Ngân hàng Trung ương Trung Quốc tăng dự trữ vàng để ứng phó lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ

ANNE ZHANG VÀ OLIVIA LI

Trong 5 tháng qua, ngân hàng trung ương Trung Quốc đã tăng dự trữ vàng đồng thời giảm nắm giữ trái phiếu Hoa Kỳ. Các chuyên gia trong ngành cho rằng hành động này là nhằm đề phòng các lệnh trừng phạt trong tương lai mà Trung Quốc có thể phải đối mặt.

Theo dữ liệu do Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước Trung Quốc vừa công bố và được hãng thông tấn tài chính Tài Tân (Caixin) đưa tin, trong ba năm từ tháng 09/2019 đến 10/2022, dự trữ vàng của Trung Quốc không thay đổi.

Tuy nhiên, kể từ cuối năm 2022, Trung Quốc bắt đầu tăng cường dự trữ vàng. Từ tháng 11/2022 đến tháng Ba năm nay, Trung Quốc đã tích lũy được 3.86 triệu ounce (khoảng 120 tấn) vàng.

Hơn nữa, từ cuối tháng Hai đến cuối tháng Ba, dự trữ vàng của nước này đã tăng 580,000 ounce (18 tấn) lên 66.5 triệu ounce (2,078 tấn).

Lo sợ bị trừng phạt

Theo học giả Trung Quốc và là tác giả tài chính Tôn Kiêu Ký (Sun Xiaoji), ngân hàng trung ương Trung Quốc đang ráo riết tăng lượng vàng nắm giữ vì dự đoán khả năng bị loại khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu bằng đồng USD.

Trên chương trình YouTube của mình hôm 09/04, ông Tôn nhận định rằng Trung Quốc lo sợ các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ sẽ hạn chế họ tiếp cận các mạng lưới tài chính Tây phương và đồng USD – như đã xảy ra với Nga sau cuộc xâm lược Ukraine của ông Vladimir Putin.

Financial Times đưa tin, hồi năm ngoái Bộ Tài chính Trung Quốc đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp hôm 22/04 để thảo luận về tác động tiềm tàng của các lệnh pháp trừng phạt quốc tế đối với tài sản ở hải ngoại của nước này. Cuộc họp được thúc đẩy bởi những lo ngại rằng Trung Quốc có thể phải đối mặt với các lệnh trừng phạt tương tự như những lệnh trừng phạt Nga trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công quân sự vào Đài Loan. Bản tin này cho biết, cuộc họp bao gồm các quan chức từ ngân hàng trung ương và bộ tài chính của Trung Quốc và các giám đốc điều hành từ các ngân hàng nội địa và quốc tế.

Ông Tôn cho rằng, khi bang giao Mỹ–Trung tiếp tục xấu đi, thì ngân hàng trung ương Trung Quốc đã mua vàng với một tốc độ nhanh chóng – với tổng số lượng được báo cáo hiện nay đã vượt quá 2,000 tấn – khiến nước này trở thành kho dự trữ vàng lớn thứ sáu trên thế giới.

Ông Tôn giải thích, “Ở trong nước, Trung Cộng quảng cáo rằng họ đang ‘chủ động thách thức Hoa Kỳ và phi dollar hóa’, nhưng lý do thực sự là họ biết sớm muộn gì họ cũng sẽ bị Hoa Kỳ trừng phạt. Do đó, họ đang tìm kiếm một giải pháp thay thế cho đồng USD và giải pháp thay thế duy nhất là vàng.”

Đồng thời, ngân hàng trung ương Trung Quốc đang bán ra trái phiếu Hoa Kỳ.

Theo nhà phân tích dữ liệu kinh tế CEIC, trong tháng thứ sáu liên tiếp, các giới chức cộng sản Trung Quốc đã giảm tỷ lệ nắm giữ Công khố phiếu Hoa Kỳ, xuống còn 859.4 tỷ USD vào cuối tháng Một. Đây cũng là tháng thứ 10 liên tiếp mà các khoản trái phiếu của Hoa Kỳ do Trung Quốc nắm giữ giảm xuống dưới 1 ngàn tỷ USD.

