Nghiệp đoàn Nhân viên Xe hơi bắt đầu cuộc đình công lịch sử phản đối Ford, GM, Stellantis

Katabella Roberts

Lần đầu tiên trong lịch sử, các thành viên của Nghiệp đoàn Nhân viên Xe hơi Hoa Kỳ (UAW) đã đình công để phản đối ba hãng sản xuất xe hơi lớn nhất sau khi không đạt được thỏa thuận về hợp đồng lao động mới trước hạn chót 11 giờ 59 phút tối ngày 14/09. 

Bất chấp nhiều tuần đàm phán, nghiệp đoàn đã không thể đạt được thỏa thuận về đàm phán hợp đồng với General Motors, Ford, và Stellantis – được gọi là Big Three, có nghĩa ba nhà sản xuất xe hơi lớn – trước khi các hợp đồng hiện tại hết hạn, khiến hàng ngàn thành viên của nghiệp đoàn này đình công tại ba nhà máy ở các tiểu bang Missouri, Michigan, và Ohio.

Những cuộc đình công này đang diễn ra tại nhà máy lắp ráp Bronco của Ford ở Wayne, Michigan, nhà máy lắp ráp xe tải cỡ trung của GM ở Wentzville, Missouri, và nhà máy lắp ráp xe Jeep của Stellantis ở Toledo, Ohio.

Vẫn chưa rõ các cuộc đình công sẽ kéo dài bao lâu, tuy nhiên UAW – nghiệp đoàn lớn nhất cả nước – có quỹ đình công 825 triệu USD sẽ bù đắp cho mỗi nhân viên 500 USD một tuần khi đình công.

Đoạn video được chia sẻ trên mạng cho thấy một số cuộc đình công bắt đầu ngay sau nửa đêm, với hàng chục nhân viên xuống đường và giơ cao các tấm biển ghi rõ “chấm dứt các cấp bậc lương thưởng” và “lợi nhuận kỷ lục, hợp đồng kỷ lục”, đồng thời hô vang để ủng hộ các cuộc đình công và lương bổng cao hơn.

“Cuộc tranh đấu này là thời điểm quyết định của thế hệ chúng ta,” UAW cho biết trong một thông cáo báo chí thông báo về cuộc đình công. “Không chỉ ở ba nhà sản xuất xe hơi lớn, mà còn trên khắp toàn bộ giai tầng công nhân. Chúng tôi sẽ đứng lên vì bản thân mình. Chúng tôi sẽ đứng lên vì gia đình mình. Chúng tôi sẽ đứng lên vì cộng đồng mình.”

UAW đại diện cho khoảng 150,000 nhân viên tại General Motors, Ford, và Stellantis, tuy nhiên, Chủ tịch UAW Shawn Fain cho biết trong một cuộc họp báo hôm thứ Năm (14/09) rằng khoảng 12,700 nhân viên – bao gồm 3,600 tại GM, 3,300 tại Ford, và 5,800 tại Stellantis – sẽ tham gia cuộc đình công. 

Ông Fain nói, “Khi những giờ phút cuối cùng của thời hạn đình công đến gần, chúng tôi đã làm việc chăm chỉ để đạt được thỏa thuận vì công bằng kinh tế và xã hội cho các thành viên của mình. Chúng tôi đã kiên quyết. Chúng tôi cam kết giành được thỏa thuận với ba nhà sản xuất xe hơi lớn để phản ánh sự hy sinh và đóng góp to lớn mà các thành viên UAW đã cống hiến cho những công ty này.” 

Các cuộc đình công dự kiến sẽ gây ra tác động đáng kể đến kinh doanh và kinh tế. Theo Tập đoàn Kinh tế Anderson (AEG), việc ngừng công việc [sản xuất] trong 10 ngày có thể dẫn đến tổng thiệt hại kinh tế hơn 5 tỷ USD. Theo AEG, cuộc đình công cũng có thể dẫn đến giá xe hơi tăng cao trong bối cảnh hàng tồn kho thấp hơn.

