Năm loại gia vị và thảo dược giảm cân thông dụng trong bếp

Tara Throne

Những tặng phẩm của thiên nhiên đóng vai trò không thể thiếu trong sự phát triển của thuốc hiện đại. Vậy có ngạc nhiên không khi một số loại gia vị và thảo dược giảm cân tiềm năng thông thường trong nhà bếp có thể chống béo phì?

Một trong những lý do khiến phương pháp ăn thực phẩm toàn phần (whole-food diet) đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tốt là vì cách ăn này bao gồm chính những loại thực phẩm, thảo dược, và gia vị có khả năng chữa lành và trợ giúp cơ thể chúng ta. 

Những thực phẩm này thường được xem là hiển nhiên, và được cho vào món súp hoặc món hầm mà không nghĩ gì đến những lợi ích to lớn chúng mang đến cho những người may mắn. 

Trong thực tiễn nhiều năm qua, các chất tự nhiên đã là nguồn dược phẩm, với nhiều loại thuốc nổi tiếng trên thị trường hiện nay có nguồn gốc trực tiếp hoặc gián tiếp từ thực vật (ví dụ như morphine và aspirin). Nhưng khi nói đến thảo dược giảm cân và chống béo phì, thì thực vật có vai trò gì? Hóa ra, thực vật có vai trò khá lớn.

Béo phì đã đạt đến trạng thái dịch bệnh và tiếp tục gia tăng ở mức báo động. Và  tình trạng bị nhiều bệnh cùng lúc (co-morbidity) bên cạnh bệnh béo phì là một vấn đề phổ biến – chẳng hạn như bệnh tiểu đường loại 2, cao huyết áp, bệnh tim mạch, và các bệnh ung thư khác. May mắn thay, chúng ta có thể dùng một số thứ trong chính căn bếp của mình để kiểm soát cân nặng bản thân (và đây rất có thể là giải pháp tốt nhất cho đến nay!). Rất nhiều loại thảo dược và gia vị công hiệu đã được nghiên cứu về lợi ích này. Dưới đây là năm trong số đó.

1. Nghệ 

Loại gia vị màu vàng tươi lại xuất hiện đây! Có gì mà nghệ không làm được chứ? Chúng ta giờ đây đã có bằng chứng về công dụng giảm cân của nghệ. Một nghiên cứu đối chứng ngẫu nhiên cho thấy curcumin – hợp chất quý trong củ nghệ – là thảo dược giảm cân đáng kể và giảm mỡ trong cơ thể, vòng eo, vòng hông, và chỉ số BMI. 

Curcumin cũng được chứng minh là có khả năng cải thiện độ nhạy insulin, tình trạng tăng cân, cũng như sự tích tụ chất béo trong gan và mô mỡ của chuột béo phì. Tại sao chúng ta cần quan tâm đến độ nhạy insulin? Bởi vì insulin là hormone “tích trữ chất béo” của cơ thể; do đó, việc có nhiều insulin lưu thông trong cơ thể sẽ khiến khó giảm cân hơn. Khi bạn đang cố gắng giảm cân thì việc kiểm soát insulin là điều cần cân nhắc kỹ lưỡng – vì tình trạng kháng insulin đóng vai trò chính gây ra thừa cân và béo phì. 

Hơn nữa, curcumin cũng có thể góp phần làm giảm tình trạng kháng leptin. Leptin là một hormone trong cơ thể báo cho não biết khi nào cơ thể đã no và ra tín hiệu ngừng ăn, gọi là hormone “bão hòa”. Tuy nhiên, những người thừa cân thường có một tình trạng gọi là kháng leptin. Đó là lúc não không nhận được tín hiệu rằng mình đã no và do vậy muốn tiếp tục ăn. Tình trạng kháng leptin xảy ra khi các tế bào không phản ứng với leptin, góp phần vào việc duy trì sự tăng cân ở những người vốn đã thừa cân. Tuy nhiên, curcumin có thể giúp ích trong trường hợp này. 

Trong một nghiên cứu trên chuột, curcumin đã được chứng minh là làm giảm cả tình trạng kháng insulin và leptin. Nhưng đó chưa phải là tất cả! Curcumin cũng có thể làm giảm biểu hiện của enzyme tổng hợp acid béo – vốn là chất xúc tác tổng hợp acid béo. Do đó, curcumin có thể làm giảm sự tích tụ chất béo. Curcumin cũng đã được chứng minh là có khả năng đảo ngược tình trạng kháng insulin, tăng đường huyết, tăng lipid máu, và các triệu chứng viêm khác liên quan đến béo phì và bệnh chuyển hoá, cũng như điều hoà adiponectin. Adiponectin là một loại protein quan trọng cho giảm cân vì có liên quan đến việc điều chỉnh lượng glucose cũng như phân hủy acid béo và làm tăng độ nhạy cảm của cơ thể với insulin. Tất cả công dụng trên làm cho curcumin trở thành thảo dược giảm cân quan trọng trong điều trị.