So với cuối tháng 01/2022, khi Công khố phiếu Hoa Kỳ do Trung Quốc nắm giữ ở mức 1,054.8 tỷ USD, mức giảm là gần 20% so với cùng thời kỳ năm ngoái.

Hồi tháng Hai, Reuters đưa tin rằng theo tính toán của các nhà kinh tế Carol Bertaut và Ruth Judson của Cơ quan Dự trữ Liên bang, chính quyền cộng sản Trung Quốc đã giảm đáng kể lượng nắm giữ Công khố phiếu Hoa Kỳ – giảm khoảng 173.85 tỷ USD vào năm 2022. Đây là mức giảm hàng năm lớn thứ hai đối với lượng nắm giữ trái phiếu Hoa Kỳ, sau mức giảm 189 tỷ USD của họ trong năm 2016.

Một cuộc ‘phản công’ của Trung Quốc

Truyền thông Trung Quốc loan tin rằng việc giảm nắm giữ nợ của Hoa Kỳ là đòn phản công của chính quyền Trung Quốc đối với đồng USD, vì các lệnh trừng phạt và luật cấm của Hoa Kỳ lên các công ty Huawei và SMIC, cùng những công ty khác. Một bài báo được xuất bản hôm 11/04 trên cổng thông tin Netease của Trung Quốc nói rằng chiến lược này là một cách để “chống trả một cách hiệu quả” và nói thêm rằng “không có chỗ cho việc thảo luận”.

Trong một cuộc phỏng vấn hôm 13/04 với The Epoch Times, ông Phương Kỳ (Fang Qi), một nhà cố vấn đầu tư sống ở Anh, nói rằng ông tin rằng ngân hàng trung ương của Trung Cộng đã giảm lượng nắm giữ trái phiếu Hoa Kỳ và tăng dự trữ vàng chủ yếu do lo ngại về tỷ suất sinh lợi và giảm bớt sự biến động, mặc dù tuyên truyền trong nước của Trung Cộng chắc chắn sẽ mô tả nó như một sáng kiến ​​để chống lại Hoa Kỳ.

Ông Phương cho biết, trên thực tế, dự trữ ngoại hối của Trung Quốc đa phần vẫn được đầu tư vào trái phiếu bằng đồng USD, vì chúng mang lại sự kết hợp tối ưu giữa tính an toàn, tính thanh khoản, và tỷ lệ hoàn vốn, khiến chúng trở thành lựa chọn đầu tư phù hợp nhất.

Theo dữ liệu chính thức, tính đến cuối tháng Một năm nay, Trung Quốc vẫn là nước nắm giữ trái phiếu Hoa Kỳ lớn thứ hai thế giới sau Nhật Bản.

Các nước thuộc khối BRICS đàm phán phi dollar hóa

Trong khi đó, giới truyền thông đã đưa tin về xu hướng phi dollar hóa ở các nước thuộc khối BRICS gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, và Nam Phi. Tổng thống Brazil đã kêu gọi các nước BRICS áp dụng đồng tiền khác thay thế cho đồng USD. Ấn Độ sẵn sàng giải quyết thương mại với Nga bằng đồng tiền của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Brazil đang đàm phán với Argentina về một đồng tiền chung để giảm sự phụ thuộc của hai nước này vào đồng USD. Trung Quốc và Nga đã mở rộng giao dịch bằng đồng nhân dân tệ sau cách lệnh trừng phạt Nga của Hoa Kỳ.

Cuối cùng, hồi tháng Một, Ngoại trưởng Nam Phi Naledi Pandoor nói với hãng thông tấn nhà nước Nga Sputnik rằng, “Chúng tôi luôn lo ngại về thực tế là có sự thống trị của đồng USD và chúng ta cần xem xét [một] đồng tiền thay thế.”

Theo ông Tôn, lý do phi dollar hóa giữa các nước BRICS không phải là Trung Quốc và Nga đã quyết định chủ động từ bỏ đồng USD. Ông cảm thấy lý do căn bản là làn sóng toàn cầu hóa gần đây đã kết thúc. Ông Tôn cho rằng thế giới sắp bước vào giai đoạn phát triển khu vực hoặc thậm chí là đối đầu khu vực.