đường cho Vịt Con) của nhà văn Robert McCloskey, là cha mẹ, chúng ta cũng nên “dọn đường” cho con mình.

Tất nhiên, vào một ngày đẹp trời nào đó, các con của chúng ta sẽ tốt nghiệp trung học và bắt đầu vào đại học hoặc chuyển ra sống riêng. Chúng ta sẽ tự hỏi rằng chúng ta đã làm đủ chưa? Chúng ta đã dạy con những gì các con cần biết chưa?

Những người trẻ này có thể chẳng bao giờ biết “mọi thứ” cần biết. Vậy nên khi vịt con của bạn rời tổ thì 10 điều tham khảo dưới đây sẽ giúp các con bạn định hướng được khu vực nào có nước để thỏa sức vẫy vùng. 

Biết giao tiếp xã hội

Đến khi các con lớn đến một độ tuổi nào đó, chúng ta sẽ dọn đường cho chúng. Chúng ta gọi món ăn cho các con khi đi nhà hàng, giới thiệu các con với những người mới gặp, vỗ vào vai họ và nói  “Hãy gửi lời xin lỗi của tôi đến anh của cậu.” Tóm lại, cha mẹ phải đảm đương rất nhiều việc trong các hoạt động xã hội.

Cách tốt nhất để giới thiệu với trẻ con thế giới của người lớn là cho trẻ con trải nghiệm nhiều tình huống xã hội khác nhau – trang trọng, đời thường, chuyên nghiệp, và thoải mái. Các con có biết cách xin lỗi chân thành khi phạm lỗi không? Các con có thể nhìn vào mắt ai đó, giới thiệu bản thân và bắt tay người đó không? Các con có thành thạo việc đặt món ăn ở nhà hàng không? Nếu học được những cách giao tiếp xã hội cơ bản này càng sớm thì các con sẽ càng trở nên vững vàng hơn. 

Biết cách nấu ăn

Chim non rời tổ sẽ nhanh chóng nhận ra rằng không ai cung cấp cho chúng những con sâu ngon ngọt hoặc con bọ mọng nước cho bữa tối, và những bạn trẻ sống xa gia đình cũng sẽ gặp phải điều tương tự như thế. 

Các bạn trẻ cần biết nấu ăn chứ không chỉ là đặt thức togo hoặc là hâm nóng thức ăn đã được chế biến và đóng gói sẵn. Cùng đi chợ và nấu ăn cả gia đình sẽ giúp các con hình thành những thứ cần thiết cho cuộc sống. Tất cả trẻ con đều nên dành ra ít nhất là 1 tuần để tập nấu những bữa ăn vừa rẻ vừa hợp khẩu vị. Để nâng cao chất lượng và mở cánh cửa ẩm thực cho tương lai, các bậc cha mẹ nên dạy con cách đọc công thức và các thao tác nấu ăn sơ đẳng như thái hành tây hoặc gọt vỏ khoai tây. 

Biết cách giặt giũ lau chùi

Thật không may là nhà cửa và quần áo lại không biết tự giặt giũ, lau chùi cho bản thân chúng. Điều đó có nghĩa là, biết cách dọn dẹp không gian sống và giặt giũ đã trở thành một thứ quan trọng khác dành cho các chim con rời tổ. Những đứa trẻ không biết cách dùng máy rửa bát hoặc cũng không biết rửa bát đĩa bằng tay sẽ trở thành người bạn cùng phòng tồi tệ. Những đứa trẻ chưa bao giờ sử dụng máy hút bụi hay cọ chà toilet cũng vậy. 

Biết cách phân loại giỏ đồ giặt giúp cho quần áo trắng luôn trắng, và biết khi nào nên sử dụng thuốc tẩy an toàn cho quần áo màu giúp quần áo không bị loang màu. Biết sửa quần áo đơn giản như khâu lại cái nút, sửa lai áo hay gấu quần, biết cách ủi cái quần và áo sơ mi cũng là những hiểu biết quan trọng giúp người bạn trẻ có vẻ ngoài ra dáng chuyên nghiệp.

