Một thoáng về cuộc đời của Mozart

Có rất nhiều nhà soạn nhạc vĩ đại được công chúng hoan nghênh trong lịch sử âm nhạc cổ điển Tây phương, nhưng không một ai có cá tính âm nhạc giống như Mozart. Người ta nói rằng âm nhạc của Mozart được sinh ra từ phẩm chất tốt đẹp và nhân hậu tự nhiên của con người ông. Và lịch sử đã minh chứng cho quan điểm này bằng một câu ngạn ngữ Trung hoa cổ xưa, rằng: “Âm nhạc biểu lộ đạo đức nội tại.” 

Những bản nhạc của Mozart có thể chạm đến tâm hồn của những ai đang tìm kiếm cả sức mạnh và sự trong trẻo, thánh khiết. Nét nhạc thanh tao, hoàn hảo lại tràn đầy tính nhân văn của ông đã xoa dịu tâm trí của một số lượng không kể xiết những khán giả trong hơn hai thế kỷ qua. 

Rất nhiều nhà nghiên cứu y khoa đã xác nhận rằng âm nhạc của Mozart có tác dụng chữa lành mạnh mẽ đối với rất nhiều chứng bệnh, như bệnh động kinh, Alzheimer, và chấn thương tâm lý. Người ta cũng đã khẳng định rằng âm nhạc của Mozart có khả năng thúc đẩy sự phát triển trí óc của trẻ một cách nhanh chóng. Và thêm vào khả năng chữa lành chưa từng có, âm nhạc của Mozart còn là một sự lựa chọn sáng suốt cho những ai sắp làm mẹ. 

Tuy nhiên, qua thời gian, những chuyên gia, học giả, nhân sĩ trí thức tầm cỡ lại không thể lý giải được vì sao âm nhạc của Mozart lại có tác dụng chữa lành nhiều hơn so với âm nhạc của của Bach, Hayden, Beethoven, hoặc các nhà soạn nhạc cổ điển khác.   

Từ thuở ấu thơ, Mozart vốn là một đứa trẻ trong sáng, thơ ngây, và giàu đam mê. Khi ông ba hoặc bốn tuổi, và khi chưa trở thành một nhạc công dương cầm có thành tựu, ông đã bắt đầu kiếm tìm sự gắn kết yêu thương giữa những nốt nhạc. Ông cho rằng âm nhạc là việc sắp xếp những nốt nhạc có tình yêu thương với nhau. 

Khi đã trưởng thành, Mozart tuy vụng về trong việc quản lý sự nghiệp của mình, nhưng niềm đam mê và tình thương yêu nhân loại của ông vẫn chưa bao giờ thay đổi. Đối với ông, sự hòa điệu trong âm nhạc là thể hiện của sự hòa điệu giữa người với người, với lòng tốt và tình yêu thương. Và âm nhạc cũng đồng thời là biểu trưng cho những giao tiếp và đối thoại đầy thiện tín của ông. 

Thưởng thức âm nhạc của Mozart cũng giống như đang đón nhận lòng tốt và tình yêu vậy. Âm nhạc của ông trao cho ta cảm xúc nồng ấm, hân hoan và trìu mến. Vậy thì, làm thế nào mà thứ âm nhạc này lại không thể nhân từ đối với khán giả của nó chứ? 

Có rất nhiều thể loại khác nhau và mức độ khác nhau về tình yêu trong âm nhạc của Mozart. Có tình yêu lãng mạn, và cũng có tình bằng hữu. Có sự tha thứ, bao dung, và cũng có sự trang nghiêm, thần thánh của lòng nhân từ, vốn là những điều cao quý thiêng liêng nhất của tình yêu và đức hạnh. Âm nhạc của Mozart tuy thể hiện đầy đặn những xúc cảm phong phú và nhân cách cao quý nhưng lại không đem đến sự thái quá trong cảm xúc. Và một lần nữa, gần như tương hợp với một nguyên lý cổ xưa của Trung Hoa về sáng tạo âm nhạc: vui vẻ, nhưng không quá khích; buồn thương, nhưng không bi lụy.

Một điều mà Mozart đã biểu đạt một cách đầy đủ, trọn vẹn và không  giữ lại cho bản mình bất cứ điều gì; đó là sự chân thành và thiện lương từ bản ngã thánh thiện của ông. 

Với những thực nghiệm trên tinh thể nước, Tiến sĩ Masaru Emoto đã chứng minh rằng những thông điệp hòa ái và bao dung có thể khiến nước kết thành những tinh thể mỹ hảo. Vậy những thực nghiệm này có giúp khẳng định rằng những thông điệp trong sáng và tốt đẹp có thể khiến cho sức khỏe tâm sinh lý của một người trở nên dồi dào hơn không? Và khi chúng ta nghiền ngẫm một chút về phát hiện của Tiến sĩ Emoto, sẽ không khó để hiểu rằng tại sao người ta lại cho rằng âm nhạc của Mozart có tác dụng chữa lành tốt hơn của các nhà soạn nhạc cổ điển khác. 

Âm nhạc của Mozart tạo nên một mối giao tiếp đầy nhân từ với khán giả. Thông điệp đến từ âm nhạc của ông chính là tình yêu thương, sự chan hòa, và tha thứ; là sự nhẹ nhàng, trong sáng và thơ ngây. Trong khi đó, Bach, Beethoven, hay bất kể nhà soạn nhạc trong thời kỳ Lãng mạn đều không thể truyền tải được thứ âm nhạc chan chứa sự hòa ái như của Mozart. 

Khi nghe hàng loạt các kiệt tác âm nhạc của Mozart, người ta đều dễ dàng nhận thấy tình yêu thương trong những bản sonata dành cho dương cầm và vĩ cầm, cùng sự trang nghiêm và thánh thiện trong những bản nhạc dành cho thánh lễ và cầu nguyện. Quý vị hẳn đều cảm thấy như mình đang bay lên không trung khi thưởng thức bản concerto dành cho dương cầm của ông. Và quý vị cũng có thể dễ dàng cảm nhận được sự thấu hiểu không lời của tình bằng hữu khi nghe những bản nhạc dành cho tứ tấu đàn dây. Và nếu quý vị muốn biết cách mà Mozart đã ý nhị phân tích bản tính con người, hãy để ý lắng nghe những bản opera của ông. 

Dường như Mozart đang mỉm cười với quý vị khi quý vị đang lắng nghe âm nhạc của ông. Khi con người ta dành thời gian để chiêm nghiệm và cảm nhận những nét tinh hoa tạo nên âm nhạc của Mozart, thế giới của chúng ta sẽ trở nên tốt đẹp hơn. Chúng ta có đầy đủ lý do để tin vào điều đó. 

Mozart! Một người cống hiến vô điều kiện tất cả những gì của bản thân mình, cả cuộc đời của ông dành cho chúng ta, vì lợi ích và niềm vui của mọi người.