Nghệ thuật ngày nay đã đánh mất linh hồn của mình?

Ba xu hướng Nghệ thuật Đương đại trong nỗ lực hồi sinh Nghệ thuật Truyền thống

Trong lịch sử, hầu hết các nền văn hóa đều cho rằng các vị Thần là hiện thân hoàn hảo và tối thượng nhất của thế giới tâm linh, và việc miêu tả các vị Thần chính là linh hồn của nghệ thuật.

Truyền thống đó đã có từ hàng thiên niên kỷ và kéo dài đến hầu hết các nền văn minh trong lịch sử, từ Babylon cổ đại đến Ai Cập cổ đại, Hy Lạp và La Mã, từ thời đầu của Kitô giáo đến thời kỳ Phục Hưng và xa hơn nữa… Cho đến thời hiện đại, truyền thống này đã đoạn dứt khi một sự kiện xảy ra…

Cuộc Cách mạng Khoa học đầu thế kỷ 16 và 17 đã dần mở ra một xu hướng mang tính thế tục, cuối cùng đẩy tôn giáo và triết học siêu hình ra khỏi xã hội và lên án chúng là mê tín. Sự độc đoán của “Chủ nghĩa Duy lý” dần cướp đi di sản truyền thống của các nước phương Tây.

Tư tưởng cách mạng lan khắp Âu Châu trong thế kỷ 18 và 19, hứa hẹn về sự tự do và một xã hội không tưởng của những người Cộng sản theo chủ nghĩa bình quân tuyệt đối được đánh đổi bằng những phong trào đẫm máu, và phá bỏ những nền tảng văn hóa, bao gồm cả nghệ thuật truyền thống. Trên thực tế, cuộc chiến văn hóa vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay, như có thể thấy rõ trong sự đồi bại của ngành giải trí; nghệ thuật khác xa với những gì nó từng tồn tại trong quá khứ.

Liên quan đến số phận linh hồn của nghệ thuật và việc biểu hiện Thần, ở đây chúng ta sẽ xem xét ba phong trào nghệ thuật đương đại trong nỗ lực hồi sinh linh hồn đã mất của nghệ thuật, và hướng đi của mỗi phong trào.

Cách mạng: Lời hứa suông về một xã hội lý tưởng

Lịch sử cho thấy chủ nghĩa Hiện đại (Tiên phong) được hình thành như một nhánh của phong trào cách mạng Cộng sản, giữa những năm 1800, để đạt được mục đích chính trị là phá hủy các thể chế truyền thống và thâu tóm quyền lực.

Trong thực tế, tất cả các họa sĩ tiên phong như Corbet, Monet và Picasso đều là những người cộng sản công khai. Một vài người trong số họ thậm chí đã giữ vai trò lãnh đạo trong Công xã Paris năm 1871. Họ sử dụng nghệ thuật, tư tưởng, và sức ảnh hưởng của mình để phá hoại các nền tảng căn bản.

Những người theo chủ nghĩa Hiện đại, mà khởi đầu với trường phái Ấn tượng, nhận được sự chấp thuận và trở nên nổi tiếng trong vũng lầy của một xã hội ngày càng cực đoan. Họ hất cẳng việc thực hành truyền thống ra khỏi các Viện Hàn lâm, ra khỏi dòng văn hóa chủ lưu.

Phong trào này đánh dấu sự cắt đứt với truyền thống, mà họ tuyên bố là thứ đã “mất uy tín”. Họ coi thường những kỹ năng điêu luyện và cuối cùng loại bỏ hoàn toàn nghệ thuật tả thực. Họ không còn vẽ các vị Thần. Thay vào đó, họ thần thánh hóa chủ nghĩa hình thức, ý thức hệ, chủ nghĩa hư vô và coi chúng là đối tượng để thờ phụng.

Sau khi chủ nghĩa Hiện đại “qua đời” vào ngày 15/6/1972, một cái áo tẻ nhạt mang tên chủ nghĩa Hậu Hiện đại đã được khoác lên nhằm khắc phục hệ tư tưởng cũ nát chống truyền thống. Cho đến nay, nó càng ngày càng suy tàn.

Trên thực tế, phong trào này đã thành công trong mục tiêu lật đổ nghệ thuật truyền thống.

