Nghiên cứu 27 năm: Mối liên quan giữa việc uống vitamin tổng hợp hàng ngày và nguy cơ tử vong cao hơn

Sheramy Tsai

Một nghiên cứu trên những người trưởng thành khỏe mạnh ở Hoa Kỳ cho thấy việc sử dụng vitamin tổng hợp hàng ngày không giúp kéo dài tuổi thọ, nhưng lại có liên quan đến nguy cơ tử vong cao hơn 4%.

Các nhà nghiên cứu từ Viện Ung thư Quốc gia đã công bố kết quả hôm 26/06 trên JAMA Network Open. Nghiên cứu này thách thức nhận thức chung rằng vitamin tổng hợp cải thiện sức khỏe và tuổi thọ. Phát hiện này được đưa ra khi gần một phần ba người trưởng thành ở Hoa Kỳ thường xuyên uống vitamin tổng hợp với mong muốn ngăn ngừa các bệnh mạn tính và kéo dài tuổi thọ.

Về cuộc nghiên cứu

Được Tiến sĩ Erikka Loftfield dẫn dắt, nghiên cứu đã làm sáng tỏ tác động của việc sử dụng vitamin tổng hợp (multivitamin, MV) đối với tuổi thọ và đặt ra câu hỏi về lợi ích của những chất bổ sung phổ biến này. Dựa trên dữ liệu từ ba nghiên cứu đoàn hệ (cohort study*) sâu rộng, nghiên cứu đã theo dõi 390,124 người trưởng thành trên khắp Hoa Kỳ trong thời gian 27 năm. Đây là một trong những phân tích toàn diện nhất về loại hình này

Những người tham gia – tất cả đều không có bệnh sử ung thư hoặc các bệnh mạn tính – đều tham gia vào Nghiên cứu Sức khỏe và Cách ăn uống NIH-AARP, Thử nghiệm Truy tầm ung thư tuyến tiền liệt, phổi, đại trực tràng, và buồng trứng, cũng như Nghiên cứu Sức khỏe Nông nghiệp. Họ báo cáo việc sử dụng vitamin tổng hợp của họ từ khi bắt đầu nghiên cứu và trong suốt thời gian theo dõi.

Dữ liệu cho thấy việc sử dụng vitamin tổng hợp không mang lại lợi ích gì khi xét về tỉ lệ tử vong. Ngược lại, kết quả cho thấy nguy cơ tử vong tăng nhẹ. Nghiên cứu cho biết, “Việc sử dụng MV hàng ngày có liên quan đến nguy cơ tử vong cao hơn 4%” so với những người không sử dụng. Nguy cơ gia tăng này, dù nhỏ, cho thấy vitamin tổng hợp có thể không mang lại những lợi ích sức khỏe như mong đợi.

Các nhà nghiên cứu đã tính đến các thói quen sức khỏe khác như cách ăn uống, tập thể dục, và hút thuốc. Họ phát hiện ra rằng những người sử dụng vitamin tổng hợp thường ý thức về sức khỏe hơn, thường ăn uống lành mạnh hơn, và tập thể dục nhiều hơn. Tuy nhiên, “hiệu ứng người dùng lành mạnh” này không mang lại tuổi thọ dài hơn.

Thời gian theo dõi kéo dài của nghiên cứu cho phép phân tích rõ ràng về việc sử dụng vitamin tổng hợp lâu dài. Trong thời gian nghiên cứu, 164,762 người tham gia đã qua đời, cung cấp một bộ dữ liệu đáng kể để đánh giá xu hướng tử vong. Tính nhất quán của các phát hiện giữa các đoàn hệ và giai đoạn theo dõi khác nhau đã củng cố kết luận rằng việc sử dụng MV không ảnh hưởng đáng kể đến tỷ lệ tử vong.

Những lý do tiềm ẩn đằng sau kết quả nghiên cứu

Nghiên cứu liên kết việc sử dụng vitamin tổng hợp hàng ngày với việc tăng nguy cơ tử vong đã làm dấy lên cuộc thảo luận giữa các chuyên gia. Vài lý do tiềm năng có thể giải thích kết quả – cho thấy sự phức tạp của khoa học dinh dưỡng và những hạn chế của nghiên cứu.

