Người tị nạn Tây Tạng kể lại cách Trung Cộng xua đuổi họ

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã có cuộc gặp gỡ lần đầu tiên với chính phủ Tây Tạng lưu vong

Gần đây Hoa Kỳ đã có những bước tiến chưa từng có trong việc kêu gọi sự chú ý về vấn đề nhân quyền ở Tây Tạng. Ở Leh (Leh từng là thủ đô của vương quốc Ladakh, Himalaya)  có những người Tây Tạng có thể chia sẻ về trải nghiệm trực tiếp của họ đối với những vụ vi phạm nhân quyền mà họ từng chịu đựng.

Trong cuộc họp lần đầu tiên giữa chính phủ Tây Tạng lưu vong và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Điều phối viên đặc biệt về các vấn đề Tây Tạng của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, ông Robert Destro, đã gặp chủ tịch của Chính phủ Tây Tạng lưu vong, ông Lobsang Sangay, tại Hoa Thịnh Đốn vào ngày 15/10 để giải quyết “các vấn đề vi phạm nhân quyền nghiêm trọng” mà người dân Tây Tạng phải gánh chịu dưới bàn tay của Trung Cộng.

Cùng lúc đó, hãng thông tấn The Epoch Times (The Epoch Times) đã trò chuyện với hai người tị nạn cao tuổi, họ chia sẻ về những gì đã chứng kiến trước và sau khi cộng sản chiếm Tây Tạng và câu chuyện của họ về cuộc di cư qua địa hình Himalaya hiểm trở để đến Ladakh.

Cụ bà Kalsang Lhamo, 85 tuổi, nhớ rất rõ cách Trung Cộng đã dùng để chống lại các nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị Tây Tạng ở Chantang, một khu vực du mục ở tỉnh Ngary.

“Chúng tôi được yêu cầu ném đất vào họ. Phỉ nhổ vào họ,” cụ bà Lhamo kể lại với The Epoch Times vào một buổi sáng đầy nắng ở khu tị nạn Tây Tạng Agling tại Leh, cách biên giới nơi Ấn Độ và Trung Quốc đang căng thẳng với nhau 126 dặm. 

Bà Lhamo kể rằng những tên cộng sản đã đưa cho cha bà một bức ảnh đen trắng nhỏ có hình của Đức Đạt Lai Lạt Ma và Mao Trạch Đông. “Họ nói với chúng tôi rằng hãy giơ tay lên vì bất cứ điều gì Mao dạy và giơ nắm đấm cho bất cứ điều gì Đạt Lai Lạt Ma nói,” bà Lhamo giải thích thêm rằng việc giơ tay có nghĩa là chấp nhận Mao và nắm tay có nghĩa là chính phủ của Đạt Lai Lạt Ma đã “kết thúc”.

“Họ nói với chúng tôi rằng hiến pháp Tây Tạng là sai trái. Họ nói với chúng tôi rằng thông qua cuộc cách mạng Trung Quốc, họ sẽ trao cho chúng tôi nhân quyền, quyền tôn giáo. Họ đã lừa chúng tôi,” bà Lhamo nói trong khi một tay xoay chiếc kinh luân, còn tay kia lần chuỗi tràng hạt màu trắng của bà.

“Một phía của các tu viện Tây Tạng bị sơn màu đỏ. Họ bảo chúng tôi là màu đỏ của tu viện là máu và mồ hôi của chúng tôi – những người nghèo. Họ nói với chúng tôi rằng những người ở tu viện đã lừa chúng tôi nhân danh tôn giáo,” bà Lhamo nói khi ngồi trên ghế trong sân nhà một người tị nạn cao tuổi khác, cụ ông Lobsang Tempa, 91 tuổi.

Cụ ông Tempa lắng nghe từ cửa sổ khi cụ bà Lhamo nói chuyện và con trai của ông, ông Ngodeep Gurmey, 57 tuổi, người đang phiên dịch. Bà Lhamo nói: “Khi người Trung Quốc đến đất nước chúng tôi, họ đã ở đó một vài năm và nói chúng ta là hàng xóm của nhau. Yakpo, Yakpo! Họ chỉ biết hai từ trong tiếng Tây Tạng.”

Ông Gurmey nói, “Yakpo, Yakpo!” có nghĩa là “tốt, tốt” trong tiếng Tây Tạng.

“Họ đã lừa dối chúng tôi. Dần dần họ bắt đầu tra tấn chúng tôi. Các vị Ruthoktsong (thủ lĩnh chính trị) và Labrang (thủ lĩnh tôn giáo) của chúng tôi đã bị tra tấn và lăng mạ công khai,” bà Lhamo kể lại. “Các nhà lãnh đạo của chúng tôi buộc phải nói ‘xin lỗi.’ Tay họ bị trói bằng dây thừng và lính Trung Quốc dí súng vào lưng họ.”

“Họ không làm gì sai cả mà bị buộc phải nói lời xin lỗi. Đó là một thảm kịch,” bà Lhamo lúc ấy 25 tuổi đã chứng kiến cảnh những tên cộng sản phỉ báng các thể chế chính trị và tôn giáo lâu đời của Tây Tạng.

Hai năm sau vào mùa xuân, gia đình của bà vẫn ra đồng tưới nước để cho thấy họ vẫn đang sống như thường nhật và không có kế hoạch đi đâu cả, rồi họ âm thầm rời Changtang cùng với 300 người khác để đến Ladakh. Họ bỏ đi cùng với hơn 700 con cừu, 100 con bò yak (bò Tây tạng) và hơn 20 con ngựa.

