Mark Zuckerberg, Trung Quốc, và ‘Thời kỳ mới’ của Facebook

Năm 2014, như ký giả công nghệ Cate Cadell đã lưu ý vào thời điểm đó, một Mark Zuckerberg ở tuổi 30 đã “khiến Internet trở nên phẫn nộ điên cuồng” sau khi đồng ý thực hiện một phần ‘Hỏi và Đáp’ bằng Hoa ngữ tại một sự kiện do Đại học Thanh Hoa tổ chức. Ký giả Cadell cho biết thêm rằng màn thể hiện này đã “thu hút nhiều ý kiến ​​trái chiều”. Một số người nhanh chóng khen ngợi “sự kiên trì” của Zuckerberg. Trong khi đó, những người khác quyết tâm soi xét “cách phát âm run rẩy” và ngữ pháp kém cỏi của ông ta.

Không nản lòng trước các nhà phê bình, gần một năm sau Zuckerberg đã quay trở lại Trung Quốc. Cụ thể hơn, ông ta đã quay trở lại Đại học Thanh Hoa. Lần này, bài diễn văn dài 22 phút của vị giám đốc điều hành Facebook đã được trình bày trôi chảy bằng tiếng Quan Thoại. Phát âm không chút run rẩy. Ngữ pháp nói chung là hoàn hảo. Zuckerberg, một người không nhất định thật sự nổi tiếng về khiếu hài hước của mình, thậm chí đã khiến một số khán giả bật cười khúc khích. Có sự tiến bộ rõ rệt và những người tham dự dường như rất ngưỡng mộ Zuckerberg. Cái cảm giác đó, ít nhất vào thời điểm đó, là cảm giác chung.

Kể từ bài diễn văn đó, Zuckerberg đã kiếm được lợi nhuận cao ngất ngưởng từ thị trường Trung Quốc. Theo các ký giả Paresh Dave và Katie Paul, công ty Facebook bán được không gian quảng cáo trị giá hơn 5 tỷ USD mỗi năm cho các doanh nghiệp Trung Quốc và các cơ quan chính quyền muốn quảng bá thông điệp của họ ra ngoại quốc.” Sau Hoa Kỳ, Trung Quốc là “quốc gia đem lại doanh thu lớn nhất cho Facebook.” Các khách hàng Trung Quốc đã giúp Mark Zuckerberg trở thành người đàn ông quyền lực nhất không qua bầu cử ở Hoa Kỳ. Quyền lực này không bị kiểm soát, do đó cho phép Zuckerberg hành động thoải mái mà không bị phạt. Giờ đây, ông Zuckerberg, với đầy tham vọng và khát khao, muốn tạo ra vũ trụ của riêng mình. Cụ thể hơn, ông ta muốn tạo ra siêu vũ trụ ảo (metaverse) của riêng mình.

Lý thuyết siêu hình học (Metaphysical) của Mark Zuckerberg

Metaverse là gì? Bản thân từ này là từ ghép nối của “meta”, có nghĩa là vượt ra ngoài (siêu việt), và “vũ trụ”. Người ta có thể nói rằng, metaverse liên quan đến việc nắm bắt những điều chưa biết. Trong không gian mới này, ranh giới giữa thế giới kỹ thuật số và thế giới thực ngày càng trở nên mờ nhạt.

Tạp chí Wired gọi metaverse là một “sản phẩm kế thừa huyên náo” của mạng Internet. Trong không gian ảo này, “hàng tỷ người dùng sẽ di chuyển, tương tác, và hoạt động trên khắp các thế giới và tình huống khác nhau nhưng vẫn có thể tương tác với nhau.” Trong suốt quá trình đó, họ – à mà không, chúng ta – sẽ giữ lại “danh tính hình đại diện, tài sản ảo và tiền điện toán”. Nói cách khác, Internet, mã kim, thực tế ảo (VR), trí tuệ nhân tạo (AI), và ý thức sẽ bị ném vào cái máy xay sinh tố. Sản phẩm cuối cùng, metaverse, sẽ là một loại sinh tố siêu hình học của đủ loại như vậy.

