Mục tiêu về doanh số xe điện đến năm 2030 của Hoa Kỳ là một món hời cho Trung Quốc

Khi Tổng thống (TT) Joe Biden tuyên bố tại Tòa Bạch Ốc hôm 05/08 rằng ông muốn một nửa số xe hơi và xe bán tải (pickup truck) được bán ở Hoa Kỳ là Xe Điện (EV) vào năm 2030, tiếng vỗ tay lớn nhất có lẽ đang phát ra từ Bắc Kinh.

Ông Biden nói với một nhóm các nhà lãnh đạo công đoàn và chính trị cũng như các giám đốc điều hành đứng đầu của General Motors, Ford, và Stellantis NV – công ty sở hữu Chrysler, Dodge và Ram – rằng ông đã ký “một sắc lệnh đặt ra mục tiêu là 50% tổng số phương tiện chở khách được bán đến năm 2030 sẽ là xe điện và bắt đầu thực hiện với một nỗ lực toàn diện.”

Sắc lệnh này cũng chỉ thị việc tạo ra một cơ sở hạ tầng quốc gia gồm 500,000 trạm sạc để phục vụ sự bùng nổ dự kiến ​​về nhu cầu điện năng cho xe điện và mở rộng tín dụng thuế liên bang như các biện pháp khuyến khích người tiêu dùng. Ông Biden cũng muốn tăng mạnh chi tiêu liên bang cho nghiên cứu để phát triển các thiết kế pin mới có thể được sản xuất tại Hoa Kỳ.

Cuối cùng, ông đã chỉ thị Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) và Cục An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia (NHTSA) nâng cao tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu liên bang đối với xe hơi và xe tải sử dụng động cơ đốt, hiện chiếm tới 96% số lượng phương tiện trên các đường phố và đường cao tốc của quốc gia. 

Nói tóm lại, theo Tờ Thông tin của Tòa Bạch Ốc, “Các thông báo ngày hôm nay sẽ giúp chúng ta đi đúng kế hoạch giảm lượng khí thải nhà kính từ việc bán hơn 60% lượng xe hơi mới vào năm 2030, so với lượng xe được bán hồi năm ngoái, và tạo điều kiện để đạt được mục tiêu của Tổng thống là giảm mức phát thải khí nhà kính ròng của toàn nền kinh tế năm 2030 xuống thấp hơn mức năm 2005 từ 50 đến 52%.”

Đó là một kế hoạch đầy tham vọng, nhưng có ít nhất hai trở ngại lớn đối với việc đạt được kết quả này; một trong số đó được ông Biden ám chỉ tại buổi lễ tại Tòa Bạch Ốc và điều còn lại ông đã cố ý phớt lờ.

Trung Quốc

Trung Quốc là trở ngại mà ông Biden đã phải thừa nhận một cách ngắn gọn khi lưu ý rằng “hiện tại, Trung Quốc đang dẫn đầu cuộc đua và là một trong những thị trường xe điện lớn nhất và phát triển nhanh nhất trên thế giới.”

“Và một bộ phận mấu chốt của xe điện – điều này ai cũng biết – đó là pin. Và hiện tại, 80% công suất sản xuất các loại pin này được thực hiện ở Trung Quốc.”

Nhưng các chuyên gia thị trường và ngành công nghiệp năng lượng mô tả một vấn đề vượt xa phạm vi mà ông Biden thừa nhận về sự thống trị của Trung Quốc trong năng lực sản xuất pin lithium-ion (pin sạc) – vốn là bộ phận thiết yếu để biến xe điện thành một mô hình thay thế khả thi cho ngành công nghiệp xe hơi.

Theo mining.com, “Trung Quốc tiêu thụ lượng kim loại công nghiệp và khoáng chất pin nhiều tương đương với phần còn lại của thế giới gộp lại. Đầu tư trực tiếp của Trung Quốc ra ngoại quốc vào các mỏ và dự án lần đầu tiên đạt 1 tỷ USD năm 2017, và đạt đỉnh điểm hồi vào năm 2019 ở mức gần 2.2 tỷ USD, với coban và lithium là các mục tiêu ưa thích của họ.”

Coban và lithium là trọng yếu trong việc sản xuất pin EV, vì vậy những khoản đầu tư đó được phản ánh một thực tế là “Trung Quốc kiểm soát hoàn toàn chuỗi cung ứng xe điện với các cơ sở xử lý hóa chất và tinh luyện, chịu trách nhiệm tương ứng với 82% và 60% sản lượng giữa dòng của coban và lithium,” theo mining.com.