Biết cách đặt câu hỏi

Cùng với việc học cách làm các công việc nội trợ thường ngày như nấu ăn và dọn dẹp, các em cũng cần phải học một khả năng quan trọng khác của người lớn: đó là đặt câu hỏi – thậm chí là những câu hỏi có vẻ khá ngớ ngẩn hoặc có vẻ như không có câu trả lời rõ ràng. 

Cha mẹ của những cô cậu đang ở lứa tuổi thanh thiếu niên biết rằng rất khó có thể khiến các em thừa nhận bản thân không biết điều gì đó. Việc không ngại đặt câu hỏi thực sự có thể giúp các em hiểu được bài học lớn hơn về cuộc sống – đó là chúng thật ra không biết tất cả mọi thứ. Không ai trong chúng ta biết mọi điều. 

Sắp xếp thời gian

Việc dọn ra khỏi nhà để sống trong khu nội trú hoặc căn chung cư có thể là cả một quá trình chuyển đổi căng thẳng, nhất là cho các em trung học, vì ở độ tuổi này, cha mẹ đang gần như làm tất cả mọi việc giúp các em, từ việc đánh thức, chuẩn bị bữa ăn sáng, đốc thúc để tất cả các dự án và bài tập về nhà được làm xong và đúng thời hạn. 

Để thành công ở trường đại học hoặc nơi làm việc, các em nên có khả năng loại bỏ các việc lãng phí thời gian (như xem video TikTok, chương trình Anyone?); sắp xếp thời khóa biểu, đặt ra mục tiêu, lập danh mục các công việc cần làm; ưu tiên những gì quan trọng và loại bỏ những gì không quan trọng; tạo ra thói quen hàng ngày để các em có đủ thời gian hoàn thành tất cả các việc mà vẫn cân bằng được giữa công việc và cuộc sống. 

Kiểm soát tiền bạc

Việc dạy các con khả năng kiểm soát tiền có thể là cả một thách thức đối với các bậc phụ huynh, nhưng với tình trạng lạm phát đang gia tăng, để các con hiểu về tiền và biết cách kiểm soát tiền trước khi ra sống riêng lại quan trọng hơn bao giờ hết.

Bắt đầu dạy từ khi còn nhỏ bằng cách cho các con biết về  giá trị của tài sản vật chất và giúp chúng để dành tiền cho riêng mình. (Gợi ý: Dùng một chai lọ trong suốt để cất tiền cắc và tiền giấy để các con có thể thấy tiền của mình càng ngày càng nhiều hơn lên). Trong những năm trung học cơ sở (middle school) , cha mẹ hãy giúp các con xét thứ tự ưu tiên khi mua hàng và giảng cho con biết được rằng tiền là do kiếm được chứ không phải tự dưng mà có. Đến tuổi trung học thì khuyến khích các con kiếm việc làm bán thời gian; sau đó giúp chúng mở tài khoản ngân hàng riêng, tạo ngân sách và tự chịu trách nhiệm trả tiền cho các chi phí cá nhân.

Đánh giá tính cách của ai đó

Kết bạn mới hoặc những mối quan hệ lãng mạn ngoài vòng kiểm soát của cha mẹ có thể là rất thú vị, nhưng việc thiếu kinh nghiệm trong đánh giá tính cách của con người có thể dẫn đến những hậu quả đau lòng. Đó chính là lý do cha mẹ cần sử dụng thời gian học trung học của các con để giúp các cô cậu này học cách đánh giá tính cách của người khác. 

Trước khi tình bạn hoặc chuyện tình cảm đi quá xa, các con nên xem xét tính cách của họ thông qua các tình huống cụ thể. 