Các cuộc đình công sẽ mang đến ‘những hậu quả trên nhiều phương diện’

Trong khi đó, các nhà máy tham gia đình công cũng đóng vai trò then chốt trong hoạt động sản xuất của ba nhà sản xuất xe hơi này. Một số loại xe mang lại lợi nhuận cao nhất của các nhà máy này bao gồm Ford Bronco, Jeep Wrangler, và xe tải hạng nhẹ Chevrolet Colorado.

Deutsche Bank ước tính một cuộc đình công toàn diện ở mỗi nhà sản xuất xe hơi có thể gây ra tổn thất khoảng 400 triệu đến 500 triệu USD mỗi tuần giả sử toàn bộ hoạt động sản xuất bị đình trệ.

Mặc dù các cuộc đàm phán đã diễn ra nhiều tuần nhưng các thành viên nghiệp đoàn và ba nhà sản xuất xe hơi lớn vẫn không đạt được thỏa thuận về lương, các phúc lợi nâng cao, và lương hưu.

Nghiệp đoàn này đã đề xướng một hợp đồng bốn năm, bao gồm tăng lương 40%, giảm 32 giờ làm việc trong tuần, loại bỏ các bậc lương thưởng, khôi phục các khoản điều chỉnh chi phí sinh hoạt, và khôi phục lương hưu truyền thống, cùng các điều khoản khác.

Các nhà sản xuất xe hơi này, vốn đã đạt được lợi nhuận kỷ lục hoặc gần kỷ lục, cho đến nay vẫn từ chối chấp nhận mức tăng đó, thay vào đó đưa ra mức 20% mà không có các phúc lợi then chốt theo yêu cầu của nghiệp đoàn, với lý do lo ngại rằng việc tăng lương như vậy có thể khiến họ phá sản.

Vài tiếng trước hạn chót, Ford cho biết họ đã thương lượng “một cách thiện chí” với nỗ lực tránh một cuộc đình công – là điều mà công ty cho biết “có thể gây ra những hậu quả trên nhiều phương diện cho hoạt động kinh doanh của chúng tôi và cho nền kinh tế.” 

Công ty này cho biết lời đề nghị cuối cùng mà họ đưa ra cho nghiệp đoàn đã là “hào phóng chưa từng có trong lịch sử, với các mức tăng lương lớn, điều chỉnh chi phí sinh hoạt, nhiều ngày nghỉ được trả lương hơn, đóng góp thêm vào hưu trí, v.v.”

Công ty này cho biết, “Thật không may, đề nghị trả giá của UAW tối nay cho thấy rất ít thay đổi so với yêu cầu ban đầu được đưa ra hôm 03/08 của nghiệp đoàn. Nếu được thực hiện, thì đề nghị này sẽ tăng gấp đôi chi phí nhân công liên quan đến UAW hiện tại của Ford – vốn đã cao hơn đáng kể so với chi phí nhân công của Tesla, Toyota, và các nhà sản xuất xe hơi thuộc sở hữu ngoại quốc khác ở Hoa Kỳ sử dụng nhân công không có đại diện của nghiệp đoàn.” 

Ford cho biết họ vẫn “hoàn toàn cam kết tiến tới thỏa thuận khen thưởng cho nhân viên của chúng tôi và bảo vệ khả năng đầu tư của Ford vào tương lai khi chúng tôi tiến hành chuyển đổi toàn ngành.”

Nghiệp đoàn chuẩn bị ‘dốc hết sức mình’

General Motors cho biết họ “thất vọng trước các hành động của giới lãnh đạo UAW.” 

