Một quan chức Trung Cộng được bầu chọn vào Cơ quan Hàng hải của Liên Hiệp Quốc

Đại sứ hiện tại của Trung Quốc tại Hungary, ông Duan Jielong, đã thắng trong cuộc bầu cử được tổ chức từ ngày 24/8 đến ngày 26/8, trở thành một trong 21 thẩm phán tại Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS). Ông Duan sẽ bắt đầu nhiệm kỳ 9 năm vào tháng 10 năm nay, sau lễ tuyên thệ nhậm chức.

Theo ITLOS, cuộc bầu chọn này không được kiểm chứng lại vì không có ai chống lại ông Duan, người đã nhận được 149 phiếu bầu. 17 quốc gia thành viên bỏ phiếu trắng.

Ông Duan là một trong số 5 người mới được bầu để trở thành thẩm phán, theo một thông cáo báo chí ngày 26/8 từ ITLOS.

Trung Quốc hiện có một thẩm phán trong Tòa án Quốc tế này, đó là ông Gao Zhiguo, người được bầu chọn vào năm 2008. Nhiệm kỳ của ông sẽ kết thúc vào cuối tháng Chín năm nay.

Tòa án gồm có 21 thẩm phán đại diện cho các khu vực địa lý khác nhau. Hiện tại, có 5 thẩm phán đại diện cho Châu Phi, 5 thẩm phán đại diện cho Châu Á, 3 thẩm phán đại diện cho Đông Âu, 4 thẩm phán đại diện cho Châu Mỹ Latinh và Caribe, và 4 thẩm phán đại diện cho Tây Âu và các quốc gia khác.

ITLOS được thành lập theo sự ủy thác của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển, một hiệp ước quy định các quyền và trách nhiệm đối với cách các quốc gia khai thác biển và các nguồn tài nguyên quốc gia trên biển của họ. Liên minh Châu Âu và 167 quốc gia đã phê chuẩn hiệp ước này. Năm 1994, Hoa Kỳ cũng đã ký nhưng chưa phê chuẩn hiệp ước.

Sự ảnh hưởng

Trung Cộng đã và đang tìm cách gia tăng sự ảnh hưởng của mình tại Liên Hiệp Quốc và các cơ quan liên quan. Các công dân Trung Quốc hiện đang đứng đầu 4 cơ quan của Liên Hiệp Quốc, bao gồm: Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế, Tổ chức Nông lương, Liên minh Viễn thông Quốc tế và Tổ chức Phát triển Công nghiệp của Liên Hiệp Quốc.

Trong một cuộc phỏng vấn với chi nhánh của chúng tôi, nhà bình luận chính trị Lan Shu đã giải thích về cách thức Trung Cộng gây áp lực cho các tổ chức quốc tế chấp nhận những lợi ích của Trung Cộng.

Bà Lan nói: “[Bắc Kinh] mua đứt một số quốc gia nhất định, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển, bằng cách cung cấp tiền cho họ hoặc hỗ trợ tài chính cho họ, chẳng hạn như hủy bỏ các khoản nợ của họ. Đổi lại, các quốc gia này phải lên tiếng ủng hộ [cho Trung Cộng] trên trường quốc tế, chẳng hạn như bỏ phiếu cho Trung Cộng tại Liên Hiệp Quốc về các vấn đề như hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc.”

Một ví dụ nổi bật là Hungary, quốc gia đã nhận được hàng tỷ USD đầu tư của Trung Cộng cho các dự án cơ sở hạ tầng. Vào năm 2017, Hungary được cho là đã gây áp lực buộc khối Liên minh Châu Âu không đưa thêm tên của Trung Quốc vào một bức thư chung của các đại sứ quán quốc tế để tố cáo việc tra tấn các luật sư bị giam giữ ở Trung Quốc.

Sự phản đối của Hoa Kỳ

Cuộc bầu cử tại ITLOS diễn ra vào thời điểm căng thẳng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đang leo thang. Ngày 27/8, Ngũ Giác Đài cảnh báo Trung Cộng về vụ phóng thử tên lửa đạn đạo trong cuộc tập trận quân sự ở Biển Đông.