Hãy xem thái độ của những người bạn mới hoặc bạn trai/bạn gái của mình đối xử với các nhân viên phục vụ tại nhà hàng hoặc các nhân viên dọn dẹp vệ sinh trong ký túc xá như thế nào? Họ nổi giận có dễ dàng hay có thường xuyên không? Họ có thường phô trương hoặc muốn trở thành người đứng đầu của nhóm hay không? Họ có đồng cảm với người khác hay không? Họ có tính kiên trì hay không? Bạn có tin tưởng người đó để gửi họ giữ hộ 50 USD vào cuối tuần không?

Biết chăm sóc bản thân khi bị bệnh

Một trong những thử thách đáng ngạc nhiên mà các thanh thiếu niên sẽ phải trải qua khi đi học đại học hoặc chuyển ra sống ở căn chung cư riêng là phải làm gì khi bị ốm trong lần đầu tiên xa nhà. Các con cần biết cách đo nhiệt độ và cần biết khi nào thì sốt nhẹ sẽ trở thành sốt “phải cần đi bác sĩ”, khi nào nên nghỉ học hoặc xin nghỉ làm, và khi nào thì không cần phải quan tâm đến việc ốm đó.

Cha mẹ nên nhắc các con để sẵn trong nhà một hộp bánh bích quy mặn, một lon súp gà và một vài chai ginger ale hoặc soda chanh. Và tất nhiên, cha mẹ cũng nên dạy cách sơ cứu và chuẩn bị sẵn một bộ dụng cụ sơ cứu đầy đủ trong nhà trong thời gian bị bệnh hoặc bị chấn thương.

An toàn cá nhân

An toàn cá nhân là một phần thiết yếu khác của việc trở thành người lớn. Nếu như  phải di chuyển vào đêm khuya, trên một vỉa hè tối thì việc đã được học một lớp học tự vệ cũng quan trọng không khác gì việc học môn đại số vậy. Lớp học tự vệ cơ bản sẽ giúp các con nâng cao nhận thức về tình huống và giải quyết thông minh các tình huống trên đường phố, cũng như dạy các động tác cơ bản để tự vệ khi phải đối mặt với các tình huống xấu xảy ra. 

Hãy tìm các lớp học tự vệ như vậy trong khu vực, hoặc nếu không có thì có thể vào học tại lớp học ảo như “Understanding and Applying Self-Defense Strategies” (Hiểu và áp dụng chiến lược tự vệ) của cô Tammy Yard-McCracken tại The Great Courses.

Hãy biết cách tỏa sáng

Ông Woody Allen có câu nói nổi tiếng, “80% thành công trong cuộc sống là phải “hiện diện”, và mặc dù con số này thay đổi tùy thuộc vào người đang đối diện, nhưng điểm mấu chốt vẫn là: Chỉ cần có mặt hiện diện thôi là đã nắm được hơn nửa phần chiến thắng rồi.

Các con có thể học cách rèn luyện để “tỏa sáng” bằng cách tham gia vào đội nhạc hoặc dàn nhạc, các vở kịch sân khấu hoặc tham gia một đội thể thao. Sau đó tiến lên một bước là làm việc bán thời gian cuối tuần hoặc vào mùa hè. Đến lúc có được một công việc toàn thời gian thì thói quen hiện diện để làm việc sẽ trở nên rất tự nhiên. 

Khi dạy cách trở thành một người trưởng thành thì triết lý: “Đừng đợi nước đến chân mới nhảy” là triết lý phù hợp nhất, bởi vì nếu biết sớm thì ta sẽ có thời gian để giải quyết các vấn đề ngay khi phát sinh. Nếu con bạn chuẩn bị rời khỏi vòng tay bạn để hòa mình vào thế giới thì thậm chí chỉ một khóa học ngắn giảng về các cách trở thành người lớn cũng có thể giúp các con tránh được những cạm bẫy tồi tệ nhất. 

Khi các con rời gia đình để tự lập thì hãy để chúng biết rằng chắc chắn bạn luôn luôn ở bên cạnh để cổ vũ.