‘Làng hương’ thêm sắc hồng những ngày giáp Tết Nguyên Đán

“Làng hương” đang được tô điểm thêm sắc hồng rực rỡ từ hàng ngàn tăm hương phơi khô chuẩn bị cho dịp Tết Nguyên Đán của các gia đình Việt Nam.

Tháng Giêng là thời điểm bận rộn nhất trong năm của người dân xã Quảng Phú Cầu, ngoại ô Hà Nội, nghề thủ công đã hiện diện tại đây từ nhiều thế kỷ. 

Tết Nguyên Đán bắt đầu ngày 01/02 năm nay.

Ở Quảng Phú Cầu, người dân sản xuất nhiều loại hương, phù hợp với nhu cầu từng vùng miền. Thông thường, số lượng hương bán ra trong dịp trước và sau Tết Nguyên Đán tăng lên so với các thời điểm khác trong năm do nhu cầu của người dân sử dụng trong đền chùa, thắp hương cúng bái trên bàn thờ tổ tiên gia tăng.

Bận bịu với việc nhuộm, phơi, chẻ tre làm chân hương, nhưng những công nhân cho biết lượng hàng bán cũng không được như họ mong muốn. Doanh số bán giảm sút “khoảng 30% so với cùng thời kỳ năm ngoái,” bà Nguyễn Thị Luyến, 59 tuổi, nói với hãng thông tấn AFP.

Năm 2021, Việt Nam có mức tăng trưởng kinh tế yếu nhất trong vòng 30 năm qua, đạt 2.58%, cộng thêm các hạn chế hà khắc để chống lại sự lây lan của virus corona, bao gồm cả đợt phong tỏa trong ba tháng.

“Thông thường, sẽ có xe tải chở sản phẩm của chúng tôi đi đến các tỉnh miền Trung và các tỉnh biên giới. Năm nay, do việc phòng chống đại dịch nên xe tải không thể chở hàng vào đó được,” bà Luyến nói thêm.

Hầu hết các gia đình tại Quảng Phú Cầu đều tham gia vào các công đoạn sản xuất hương bao gồm chẻ tre thành thanh mỏng nhỏ, nhúng vào dung dịch để nhuộm hồng rồi phơi khô và phủ lớp hỗn hợp có mùi thơm lên chúng.

Bà Luyến cho biết: “Chúng tôi rất mong mọi việc sớm trở lại bình thường.”

Một làng nghề truyền thống

Thắp hương trên bàn thờ tổ tiên là một truyền thống không thể thiếu trong các dịp giỗ chạp, lễ Tết của người Việt. Hương được xem như chiếc cầu nối giữa thế giới thực tại và tâm linh, là cách để đưa những lời thỉnh cầu hay ước mong của con người đến với Thần, Phật, và tổ tiên.

Theo thần phả làng Xà Cầu, xã Quảng Phú Cầu, tục truyền rằng, xưa kia có ba chị em nữ tướng Chiêu Nương, là những tướng của Hai Bà Trưng, sau khi đánh đuổi quân Mã Viện đã ngự lại đây. Trong thời gian ở cùng với dân làng, họ đã truyền cho dân làng cách làm que hương đen, được làm từ nhựa của cây trám rừng cùng với các chất liệu thảo mộc thiên nhiên, tăm hương được làm từ thân cây tre non. Thân cây tre non được chặt thành từng đoạn, vót tròn, phơi khô, bột hương được nghiền nhỏ mịn trộn cùng với nhựa cây trám rừng rồi se, lăn bằng tay để tạo thành que hương đen. Hương đen được các gia đình dùng trong ngày giỗ ông bà tổ tiên, ngày tết, ngày lễ, dùng thắp ở những nơi thờ cúng linh thiêng như đình, chùa, miếu mạo… Sau khi ba chị em nữ tướng qua đời, dân làng đã tôn vinh họ là “Thành Hoàng Làng của làng Xà Cầu” và lập đền thờ gọi là “Miếu Làng Cả đền thờ tam vị đại vương”.

Nét đặc sắc của hương đen làng Xà Cầu là được làm từ than đen và nhựa trám nên có màu đen đặc trưng và mùi thơm từ nhựa trám rừng, khác hẳn các mùi hương khác như: hương trầm, hương quế, hương bài của các làng hương ở các tỉnh lân cận như Hưng Yên, Hải Phòng, Thanh Hóa…

Làm hương bằng phương pháp thủ công rất vất vả nhưng đổi lại sẽ có nét đặc trưng riêng, tạo nên những nén hương thơm đặc biệt. Người dân ở Quảng Phú Cầu cho biết họ chọn cách phơi khô hương một cách tự nhiên, không sấy vì sấy khô sẽ làm mất mùi thơm đặc trưng của sản phẩm.

Để có một mẻ hương tốt, người làm phải chú ý từ khâu chọn nguyên liệu đến pha trộn bột hương, phơi phóng và đóng gói thành phẩm. Điều đặc biệt là mỗi gia đình làm hương lại có một bí quyết pha trộn bột để se hương khác nhau, không nhà nào giống nhà nào.

Người dân địa phương cho biết, những năm gần đây, Quảng Phú Cầu đã thu hút nhiều du khách đến tìm hiểu về nghề làm hương truyền thống cũng như để ghi lại những hình ảnh đẹp và thưởng thức mùi thơm ấm áp ở nơi này vào dịp Tết đến. 

Không cách quá xa trung tâm Hà Nội, du khách có thể dễ dàng đến với Quảng Phú Cầu bằng cách đi theo Quốc lộ 21B, Tỉnh lộ 429 hoặc rất thuận tiện khi lựa chọn tuyến xe bus số 91 khởi hành từ bến xe Yên Nghĩa (Hà Đông).