Theo nhà đầu tư mạo hiểm Matthew Ball, một metaverse hoạt động đầy đủ phải bao gồm những điều sau đây: nó phải thu hẹp khoảng cách giữa thế giới thực và thế giới ảo; nó phải chứa đựng một nền kinh tế của riêng nó; và một metaverse phải cung cấp “khả năng tương tác chưa từng có”. Điều này có nghĩa là một người dùng có thể đi qua toàn bộ metaverse mà không gặp phải bất kỳ trở ngại lớn nào. Khi tôi viết bài này, công ty Facebook hiện đang tham gia vào việc tạo ra ‘Diem’, một loại tiền điện toán của riêng họ. Có thể kỳ vọng rằng nền kinh tế metaverse sẽ được thúc đẩy bằng loại tiền đặc biệt này. Trong không gian chia sẻ thuộc về tương lai này, nơi thực tế ảo vốn được làm cho tốt đẹp hơn và thế giới thực hội tụ, Facebook Inc. rất có thể nắm quyền quyết định.

Những lý do cần quan tâm

Khi xem xét lịch sử lạm dụng dữ liệu của người dùng của Facebook Inc., người ta cần đặt ra những câu hỏi quan trọng. Những câu hỏi này bao gồm, nhưng không giới hạn ở những điều sau đây: Tại sao lại là Facebook Inc.? Điều này sẽ có ý nghĩa gì đối với nhân loại từ nay về sau? Ai sẽ giám sát Zuckerberg, và ai sẽ giám sát metaverse? Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với trang tin The Verge, ông Zuckerberg đã thảo luận rất chi tiết về metaverse. Ông ta hứa hẹn rằng người dùng sẽ “có thể dịch chuyển tức thời đến bất cứ đâu.” Metaverse sẽ có “tính di động và kết nối rất cao với nhau.” Ông Zuckerberg kêu gọi độc giả “hãy nghĩ về metaverse như một hóa thân của Internet, nơi thay vì chỉ xem nội dung – [vì] bạn đang ở trong đó.” Nói cách khác, thì chúng ta sẽ là những con ếch trong nồi nước. Trong khi đó, Facebook sẽ điều chỉnh nhiệt độ cho phù hợp. Điều này, đối với tôi, nghe có vẻ giống như một cái gì đó mà Trung Cộng sẽ chấp thuận. Xét cho cùng, metaverse dường như chỉ là hơn một chút so với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản giám sát – một cách mới để kiếm tiền từ dữ liệu cá nhân, bao gồm dữ liệu sinh trắc học (quét mống mắt, dấu vân tay, v.v.).

Trong một bài xã luận cho tờ New York Post hồi tháng Tư, tôi đã viết, “Khi chúng ta nghĩ về kẻ ác, chúng ta có xu hướng nghĩ về những người đàn ông với mũ trùm kín đầu, trang bị vũ khí, lặng lẽ di chuyển trong đêm khuya.” Tuy nhiên, tôi đã cảnh báo, “có thể rõ ràng nhận thấy một số ý tưởng tồi tệ nhất, một số người xấu xa nhất đang nắm giữ các vị trí quyền lực. Họ vận động hành lang các chính trị gia và đóng vai trò chính trong việc soạn thảo luật. Đây là “vẻ ngoài tầm thường của kẻ ác”.  Và để làm rõ, tôi không nói rằng Mark Zuckerberg là kẻ xấu xa. Không, điều xấu xa ở đây là ý tưởng về một công ty Big Tech, dù là Facebook hay bất kỳ công ty lớn nào khác, mà có quyền kiểm soát cuộc sống của chúng ta nhiều hơn. Theo cách nói của ông Zuckerberg, thì chúng ta sẽ không chỉ xem nội dung nữa, chúng ta sẽ trở thành một phần của nó. Các chính phủ trên thế giới đã và đang vật lộn để kiểm soát mã kim (cryptocurrency). Làm thế nào mà họ có thể kiểm soát được metaverse, một phiên bản biến hóa của Internet?

Tôi đã liên hệ với Facebook Inc. để yêu cầu bình luận nhưng chẳng bao giờ nhận được phản hồi. Thành thật mà nói, tôi chẳng bao giờ mong đợi nhận được một phản hồi nào. Hãy nhớ rằng, đây là Mark Zuckerberg mà chúng ta đang nói tới, một trong những người đàn ông có tầm ảnh hưởng nhất trên thế giới. Ông ta trả lời cho rất ít người. Và, khi chúng ta bước vào một thế giới mới – một “Thời kỳ mới”, quý vị hiểu tôi muốn nói gì đó – ông ta có thể không phải trả lời bất cứ ai, ngay cả là chính phủ Hoa Kỳ.

Tác giả John Mac Ghlionn là một nhà nghiên cứu và nhà viết luận. Tác phẩm của ông đã được xuất bản bởi những tờ báo như New York Post, Sydney Morning Herald, The American Conservative, National Review, The Public Discourse, và những tờ báo danh tiếng khác. Ông cũng là một ký giả chuyên mục tại Cointelegraph.

Quan điểm trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.