Đổi mới: Nghệ thuật hồi sinh từ đống tro tàn

Khi chủ nghĩa Hiện đại và chủ nghĩa Hậu Hiện đại suy tàn vào cuối thế kỷ 20, các nghệ sĩ tả thực thầm lặng đã “bước ra” để khẳng định tình yêu của họ đối với tác phẩm nghệ thuật tả thực truyền thống. Thế là một phong trào hồi sinh nghệ thuật của các họa sĩ và nhà điêu khắc theo phong cách truyền thống đột ngột nở rộ ở Hoa Kỳ và Châu Âu.

Một trong những tổ chức đầu tiên vươn lên từ đống tro tàn là Trung tâm Hồi sinh Nghệ thuật (Art Renewal Center – ARC), được thành lập bởi nhà sưu tập nghệ thuật Fred Ross vào năm 1999, với nhiệm vụ thúc đẩy “giáo dục nghệ thuật tả thực cả về đào tạo kỹ năng lẫn phát triển các tác phẩm nghệ thuật lịch sử.”

ARC liên minh với khoảng 77 Viện Hàn lâm, nhiều tổ chức và sáng kiến khác, tạo thành một cộng đồng quốc tế và giảng dạy những gì họ đã đặt ra là “Chủ nghĩa Tả thực Cổ điển”. 

ARC quảng bá nghệ thuật truyền thống. Làn sóng các nghệ sĩ mới được trang bị các kỹ năng cần thiết để vẽ theo phong cách truyền thống đang tốt nghiệp và trở thành một phần của cộng đồng Tả thực Cổ điển. 

Đối với sứ mệnh tìm lại linh hồn nghệ thuật đã mất, phong trào này ít chú trọng đến sự siêu hình; thay vào đó cống hiến cho “sự thật.” Có thể mất một khoảng thời gian để văn hóa truyền thống có thể quay trở lại… nhưng đã có ai thực hiện nó chưa?

Phục hưng: Mang văn hóa truyền thống quay trở lại

Thật thú vị khi một nhóm các nghệ sĩ phương Đông đang phục hưng nền nghệ thuật truyền thống phương Tây. Điều này không có gì ngạc nhiên khi xét lại lịch sử Trung Quốc gần đây: “Cách mạng Văn hóa” vào những năm 1960 đã hủy diệt gần như hoàn toàn văn hóa và các giá trị của Trung Quốc, để lại khoảng trống về văn hóa và tinh thần. Với hy vọng lấp đầy khoảng trống này, nhiều người Trung Quốc đã tìm cách kết nối lại với cội nguồn tâm linh cổ xưa của họ; nhưng nỗ lực này liên tục bị cản trở bởi một chính phủ vô thần đàn áp quyền tự do tín ngưỡng.

Giống như các Kitô hữu thời đầu, các hoạt động của cộng đồng tín ngưỡng Pháp Luân Công được thực hiện bí mật khi cuộc đàn áp xảy ra. Họ dùng phương thức phản kháng ôn hòa để phản đối những kẻ áp bức ngăn cấm đức tin của họ, và những nỗ lực của họ sớm lan rộng ra ngoại quốc khi nhiều học viên Pháp Luân Công phải lưu vong sang phương Tây để thoát khỏi chính quyền tàn bạo.

Nhiều học viên Pháp Luân Công là họa sĩ, được đào tạo về tranh sơn dầu phương Tây khi còn ở Trung Quốc, đã bắt đầu sáng tác các tác phẩm nghệ thuật có tầm ảnh hưởng sâu rộng như một cách thể hiện đức tin của họ, và vạch trần những vi phạm nhân quyền của Trung Quốc. Họ tổ chức một cuộc triển lãm các tác phẩm nghệ thuật mang tên “Nghệ thuật Chân-Thiện-Nhẫn” (Chân Thiện Nhẫn là nguyên lý chủ đạo của Pháp Luân Công). Triển lãm diễn ra khắp thế giới nhằm truyền rộng thông điệp về tâm linh của họ.

Các nghệ sĩ tu luyện Pháp Luân Công xem phong trào văn hóa của họ tựa như “Phục Hưng”. Các nghệ sĩ tin rằng việc khắc họa chân thực các vị Thần là mục đích chính của nghệ thuật, và quả thực nó đã diễn ra như vậy kể từ thuở sơ khai của nền văn minh nhân loại. Họ tin rằng con người có thể nhận được phước lành từ các vị Thần thông qua những tác phẩm nghệ thuật, và việc hồi sinh di sản văn hóa này rõ ràng là một phần trong sứ mệnh của họ.

Vì vậy, có lẽ nhờ các nghệ sĩ theo Chân Thiện Nhẫn mà linh hồn của nghệ thuật sẽ được tái sinh.