Lợi ích sức khỏe quý báu của thực phẩm có vị đắng

Joseph Mercola

Rất có thể bạn sẽ tránh vị đắng một cách vô thức vì bạn sẽ liên kết vị này với độc tính. Tuy nhiên, vị đắng thực sự kích thích gan bài tiết dịch mật, ngăn ngừa sự tích tụ chất độc trong gan đồng thời làm giảm các triệu chứng táo bón, đầy hơi, đầy hơi, phân lỏng, và dị ứng thực phẩm.

Tóm tắt nội dung:

• Các loại thảo mộc, gia vị, và thực phẩm vị đắng mang lại những lợi ích quý giá và có thể giúp ích rất nhiều trong việc cải thiện sức khỏe tổng quát bằng cách cải thiện tiêu hóa, sức khỏe đường tiêu hóa, và hấp thu chất dinh dưỡng.
• Trong lịch sử, các loại thảo mộc có vị đắng chủ yếu được sử dụng làm chất tẩy rửa, tăng cường sinh lực, và bổ trợ tiêu hóa.
• Nhiều loại thuốc đắng đã được chứng minh là có hoạt tính chống nấm, sát trùng, chống động vật nguyên sinh, và thậm chí chống khối u.
• Tương tự như các hợp chất đắng giúp bảo vệ cây trồng khỏi những ảnh hưởng có hại, cũng có thể có ích cho cơ thể bạn bằng cách ức chế sự phát triển của vi khuẩn, quá trình oxy hóa và chứng viêm.
• Các loại cồn đắng có sẵn trên thị trường bao gồm Swiss Bitters và Underberg. Một cách dễ dàng khác để bổ sung thêm vị đắng vào thực đơn ăn uống của bạn đơn giản là thêm nhiều rau đắng vào món salad của bạn và ăn món salad trước.

Vị đắng có lẽ ít được đánh giá cao và ít được ưa chuộng nhất, tuy nhiên các loại thực phẩm vị đắng như thảo mộc và gia vị lại mang lại những lợi ích quý giá và có thể giúp ích rất nhiều trong việc cải thiện sức khỏe tổng thể của bạn. Trong lịch sử, các loại thảo mộc có vị đắng chủ yếu được sử dụng làm chất tẩy rửa, tăng cường sinh lực và trợ giúp tiêu hóa. 

Thật không may là thực đơn ăn uống hiện đại của chúng ta dường như hoàn toàn thiếu các loại thực phẩm vị đắng hoang dã mà tổ tiên chúng ta coi là rất cần thiết cho sức khỏe của họ. 

Nhiều căn bệnh đang hoành hành trong nền văn hóa hiện đại của chúng ta – từ chứng khó tiêu và trào ngược dạ dày đến rối loạn chuyển hóa, v.v… dường như đều ám chỉ đến việc thiếu thực phẩm vị đắng trong bữa ăn của chúng ta, cũng như sự thiếu sự bảo vệ và điều hòa mà các loại thực phẩm đắng mang lại cho các chức năng tiêu hóa và trao đổi chất của chúng ta. 

Thực phẩm vị đắng là một phần quan trọng của sức khỏe

Thực phẩm vị đắng không nhất thiết phải là “thuốc” mà là một phần cần thiết của thực đơn ăn uống lành mạnh, cung cấp cho cơ thể bạn những thành phần mà bạn không thể có được ở nơi khác và những thành phần này rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể. 

Thuật ngữ “đắng” là thuật ngữ chung để chỉ một tập hợp các chất chuyển hóa thực vật thứ cấp bao gồm iridoids, sesquiterpene lactone, hydrocarbon sesquiterpene, iridoids monoterpene, alkaloid và dầu dễ bay hơi – tất cả đều có vị đắng.

Vị đắng có thể hữu ích cho cơ thể bạn bằng cách ức chế sự phát triển của vi khuẩn, quá trình oxy hóa và quá trình viêm. Điều quan trọng là các hợp chất này có xu hướng có tác dụng kích thích và tăng cường sức khỏe cho hệ tiêu hóa của bạn. Đây là một hiệu ứng gây ra bởi cái được gọi là “phản xạ đắng”.

