Người phê bình Điện Kremlin Alexei Navalny qua đời trong nhà tù ở Bắc Cực

Naveen Athrappully

Ông Alexei Navalny – nhà lãnh đạo phe đối lập chính trị nổi tiếng nhất của Nga và là người chỉ trích gay gắt chính phủ của ông Putin – đã ngã quỵ và qua đời hôm 16/02, tại một nhà tù xa xôi hẻo lánh ở Bắc Cực, nơi ông đang thụ án tù bị gia hạn. 

Ông Navalny, một cựu luật sư 47 tuổi, đã lên tiếng chỉ trích về tình trạng quan chức tham nhũng và tổ chức các cuộc biểu tình rầm rộ phản đối Điện Kremlin. Ông đã bị giam giữ kể từ tháng 01/2021 sau khi trở về Moscow từ Đức – nơi ông phục hồi sức khỏe sau khi bị nhiễm chất độc thần kinh. Ông Navalny đã cáo buộc Điện Kremlin về vụ đầu độc này, trong đó họ đã sử dụng Novichok, một chất độc thần kinh thời Liên Xô.

Sau khi trở về, ông phải lãnh ba bản án tù, tổng cộng hơn 30 năm.

Theo Cơ quan Quản lý Nhà tù Liên bang Nga, ông Navalny cảm thấy không khỏe sau khi đi dạo tại nhà tù IK-3 ở Kharp, nằm cách Moscow khoảng 1,900 km (1,181 dặm) về phía đông bắc trong Vòng Bắc Cực. Ông bị bất tỉnh gần như ngay lập tức.

Cơ quan này cho biết: “Tất cả các biện pháp hồi sức cần thiết đã được thực hiện nhưng không mang lại kết quả khả quan,” đồng thời cho biết thêm rằng nguyên nhân tử vong đang được xác định.

Điện Kremlin cho biết ông Putin đã được thông báo về việc này. Những người ủng hộ ông Navalny và một số lãnh đạo phương Tây đã lên án vụ tử vong này.

Các đồng minh của ông Navalny cho biết họ không thể xác nhận được ông đã qua đời hay chưa, nhưng nếu đúng như vậy thì họ tin rằng ông đã bị sát hại.

“Ông Alexei Navalny đã phải trả giá bằng mạng sống của mình vì phản kháng một hệ thống áp bức,” Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejourne nói. “Sự ra đi của ông ấy tại nhà tù nhắc nhở chúng ta về tình hình thực tại dưới chế độ Vladimir Putin.”

Phát ngôn viên của ông Navalny, bà Kira Yarmysh, cho biết bà chưa có xác nhận nào về việc ông ấy đã mất.

“Tôi thực lòng tin rằng chính điều kiện giam giữ đã khiến ông Navalny tử vong,” biên tập viên tờ báo Nga và là người đoạt giải Nobel Hòa bình Dmitry Muratov nói với Reuters. 

Phản ứng trước sự việc

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói với các phóng viên rằng ông “vô cùng đau buồn và lo ngại” trước những tin tức về việc ông Navalny qua đời. “Tất cả những bằng chứng thực tế đó phải được xác nhận, và Nga có những câu hỏi nghiêm túc cần phải trả lời.”

Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan cho biết trong một cuộc phỏng vấn với NPR, “Nếu việc này được xác nhận, thì đó là một thảm kịch khủng khiếp, và xét đến lịch sử lâu dài và bẩn thỉu của chính phủ Nga trong việc gây tổn hại cho những đối thủ của mình, sự việc này đặt ra những câu hỏi thực sự và rõ ràng về những gì đã xảy ra ở đây.”

Người đoạt giải Nobel Hòa bình Dmitry Muratov cho rằng tử vong của ông Navalny là một vụ “sát nhân”.

Đáp lại những bình luận của các nhà lãnh đạo chính trị về việc ông Navalny từ trần, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết: “Phản ứng tức thời của các nhà lãnh đạo NATO trước tin ông Alexey Navalny qua đời dưới hình thức cáo buộc trực tiếp chống lại Nga đã tự nói lên tất cả.”

“Không có dữ liệu khám nghiệm pháp y nào, nhưng phương Tây đã đưa ra ‘kết luận’ của mình.”

Bản tin có sự đóng góp của The Associated Press