“Trung Quốc kiểm soát hoạt động tinh luyện với hơn 80%, khiến Coban trở thành một vấn đề đặc biệt nhức đầu đối với các nhà sản xuất xe hơi,” mining.com tiếp tục cho biết. Như The Epoch Times đã đưa tin trước đây, việc sản xuất Coban cũng đặt ra vấn đề nan giải về lao động trẻ em đối với việc sản xuất pin EV.

Trung Quốc thống trị việc sản xuất pin EV, vì vậy những nỗ lực của ông Biden nhằm thúc đẩy doanh số bán EV ở Hoa Kỳ thì đồng nghĩa với tăng xuất cảng và thu nhập cho Bắc Kinh ngay từ khi kế hoạch này bắt đầu và có thể tiếp tục nhiều năm sau đó.

Một trong những vị giám đốc điều hành của hãng xe hơi đang lắng nghe ông Biden tại Tòa Bạch Ốc là Chủ tịch GM Mary Barra, người cùng với Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành Jim Farley của Ford và Giám đốc Điều hành của Stellantis NV Mark Stewart, cam kết tăng EVs lên 40–50% trong tổng doanh số bán hàng của các công ty của họ vào năm 2030.

Mục tiêu của ông Biden trong việc hất cẳng Trung Quốc ra khỏi vị trí nhà sản xuất pin EV đứng đầu thế giới đặt ông Barra vào tình thế đặc biệt khó khăn: vì GM bán được nhiều xe hơn ở Trung Quốc (2.9 triệu chiếc vào năm 2020) so với ở Hoa Kỳ (2.5 triệu chiếc).

Và có Ultium, hệ thống pin EV tiên tiến của GM, mà gần đây công ty cho biết là trọng tâm trong chiến lược chuyển sang “một tương lai hoàn toàn bằng điện và thông minh.”

Loại pin mới này, sẽ được sản xuất ở Ohio, vẫn dựa trên thiết kế lithium-ion, vì vậy việc sản xuất sẽ vẫn phụ thuộc vào Trung Quốc ở các lĩnh vực quan trọng trong thời gian trước mắt. Với việc GM cũng quá phụ thuộc vào doanh số bán hàng ở Trung Quốc, Bắc Kinh có đòn bẩy to lớn đối với GM và có vẻ như sẽ không để công ty này thoát khỏi sự phụ thuộc đó sớm.

Người tiêu dùng

Trở ngại thứ hai đối với kế hoạch của ông Biden là người tiêu dùng Mỹ – những người mà, mặc dù đã hai thập kỷ thổi phồng “tương lai xe điện” bởi chính phủ, các phương tiện truyền thông dòng chính và các hoạt động liên hệ công chúng của các công ty – vẫn không mặn mà với việc sạc điện cho xe hơi và xe tải của họ thay cho việc tiếp xăng cho chúng.

Theo Alliance for Automotive Innovation (AAI), hiệp hội thương mại của ngành công nghiệp xe hơi ở thủ đô Hoa Thịnh Đốn, doanh số bán xe điện trong tháng 07/2021 chỉ đạt 2.7% tổng số xe bán ra tại Hoa Kỳ.

Ngay cả khi kết hợp với doanh số bán xe lai điện (hybrid), loại xe kết hợp điện và động cơ đốt trong, Xe-không-Khí-thải (ZEV) chỉ chiếm 4% doanh số toàn quốc, tương đương khoảng 560,000 trong tổng số gần 15 triệu chiếc được bán ra.

Bước ngoặt cho “tương lai của EV” có thể là một phương tiện được ông Biden ca ngợi trong bài diễn thuyết hôm 05/08. Ông gọi chiếc F-150 chạy hoàn toàn bằng điện sắp ra mắt của Ford là “đáng kinh ngạc”.

Các phiên bản chạy bằng xăng và dầu diesel của dòng xe tải F-Series của Ford là loại xe bán chạy nhất tại Hoa Kỳ trong 44 năm liên tiếp; vì vậy cách người mua phản ứng với chiếc F-150 chạy hoàn toàn bằng điện sẽ rất quan trọng đối với tương lai của EV.

Ông Mark Tapscott: người sáng lập HillFaith, Ký giả Quốc hội cho The Epoch Times; ông được giới thiệu vào Đại sảnh Danh vọng của Đạo luật Tự do Thông tin Quốc gia (FOIA Hall of Fame). Ông là người Texas gốc Oklahoma, cũng là người ủng hộ cựu Tổng thống Ronald Reagan.