New York trở thành tiểu bang đầu tiên cấm bếp gas

TOM OZIMEK

New York đã trở thành tiểu bang đầu tiên trong cả nước cấm bếp gas sau khi Cơ quan lập pháp tiểu bang phê chuẩn một ngân sách mới dành cho tiểu bang bao gồm một lệnh cấm đốt nhiên liệu hóa thạch trong hầu hết các công trình mới xây bắt đầu từ năm 2026.

Cuộc bỏ phiếu cuối cùng diễn ra sau nhiều tuần; mà Thống đốc Kathy Hochul gọi là các cuộc đàm phán “rất căng thẳng” dẫn đến việc thông qua ngân sách tiểu bang trị giá 229 tỷ USD hôm 02/05 – bao gồm lệnh cấm bếp gas, lò nung, và bộ phận đốt nóng bằng khí propan dùng cho các thiết bị như máy bơm nhiệt và bếp điện.

Các nhà lãnh đạo Đảng Cộng Hòa tại Thượng viện tiểu bang đã chỉ trích dự luật này khi nói rằng dự luật sẽ làm tăng hóa đơn điện nước và chi phí nhà ở.

Bà Hochul cho biết trong một lần xuất hiện trên chương trình “Good Day New York” của FOX 5 hôm 02/05 rằng việc thông qua những giới hạn ngân sách này – một quá trình đàm phán kín kéo dài hàng tuần – liên quan đến “rất nhiều nhượng bộ lẫn nhau, rất nhiều cảm xúc mạnh mẽ, rất nhiều cung bậc cảm xúc” về các chủ đề như lệnh cấm khí đốt tự nhiên.

Dự luật này cấm lắp đặt thiết bị sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong các tòa nhà mới dưới bảy tầng vào năm 2026 và ở những tòa nhà cao hơn vào năm 2029 – thực chất là bắt buộc phải nấu nướng và sưởi ấm hoàn toàn bằng điện.

Có các miễn trừ cho những nơi như bệnh viện, các cơ sở sản xuất, và các nhà hàng. Các tòa nhà hiện có cũng được miễn trừ khỏi lệnh cấm này.

“Tất cả những người đang có bếp gas – thì vẫn được sử dụng bình thường. Hãy giữ lại bếp gas của quý vị,” bà Hochul nói. “Nhưng những tòa nhà mới đang mọc lên, những tòa nhà này có thể sử dụng điện, có thể sử dụng các loại máy bơm nhiệt (heat pump).”

Chủ tịch Quốc hội tiểu bang Carl E. Heastie cho biết trong một tuyên bố rằng các điều khoản của thỏa thuận ngân sách mới sẽ giúp đạt được các mục tiêu của Đạo luật Bảo vệ Cộng đồng và Lãnh đạo Khí hậu (CLCPA).

Kế hoạch chi tiêu này sẽ thành lập một “quỹ hành động vì khí hậu” với nhiệm vụ gom các khoản thu được tạo ra từ các quy định của CLCPA và chuyển nguồn thu đó đến các dự án khác nhau liên quan đến biến đổi khí hậu.

Ngân sách mới này cũng cho phép Cơ quan Điện lực New York xây dựng các dự án năng lượng tái tạo và tạo ra chương trình Trợ giúp Cộng đồng và Tiếp cận Năng lượng Tái tạo (REACH) sẽ trợ cấp điện và năng lượng cho cư dân có thu nhập thấp.

Ông Heastie cho biết trong một tuyên bố rằng, “Việc thay đổi cách chúng ta tạo ra và sử dụng năng lượng để giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch sẽ giúp bảo đảm một môi trường lành mạnh hơn cho chúng ta và con em chúng ta.”

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ, cứ 5 gia đình ở bang New York thì có khoảng 3 gia đình sử dụng khí đốt tự nhiên để sưởi ấm.

Những người chỉ trích luật này đã lập luận rằng luật này hạn chế sự lựa chọn của người tiêu dùng và sẽ khiến hóa đơn điện nước cao hơn, vì điện đắt hơn khí đốt tự nhiên tại hầu hết các nơi ở New York.