Phản xạ đắng

Khi bạn ăn thực phẩm vị đắng, cơ thể sẽ được sẽ kích hoạt tiết ra một loại hormone gọi là gastrin có công dụng trợ giúp và tăng chức năng tiêu hóa bằng cách kích thích bài tiết:

• Nước bọt, là nơi bắt đầu tiến trình tiêu hóa thức ăn.
• Acid hydrochloric, cần thiết để phân hủy protein và tăng hấp thu khoáng chất từ ​​thực phẩm. Acid hydrochloric cũng giúp tiêu diệt các vi khuẩn có hại; vì vậy uống thuốc đắng trước khi ăn không chỉ chuẩn bị cho dạ dày của bạn tiêu hóa tốt mà còn có thể bảo vệ chống lại bệnh tật do thực phẩm hoặc ít nhất là làm giảm tác động tiềm tàng của các chất gây ô nhiễm từ thực phẩm.
• Pepsin, một loại enzyme phá vỡ các phân tử protein thành những mảnh nhỏ hơn.
• Yếu tố nội tại, cần thiết cho sự hấp thụ vitamin B12.

Thực phẩm vị đắng cũng kích thích dòng chảy của mật, giúp cải thiện sự tiêu hóa chất béo trong bữa ăn và giúp ngăn ngừa sự tích tụ chất thải trong gan. Theo thời gian, việc tiêu thụ thực phẩm vị đắng với liều lượng nhỏ một cách thường xuyên sẽ giúp củng cố toàn bộ hệ thống tiêu hóa của bạn, bao gồm dạ dày, túi mật, gan, và tuyến tụy.

Phản xạ đắng cũng có tác dụng kích thích sự thèm ăn và thực sự chuẩn bị cho cơ thể bạn tiếp nhận thức ăn bằng cách kích hoạt các cơn co thắt trong ruột. Đây có thể là lý do vì sao thuốc đắng thường được khuyên dùng khoảng nửa tiếng trước khi ăn. 

Phản xạ đắng cũng làm cho cơ thắt thực quản co lại, do đó ngăn chặn acid dạ dày di chuyển lên thực quản – tình trạng được gọi là trào ngược acid.

Thực phẩm vị đắng kích hoạt cơ chế sửa chữa đường tiêu hóa

Điều quan trọng là phản xạ đắng kích thích cơ chế tự sửa chữa trong tuyến tụy và thành ruột của bạn; đó là một lý do khác tại sao vị đắng có liên quan đến chức năng tiêu hóa được cải thiện và tăng cường. Mặc dù không có nghiên cứu nào chứng minh điều này, nhưng vị đắng có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa và/hoặc điều trị chứng rò rỉ ruột vì lý do này.

Rò rỉ ruột là tình trạng xảy ra do sự phát triển của các khoảng trống giữa các tế bào (tế bào ruột) tạo nên màng lót thành ruột của bạn. Những khoảng trống nhỏ này cho phép các chất như thức ăn khó tiêu, vi khuẩn, và chất thải trao đổi chất lẽ ra phải được giới hạn trong đường tiêu hóa của bạn thoát vào máu – do đó có thuật ngữ hội chứng rò rỉ ruột.

Một khi tính toàn vẹn của niêm mạc ruột bị tổn hại, các protein và các phân tử khác không bao giờ được hấp thụ nguyên vẹn vào cơ thể sẽ rò rỉ vào máu; điều này có thể gây ra sự gia tăng đáng kể tình trạng viêm, dị ứng, và các bệnh tự miễn dịch.

Vị đắng cũng giúp ngăn ngừa đầy hơi – một tác dụng do tăng tiết các enzyme tiêu hóa giúp cải thiện quá trình phân hủy chất dinh dưỡng. Bằng cách chia nhỏ các phân tử thành các đơn vị mà cơ thể bạn thực sự có thể hấp thụ, sự hình thành khí sẽ được ngăn chặn. Vi khuẩn trong ruột non của bạn cũng có thể phá vỡ các đơn vị đó một cách hiệu quả hơn nữa – điều này cũng ngăn ngừa sự hình thành khí.

Hãy nhớ rằng tất cả các hoạt động phản xạ đắng này đều được kích hoạt bởi việc bạn thực sự nếm được vị đắng trên lưỡi. 

Chỉ định điều trị của thực phẩm vị đắng

Vị đắng được coi là “làm mát” và do đó, thích hợp với các tình trạng “nóng” như viêm (bao gồm cả tình trạng viêm khớp), khô, đỏ bừng, căng thẳng, nhức đầu, và sốt chẳng hạn. Các chỉ định vị đắng khác gồm bệnh nấm candida mạn tính, rối loạn chức năng tuyến giáp, và các tình trạng dị ứng như hen suyễn, nổi mề đay và bệnh chàm. 