Trong những năm gần đây, Bắc Kinh đã tìm cách củng cố các tuyên bố chủ quyền của mình trên tuyến đường thủy chiến lược bằng cách xây dựng các tiền đồn quân sự trên các đảo nhân tạo và rạn san hô trong khu vực.

Các quốc gia bao gồm Brunei, Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền đối với các đảo, bãi đá ngầm và bãi đá trên tuyến đường hàng hải chiến lược này. 

Một tòa án của Liên Hiệp Quốc tại The Hague đã ra phán quyết vào năm 2016 rằng tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với hơn 90% Biển Đông là không hợp lệ.

Gần đây, Hoa Kỳ cũng chính thức bác bỏ gần như tất cả các yêu sách lãnh thổ của Bắc Kinh trong khu vực, nói rằng chúng “hoàn toàn trái pháp luật”.

Sự phản đối của Hoa Kỳ về việc một thẩm phán của Trung Cộng có mặt trong ITLOS đã được ông David Stilwell, trợ lý Ngoại trưởng thuộc Cục Các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, lên tiếng mạnh mẽ khi ông phát biểu tại một cuộc họp trực tuyến do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tổ chức hồi tháng 7.

Ông Stilwell nói, “Bầu một quan chức Trung Cộng vào cơ quan này giống như thuê một kẻ phóng hỏa để giúp điều hành một sở cứu hỏa.”

Vào tháng 5, ông Jonathan G. Odom, một thẩm phán biện hộ trong Hải quân Hoa Kỳ và là một giáo sư quân sự về luật quốc tế tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Âu George C. Marshall ở Đức, đã nêu bật những hành động đáng nghi vấn của Trung Cộng ở Biển Đông. Ví dụ, vào tháng 12/2019, Bắc Kinh cử tàu tuần duyên hộ tống các tàu cá Trung Quốc đang hoạt động trong lãnh hải của Indonesia.

Odam cho biết việc không bỏ phiếu cho ứng cử viên Trung Cộng sẽ “gửi một thông điệp đến Trung Cộng rằng hành vi phản đối có thể làm tổn hại vị thế của họ trong cộng đồng quốc tế của các quốc gia”, theo bài viết của ông được đăng trên Lawfare, một blog chuyên về các vấn đề an ninh quốc gia.

Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Marsha Blackburn đã trả lời tin nói về vị trí của Trung Cộng tại ITLOS trên tài khoản Twitter của bà, và cho rằng điều này “cực kỳ đáng lo ngại”.

“[ITLOS] chịu trách nhiệm phân xử các tranh chấp liên quan đến Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển, trong khi Trung Quốc là người vi phạm thường xuyên ở Biển Đông”, Blackburn nói.

“Tầm ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Cộng trong các Tổ chức Quốc tế là điều đáng lo ngại vì mỗi ghế mới mà họ giành được là một con đường khác để Trung Cộng làm ảnh hưởng đến kết quả và thay đổi ý kiến ​​toàn cầu.”

Vào ngày 28/8, Hải quân Hoa Kỳ tuyên bố trên Twitter rằng khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường USS Mustin, vốn đang tuần tra Biển Đông, đã được tiếp nhiên liệu trên biển để có thể tiếp tục hoạt động [tuần tra] nhằm duy trì một “Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và mở cửa”.

Cũng vào ngày 28/8, trong một sự kiện trực tuyến do Hội đồng Đại Tây Dương tổ chức, cố vấn an ninh quốc gia Robert O’Brien đã gọi những tuyên bố chủ quyền của Trung Cộng ở Biển Đông là “lố bịch”.

Ông O’Brien cho biết, “Trung Quốc đang tham gia các cuộc tập trận quân sự ở những vùng biển mà…họ coi là ở trong nước, điều mà dù có suy diễn thế nào chăng nữa cũng không thể coi là trong nước.”

“Hoa Kỳ sẽ không lùi bước so với các nguyên tắc lâu nay của mình rằng các tuyến đường biển trên thế giới và vùng biển quốc tế phải được tự do đi lại.”

Tác giả: Frank Fang