2. Cây hương thảo (rosemary)

Hương thảo là loại thảo dược có mùi thơm giúp tăng thêm hương vị thơm ngon đặc trưng cho các món thịt cừu, thịt bò, thịt gia cầm và rau củ, nhưng cũng có khả năng giảm nguy cơ béo phì mạnh mẽ. 

Acid Carnosic – một thành phần hoạt tính sinh học chính trong chiết xuất hương thảo – đã được nghiên cứu về tác dụng đối với chứng béo phì và hội chứng chuyển hóa do ăn nhiều chất béo ở chuột. 

Nghiên cứu cho thấy những con chuột được cho ăn nhiều chất béo với chiết xuất hương thảo đã giảm trọng lượng cơ thể, chất béo, các dấu hiệu gan như ALT và AST, nồng độ glucose và insulin, cũng như giảm trọng lượng gan, chất béo trung tính (triglyceride) trong gan, và nồng độ acid béo tự do. 

Nghiên cứu xác định rằng hương thảo có thể là một gia vị ăn kiêng đầy hứa hẹn để giảm nguy cơ béo phì và hội chứng chuyển hóa. Hãy nghĩ xem, món khoai tây nướng đã quay trở lại trong thực đơn! Chỉ cần bảo đảm rằng khoai tây được rắc hương thảo để có tác động tích cực đến vòng eo của bạn.

3. Tiêu đen

Hạt tiêu là một trong những loại gia vị phổ biến nhất có mặt trong tủ bếp ở khắp thế giới, nhưng tăng hương vị cho món ăn chỉ là một trong vô số tài năng của hạt tiêu. Piperine – hợp chất chính của hạt tiêu đen tạo nên vị cay nồng – là một thảo dược giảm cân hiệu quả. Trong một nghiên cứu, piperine cho thấy khả năng điều chỉnh quá trình trao đổi chất của cơ khi nghỉ ngơi, từ đó cho thấy tiềm năng điều trị bệnh béo phì. Một nghiên cứu khác được thực hiện trên chuột béo phì cho thấy hạt tiêu là một phương pháp điều trị tự nhiên hiệu quả trong việc giảm trọng lượng cơ thể, cải thiện độ nhạy insulin và cải thiện độ nhạy leptin – tất cả đều là những yếu tố then chốt khi đề cập đến vấn đề cân nặng. Ngoài ra, khi dùng chung với nghệ, hạt tiêu làm tăng đáng kể khả dụng sinh học của chất curcumin, khiến hai chất này trở thành sự kết hợp mạnh mẽ trong việc kiểm soát giảm cân.

4. Cỏ cà ri (Fenugreek)

Galactomannan là một chất xơ hòa tan được chiết xuất từ hạt cỏ cà ri trồng ở Canada. Chất này đã được chứng minh là làm giảm phản ứng đường huyết và bài tiết insulin ở chuột được cho ăn nhiều sucrose. Ngoài ra, nghiên cứu trên chuột này cho thấy trọng lượng cơ thể, chất béo trung tính (triglyceride), và cholesterol toàn phần giảm. Một nghiên cứu khác cho thấy có sự giảm trọng lượng cơ thể và giảm mức tăng triglyceride huyết tương do ăn nhiều chất béo ở chuột béo phì. Tuy nhiên, một nghiên cứu khác cho thấy cỏ cà ri có khả năng ngăn ngừa cân nặng bằng cách cải thiện chuyển hóa glucose và lipid, tăng độ nhạy insulin, và giảm các enzyme tạo mỡ.

5. Cây thì là

Thường được sử dụng trong y học cổ truyền Iran, cây thì là cũng là thảo dược giảm cân. Trong một nghiên cứu, thì là làm giảm đáng kể trọng lượng cơ thể cũng như giảm lượng thức ăn ăn vào. Điều này được cho là do sự gia tăng tiền chất dẫn truyền thần kinh serotonin 5-HT. Người ta giả thuyết rằng việc tăng mức 5-HT sau đó sẽ làm tăng cảm giác no biểu hiện qua việc ăn ít thức ăn hơn và sau đó là giảm cân.  

Vẫn còn rất nhiều điều chúng ta cần tìm hiểu về thực phẩm nguyên chất, chưa qua chế biến, và các chất dinh dưỡng rất tốt bên trong đó. Có thể chúng ta không bao giờ hiểu hết sự phức tạp ấy, nhưng có một điều chắc chắn là: Thực phẩm nguyên chất, thảo mộc, và gia vị có thể đem lại lợi ích cho cơ thể và vòng eo.

Bài viết được đăng tải lần đầu trên GreenMedInfo.com.

Tara là Chuyên gia dinh dưỡng toàn diện, đã được đào tạo tại Viện Y học Chức năng, chuyên về hormone. Hoạt động của cô tập trung vào việc giúp các bà mẹ bận rộn vượt qua sự bối rối về phương pháp sống lành mạnh trong một thế giới bận rộn, bằng cách cung cấp cho khách hàng các chiến lược về lối sống và dinh dưỡng chức năng dựa trên bằng chứng đã được chứng minh.