Tập san European Journal of Herbal Medicine (Y học Thảo dược Âu Châu) viết, “[Vị đắng] có tác dụng bồi bổ tổng thể, kích thích hệ thần kinh giao cảm, và cải thiện chức năng tim bằng cách giảm nhịp tim và thể tích nhát bóp của tim. Thực phẩm vị đắng kích thích cơ bắp và cải thiện lưu thông đến các cơ quan trong bụng.

“Một số vị đắng có tác dụng chống trầm cảm. Một số là emmenagogues. Quinine (một loại alkaloid của cinchona) là thuốc chống sốt rét tiêu chuẩn trong nhiều năm, và nghiên cứu bệnh sốt rét mới đang được thực hiện trên cả cây khổ sâm và cây ngải cứu.”

Một trong những lợi ích cơ bản nhất của thực phẩm vị đắng là cải thiện khả năng chiết xuất và hấp thụ chất dinh dưỡng. Suy cho cùng, dinh dưỡng là nền tảng để xây dựng sức khỏe của bạn và bất cứ điều gì giúp cơ thể bạn sử dụng các chất dinh dưỡng bạn đưa vào đều sẽ có lợi.

Trong lịch sử, thực phẩm vị đắng cũng được coi là một phần quan trọng của truyền thống ẩm thực, trước hết và quan trọng nhất, trái ngược với y học thực tế.

Sử dụng lâu dài, thực phẩm vị đắng sẽ làm giảm các triệu chứng tiêu hóa kém như đầy hơi, táo bón, phân lỏng và dị ứng thực phẩm, tăng hấp thu vitamin và khoáng chất, cân bằng lượng đường trong máu cân bằng.

“Bảo vệ gan và tăng chức năng bài tiết; chữa lành tổn thương viêm ở thành ruột; và giảm tỷ lệ mắc các bệnh dị ứng. Nói tóm lại, việc sử dụng thực phẩm vị đắng hàng ngày có thể giải quyết một số bệnh trạng dùng nhiều thuốc nhất trong thời đại chúng ta.”

Chống chỉ định và tác dụng phụ

Mặc dù nói chung là an toàn khi dùng theo chỉ dẫn, thực phẩm vị đắng bị chống chỉ định đối với:

• Phụ nữ mang thai.
• Những người có tình trạng ăn mòn hoặc loét nghiêm trọng ở đường tiêu hóa.
• Tắc nghẽn đường hô hấp mạn tính.
• Tuần hoàn máu kém.
• Sự trao đổi chất bị suy giảm.

Ngoài ra, mặc dù tác dụng phụ rất hiếm nhưng một số người có thể gặp phải:

• Đau đầu.
• Đau cơ.
• Cảm giác khó chịu nói chung khi bắt đầu điều trị lần đầu, có thể là do quá trình thải độc được cải thiện.
• Tác dụng phụ do hấp thu quá nhiều thuốc đã dùng, vì thuốc đắng có xu hướng làm tăng khả năng hấp thu không chỉ ăn chất dinh dưỡng thực vật mà còn cả thuốc.

Ở liều lượng cao, vị đắng có thể có tác dụng ngược lại, ức chế dịch tiết dạ dày và ức chế sự thèm ăn hơn là cải thiện chúng. Quá liều sẽ gây buồn nôn và nôn mửa, và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong. 

Cách thêm thực phẩm vị đắng vào thực đơn ăn uống của bạn

Về mặt lịch sử, vị đắng được uống trước bữa ăn, dưới dạng rau và rễ đắng tươi hoặc dưới dạng rượu khai vị đắng hoặc cocktail trước bữa tối – về cơ bản là loại thức uống có cồn được pha với một chút thảo mộc đắng.

Một loại khác – và có lẽ tốt hơn – có thể thay thế cho có thói quen uống cocktail trước bữa tối là dùng cồn đắng. Các loại cồn đắng có bán trên thị trường khá dễ tìm bao gồm Swiss Bitters và Underberg. Về cơ bản, đây là những chiết xuất cô đặc trong nền rượu. Mặc dù bạn có thể lấy thẳng một thìa cà phê, nhưng để dễ uống hơn bạn có thể trộn với vài ounce nước thường hoặc nước soda.

Một cách dễ dàng khác để bổ sung thêm vị đắng vào bữa ăn của bạn chỉ đơn giản là thêm nhiều rau đắng vào món salad của bạn và ăn món salad trước. Ví dụ như rau diếp xoăn, bồ công anh, arugula, radicchio, endive và cây ngưu bàng. Bắt đầu với một lượng nhỏ và tăng thêm khi vị giác và cơ thể bạn đã quen dần. 

Ngoài ra còn có atisô, măng tây, bưởi, trà bồ công anh, và thậm chí là cả cà phê và ca cao.