Toàn bộ vùng Agling ở Ladakh ngày nay là nơi sinh sống của những người tị nạn đến từ Changtang. Ông Tempa thậm chí vẫn còn nhớ ngày ông rời khỏi nhà của mình ở Rutok —  ngày 12-13 tháng 8 năm 1960.

“Chúng tôi đã đi bộ trong bảy ngày và dừng chân ở Demchok. Chúng tôi đi bộ vào ban đêm và trốn cùng đàn gia súc của mình trong các thung lũng vào ban ngày,” ông Tempa, một người du mục ở Chamtang đã đi bộ tới Ấn Độ cùng 5 gia đình họ hàng và 100 con bò yak, 1,000 con cừu và 2 con ngựa.

Ở vùng Kachkshung thuộc Ladakh, cả gia đình ông Tempa và bà Lhamo đều mất hết gia súc vì băng tuyết buốt giá trong vòng một năm sau khi di cư khỏi Tây Tạng. “Nơi nào cũng thấy động vật chết,” Ông Tempa nói, khuôn mặt nhăn nheo trở nên buồn bã với đôi mắt nhắm nghiền.

“Chúng tôi phải bỏ lại người già vì họ không thể đi bộ được ở độ cao nguy hiểm như vậy. Đất nước của chúng tôi cũng bị chiếm mất. Đó là một khoảng thời gian rất khó khăn,” ông Tempa nói. 

Ở Ấn Độ, ông Tempa kiếm sống bằng cách cung cấp suất ăn cho quân đội Ấn Độ đóng quân ở vùng cao mà khi đó chỉ có ngựa mới có thể đi tới. Mất 15 ngày trên lưng ngựa từ Leh để đến biên giới tranh chấp mà Ấn Độ và Trung Quốc đang đối đầu với nhau ngày nay.

Ông Tempa nói: “Tôi đã đến Galwan hầu hết mọi mùa đông và mùa hè để cung cấp suất ăn cho quân đội,” ông Tempa nói về những đỉnh núi cao ở Galwan, nơi 20 binh sĩ Ấn Độ và một số chưa xác định binh sĩ Trung Quốc đã thiệt mạng trong một cuộc xung đột đẫm máu vào ngày 15/6.

Cả ông Tempa và bà Lhamo đều biết những gì đang xảy ra ở Tây Tạng và ở biên giới Ấn Độ-Trung Quốc ngày nay. Đối với ông Tempa, nó gợi lại ký ức về những gì từng xảy ra ở Tây Tạng, và ông cảm thấy sợ hãi.

Bà Lhamo không muốn nói về điều đó. “Tôi không chú ý đến những gì đang xảy ra bây giờ. Tôi chỉ ăn, ngủ và tụng kinh – Om mani padme hum,” bà nói, khuôn mặt lộ rõ vẻ lo âu.

Khi đứng dậy khỏi chiếc ghế dài bằng nhựa mà bà đang ngồi, khuôn mặt nhăn nheo của bà lại trở nên căng thẳng và buồn bã. “Họ đã tra tấn chúng tôi. Họ còn buông ra những lời thô tục bằng tiếng Hindi,” bà cho biết thêm rằng những ký ức đó vẫn khiến bà đau đớn.

Tình trạng ngược đãi vẫn tiếp diễn 

Những hành vi ngược đãi người Tây Tạng vẫn tiếp diễn kể từ khi ông Tempa, bà Lhamo và gia đình họ di tản.

Trong bảy tháng đầu năm 2020, Trung Cộng đã đào tạo nửa triệu người Tây Tạng ở Khu tự trị Tây Tạng trong khóa đào tạo nghề “kiểu quân đội” để cải cách “tư duy lạc hậu”. Theo The James Town Foundation, nội dung khóa đào tạo bao gồm “kỷ luật làm việc”, luật lệ và ngôn ngữ Trung Quốc.

Ngài Destro cho biết trong một bài đăng trên Twitter hôm 15/10, “Hoa Kỳ lo ngại về việc thiếu quyền tự chủ đúng nghĩa cho người Tây Tạng và cuộc đàn áp đang tiếp diễn của Trung Cộng đối với các Phật tử Tây Tạng. Với tư cách là Điều phối viên Đặc biệt, tôi sẽ tiếp tục hối thúc Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tôn trọng nhân quyền và bản sắc tôn giáo, văn hóa và ngôn ngữ độc đáo của người Tây Tạng,” ông cho biết.

Trong khi đó, Trung Cộng đã gọi việc bổ nhiệm ông Destro là một “sự cố gắng vô ích”.

“Đây là một sự cố gắng vô ích. Trung Quốc luôn phản đối việc thiết lập cái gọi là ‘điều phối viên cho các vấn đề Tây Tạng.’ Nước ta chưa bao giờ thừa nhận vị trí này cũng như sẽ không liên hệ với người được gọi là điều phối viên. Do đó, ông Destro, giống như những người tiền nhiệm của ông ta, sẽ không bao giờ có cơ hội đến Tây Tạng,” ông Zhu Weiqun, cựu Trưởng ban Dân tộc và Tôn giáo của Ủy ban Quốc gia của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc phát biểu với Thời báo Hoàn cầu, cơ quan ngôn luận của Trung Cộng.