Mất cân bằng dinh dưỡng liên quan đến việc sử dụng vitamin tổng hợp

Những người dùng vitamin tổng hợp có thể nhận được sự cân bằng dưỡng chất sai. Tiến sĩ Michael Bauerschmidt, người sáng lập Deeper Healing Medical Wellness, đưa ra quan điểm mang sắc thái khác.

“Điều gì quyết định nhu cầu về bất kỳ chất bổ sung nào? Hay nói cách khác, chất bổ sung quan trọng nhất bạn cần dùng là gì? Thứ mà bạn có ít nhất chính là câu trả lời,” Tiến sĩ Bauerschmidt nói với The Epoch Times.

Ông nhấn mạnh rằng nhu cầu dinh dưỡng của mỗi cá nhân có thể thay đổi rất nhiều và thay đổi theo thời gian – đây là điều mà nghiên cứu không tính đến. Sự thay đổi này có nghĩa là chất dinh dưỡng cần thiết nhất của người này có thể không giống với của người khác, và có thể thay đổi dựa trên nhiều yếu tố khác nhau.

Tiến sĩ Bauerschmidt cho biết: “Chúng tôi không biết tình trạng dinh dưỡng của bất kỳ người nào trong nghiên cứu là gì hoặc liệu họ có cần dùng vitamin tổng hợp để bắt đầu hay không.” Ông nói, sự thiếu sót này rất quan trọng vì nếu không biết những thiếu hụt dinh dưỡng ban đầu thì sẽ rất khó xác định được tác động thực sự của việc sử dụng vitamin tổng hợp.

Vitamin tổng hợp thường thiếu magnesium và kẽm

Một mối quan tâm khác là sự mất cân bằng chất khoáng trong nhiều loại vitamin tổng hợp. Robert Love, một nhà khoa học thần kinh, đã lưu ý trong video, “Các loại vitamin tổng hợp thiếu một số chất khoáng mà hầu hết chúng ta đều thiếu – đặc biệt là magnesium và kẽm.” Ông lưu ý rằng 40 đến 70 phần trăm người Mỹ bị thiếu magnesium, và nhiều loại vitamin tổng hợp cũng thiếu kẽm – là chất khoáng đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe bộ óc và khả năng miễn dịch. 

Vitamin tổng hợp thường thừa đồng và sắt 

Ngược lại, vitamin tổng hợp thường chứa quá nhiều chất khoáng như đồng và sắt. Ông Love cho rằng quá nhiều đồng có thể gây ra stress oxy hóa và tổn thương não, đặc biệt nếu không được cân bằng với kẽm.

Tương tự, hàm lượng sắt cao – thứ mà hầu hết người Mỹ không cần – có thể góp phần gây ra tổn thương do oxy hóa và đẩy nhanh tiến trình lão hóa. Sự mất cân bằng này có thể làm vô hiệu những lợi ích tiềm năng và có thể gây hại lâu dài. Nhà khoa học nổi tiếng David Sinclair, giáo sư tại Trường Y Harvard, tránh dùng vitamin tổng hợp do lo ngại việc hấp thụ quá nhiều chất sắt.

Phẩm chất và loại vitamin tổng hợp

Một mối quan tâm khác được Tiến sĩ Bauerschmidt nêu ra là phẩm chất và loại vitamin tổng hợp mà người tham gia sử dụng. “Không có dữ liệu về việc họ đang dùng loại vitamin tổng hợp nào. Thành thật mà nói, đa số đều là thứ phế thải,” ông lưu ý. “Nói chung mối quan tâm lớn của tôi với vitamin tổng hợp là chất nào cũng có nhưng mỗi thứ lại không nhiều.”

Ông cũng chỉ ra rằng nhiều loại vitamin tổng hợp có chứa các chất phụ gia như magnesium stearate. Chất này có thể bám vào các vitamin và chất khoáng khiến cơ thể bạn khó hấp thụ hơn, làm giảm hiệu quả của chúng.

Lầm tưởng về tính an toàn

Các chuyên gia cũng cảnh báo việc lầm tưởng về tính an toàn mà vitamin tổng hợp có thể mang lại. Bác sĩ Surender R. Neravetla – giám đốc phẫu thuật tim tại Trung tâm Y tế Khu vực Springfield – đặt câu hỏi về giá trị của vitamin tổng hợp, “Vậy tại sao bạn lại muốn dùng một thứ không giúp ích gì và gọi nó là hợp đồng bảo hiểm? Đừng lãng phí tiền của bạn để đổi lấy cảm giác an toàn giả tạo.”