Chính phủ toàn trị áp đặt thêm nhiều quy định

Lãnh đạo Đảng Cộng hòa Thượng viện Rob Ortt đã chỉ trích ngân sách này. Ông đã nói trong một tuyên bố rằng ngân sách này bỏ qua những ưu tiên của người dân New York.

Ông nói: “Bản ngân sách kém minh bạch nhất mới đây này đã không giải quyết được cuộc khủng hoảng khả năng chi trả, không giúp cải thiện an toàn công cộng, mà còn áp đặt thêm các quy định bắt buộc của chính phủ toàn trị vốn đe dọa nền kinh tế của chúng ta.”

Nói về lệnh cấm thiết bị nhiên liệu hóa thạch này, ông Ortt cho biết lệnh cấm này sẽ khiến nhà ở trở nên đắt đỏ hơn.

Ông nói: “Một lệnh cấm vi hiến và cũng là đầu tiên trên toàn quốc đối với hệ thống dẫn khí gas trong các công trình xây dựng mới sẽ khiến các hóa đơn điện nước và chi phí nhà ở tăng cao.”

Năm ngoái, thành phố New York đã phê chuẩn lệnh cấm sử dụng nhiên liệu hóa thạch của họ trong các tòa nhà mới, tìm cách dần dần loại bỏ các hệ thống dẫn khí gas nhanh hơn so với thỏa thuận ngân sách mới được thông qua. Cụ thể, lệnh cấm bếp gas của thành phố này sẽ có hiệu lực vào năm 2024 đối với các tòa nhà dưới bảy tầng.

Một nghiên cứu từ RMI cho thấy các luật về xây dựng công trình sử dụng hoàn toàn bằng điện ở cả thành phố New York lẫn tiểu bang này sẽ cùng nhau ngăn chặn lượng khí thải carbon dioxide vào năm 2040, tương đương với khoảng 1.3 triệu chiếc xe hơi.

Các nhà vận động hành lang về khí hậu đã thúc đẩy lệnh cấm bếp gas của tiểu bang New York có hiệu lực vào năm 2025, nhưng thỏa thuận hiện tại khiến thời hạn này lùi lại một năm.

Ông Lee Zeldin, cựu nghị sĩ Đảng Cộng Hòa từ Long Island và là cựu ứng cử viên cho chức thống đốc, đã chỉ trích các ưu tiên theo lệnh cấm bếp gas của chính phủ bà Hochul.

“Người dân New York đang gặp khó khăn trong việc sưởi ấm nhà cửa và đổ xăng cho xe hơi của họ,” ông viết trên Twitter. “Thay vì phê chuẩn các thiết bị đường ống mới và đảo ngược lệnh cấm của tiểu bang đối với việc khai thác khí đốt tự nhiên an toàn, thì bà Kathy Hochul và các đồng minh của bà ấy đang nỗ lực gấp ba lần để đẩy tiểu bang này qua khỏi giới hạn chịu đựng.” 

Thỏa thuận ngân sách mới này bao gồm một số dự luật nhằm cải thiện an toàn công cộng, chẳng hạn như trao cho các thẩm phán nhiều quyền quyết định hơn trong việc quy định tiền bảo lãnh cho các tội phạm nghiêm trọng.

Ông Ortt cho biết trong tuyên bố của mình rằng những dự luật này phần lớn là vô dụng.

Ông nói: “Những thay đổi về ngôn ngữ đối với luật bảo lãnh không dùng tiền mặt thật vô nghĩa và sẽ chẳng có tác dụng ngăn chặn tội phạm gia tăng.” 

“Kết quả cuối cùng của thỏa thuận ngân sách tai hại này sẽ dẫn đến nhiều tội phạm hơn, ít việc làm hơn, và tình trạng di cư đến các tiểu bang có chi phí hợp lý hơn vẫn tiếp diễn.”

Theo văn phòng của bà Hochul, ngân sách mới này cấp kinh phí cho nhiều lĩnh vực, bao gồm trường học, chăm sóc trẻ em, mức lương tối thiểu, và trợ giúp người thuê nhà.

Ngân sách này cũng tập trung vào việc chống biến đổi khí hậu và mở rộng thị trường cho cần sa hợp pháp.