Nhà sản xuất xe hơi này cho biết trong một tuyên bố hôm 14/09, “Bất chấp gói kinh tế chưa từng có mà GM đặt ra, bao gồm cả mức tăng lương chưa từng có trong lịch sử và các cam kết sản xuất. Chúng tôi sẽ tiếp tục thương lượng một cách thiện chí với nghiệp đoàn để đạt được một thỏa thuận nhanh nhất có thể, vì lợi ích của các thành viên trong nhóm, khách hàng, nhà cung cấp của chúng tôi, và các cộng đồng trên khắp Hoa Kỳ. Trong khi đó, chúng tôi đặt sự an toàn của lực lượng nhân sự của chúng tôi lên ưu tiên hàng đầu.” 

Một phát ngôn viên của Stellantis nói với The Epoch Times trong một tuyên bố gửi qua thư điện tử: “Chúng tôi vô cùng thất vọng trước việc lãnh đạo UAW từ chối tham gia một cách có trách nhiệm để đạt được thỏa thuận công bằng vì lợi ích tốt nhất của nhân viên, gia đình họ, và khách hàng của chúng tôi. Chúng tôi ngay lập tức đưa công ty vào trạng thái “tình huống bất trắc” dự phòng và sẽ thực hiện mọi quyết định mang tính cấu trúc phù hợp để bảo vệ các hoạt động của chúng tôi và công ty ở Bắc Mỹ.”

“Các cuộc đình công đứng lên” – các cuộc đình công xen kẽ một cách hiệu quả khắp các nhà máy của các nhà sản xuất xe hơi khác nhau – là một sự ủng hộ cho các cuộc đình công “ngồi” mang tính lịch sử mà các thành viên UAW đã tổ chức vào những năm 1930 và để tránh nghỉ việc hoàn toàn.

Ông Fain, chủ tịch UAW, cho biết trong cuộc họp báo hôm thứ Năm rằng chiến lược này sẽ “giúp các công ty phải suy đoán” và mang lại cho các nhà đàm phán quốc gia của nghiệp đoàn này “lợi thế tối đa và tính linh hoạt trong tiến trình thương lượng.” 

Tuy nhiên, ông Fain cảnh báo rằng UAW sẽ “dốc hết sức mình” nếu cần, đồng thời nói thêm rằng “mọi thứ đều đã được đưa ra để thảo luận”.

Ông cũng nói rõ rằng những nhân viên chưa được kêu gọi tham gia đình công sẽ tiếp tục làm việc theo hợp đồng đã hết hạn.

Nói chuyện với các phóng viên bên ngoài cơ sở của Ford ở Wayne vài phút sau khi cuộc đình công bắt đầu hôm thứ Năm, người đứng đầu nghiệp đoàn này đã chỉ trích ba công ty xe hơi vì điều được cho là không đàm phán một cách thiện chí.

Ông nói: “Họ đã đợi đến tuần trước mới muốn bắt tay vào việc đàm phán, thật đáng xấu hổ cho họ.” Ông Fain cũng cho biết ông tin rằng việc các công ty cho rằng cuộc đình công có thể khiến họ phá sản hoàn toàn là một “trò cười”. 

“Chi phí nhân công để sản xuất một chiếc xe chiếm 5% giá trị chiếc xe, họ có thể tăng gấp đôi tiền lương của chúng tôi mà có thể không tăng giá xe nhưng vẫn có thể kiếm được hàng tỷ dollar; đó là một lời nói dối giống như tất cả mọi điều khác thốt ra từ họ.” 

Người đứng đầu nghiệp đoàn này cũng ám chỉ rằng nếu ba công ty không thể chấp nhận yêu cầu của nghiệp đoàn thì nhiều cuộc đình công hơn có thể diễn ra tại các cơ sở khác. 

Lần gần đây nhất xảy ra một cuộc đình công của UAW là vào năm 2019 khi nghiệp đoàn đình công trong sáu tuần nhằm phản đối General Motors. Đợt đình công đó đã khiến nhà sản xuất xe hơi này tổn thất 3.6 tỷ USD.