Ông Love cảnh báo rằng việc dựa vào vitamin tổng hợp để thay thế cho các bữa ăn lành mạnh là sai lầm. “Nói chung, vitamin tổng hợp và thực phẩm bổ sung không thể thay thế cho thực phẩm lành mạnh. Ông nói, “Việc ăn thực phẩm lành mạnh quan trọng hơn nhiều so với việc uống thuốc bổ sung.”

Bạn có nên uống vitamin tổng hợp?

Các chuyên gia kêu gọi sự thận trọng trong việc giải thích kết quả nghiên cứu. Tiến sĩ Bauerschmidt lập luận rằng bản chất của nghiên cứu hồi cứu (retrospective) – và sự phụ thuộc của nó vào các bảng câu hỏi có thể chưa được xác thực – đã tăng thêm sự không chắc chắn, không thiết lập được mối liên hệ nguyên nhân–hậu quả rõ ràng giữa việc sử dụng vitamin tổng hợp và nguy cơ tử vong cao hơn. Ông coi đây là một ví dụ rõ ràng về “sự liên kết không chứng minh được quan hệ nguyên nhân–hậu quả”.

Tương tự, Morgan McSweeney – người có bằng tiến sĩ khoa học dược phẩm và được gọi là “Dr. Noc” – nói với The Epoch Times rằng nghiên cứu này mang tính chất quan sát, nghĩa là nó xác định các mô hình nhưng không thể chứng minh nguyên nhân và kết quả.

Ông nói “Họ đã cố gắng hết sức để kiểm soát những thứ như ‘hiệu ứng người dùng bị bệnh’ có thể xảy ra, nhưng có thể có những yếu tố khác chưa được tính toán đầy đủ, chẳng hạn như sự khác biệt về số lần mỗi người đi gặp bác sĩ hoặc những thói quen sức khỏe khác không được ghi trong báo cáo – đều là những điều có thể ảnh hưởng đến kết quả.” Ông nói thêm, mặc dù nghiên cứu chỉ ra rằng vitamin tổng hợp không có lợi cho tuổi thọ nhưng khó có thể nói chắc chắn rằng chúng gây hại.

Nghiên cứu chủ yếu tập trung vào tỷ lệ tử vong, bỏ ngỏ khả năng vitamin có thể có những lợi ích hoặc rủi ro sức khỏe khác không được đo lường trong nghiên cứu này. Ông McSweeney nói thêm, “Mặc dù nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng về bất kỳ lợi ích nào liên quan đến tỷ lệ tử vong, nhưng điều đó không loại trừ khả năng về mặt lý thuyết đối với một số lợi ích khác không được đo lường.”

Quan điểm cá nhân của ông McSweeney rất rõ ràng – nếu nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe khuyến nghị dùng thực phẩm bổ sung, hãy làm theo lời khuyên của họ. “Tuy nhiên, trong trường hợp mọi người có thể chọn sử dụng các chất bổ sung mới dựa trên những gì họ thấy trên mạng xã hội, tôi vẫn không thấy bằng chứng thuyết phục nào biện minh cho việc chi nhiều tiền cho những sản phẩm dường như không mang lại lợi ích sức khỏe đáng kể,” ông cho biết. 

Ông gợi ý rằng tốt hơn hết mọi người nên chi tiền cho những thực phẩm lành mạnh, nhiều chất xơ và chất dinh dưỡng thực vật. Ông kết luận, “Những loại thực phẩm này khá đắt đỏ nhưng mang lại lợi ích sức khỏe rất rõ ràng.”

(*) cohort study: Nghiên cứu đoàn hệ – một loại nghiên cứu dịch tễ học trong đó một nhóm người có đặc điểm chung được theo dõi qua một thời gian để xem sự thay đổi của yếu tố mà họ quan tâm (bệnh tật, tình trạng, sự kiện, tử vong hoặc thay đổi về tình trạng sức khỏe hoặc hành vi).

Cô Sheramy Tsai, Cử nhân Điều dưỡng, RN, là một y tá dày dạn kinh nghiệm với sự nghiệp viết lách kéo dài hàng thập niên. Là cựu sinh viên của Đại học Middlebury và Johns Hopkins, cô Sheramy kết hợp chuyên môn viết và điều dưỡng của mình để mang đến nội dung có sức ảnh hưởng.