Nguồn gốc của nền giáo dục công lập Hoa Kỳ (Phần 15) Ngã rẽ lịch sử cho giáo dục tư nhân: Bùng nổ hay thoái trào?
Giáo dục tư nhân ở Hoa Kỳ đang ở trước ngã rẽ lịch sử, và kết quả của cuộc chiến sẽ có ảnh hưởng sâu sắc đến tương lai.
Những người ủng hộ hàng đầu trong việc mở rộng các lựa chọn giáo dục tư nhân nói với The Epoch Times rằng phán quyết gần đây (giữa năm 2020) của tòa án cấp cao và các chương trình “lựa chọn” khác nhau của chính phủ như tín thuế có thể thúc đẩy đáng kể việc ghi danh học tại các trường tư thục.
“Đó là bước đột phá quan trọng nhất đối với nền giáo dục Cơ Đốc trong hơn 150 năm ở đất nước này,” cựu Dân biểu Trent Franks (Cộng Hòa–Arizona) cho biết. Ông cũng là người đã soạn chương trình tín thuế đầu tiên ở Arizona hơn hai thập kỷ trước.
Tuy nhiên, nó có thể “có khả năng để lại một kẽ hở để chính phủ cố gắng kiểm soát các trường tư,” ông nói.
Thật vậy, nếu Liên Hiệp Quốc và cơ sở giáo dục phụ trách các trường học của chính phủ Hoa Kỳ đạt được mục đích của họ , thì các trường tư thục độc lập sẽ không thực hiện được bất kỳ ý định nào bởi sự tài trợ của chính phủ cuối cùng sẽ dẫn đến sự kiểm soát của chính phủ. Các chuyên gia nói rằng đó là một kế hoạch.
Những vấn đề còn lại chỉ là ai sẽ đứng đầu.
Cùng với giáo dục tại nhà, giáo dục tư thục trở nên phổ biến ở Hoa Kỳ trong nhiều thế kỷ. Trên thực tế, cho đến giữa những năm 1800, nền giáo dục do chính phủ kiểm soát chưa từng xuất hiện ở Hoa Kỳ hoặc trên hầu hết thế giới.
Theo tác giả và nhà sử học thời thuộc địa Louis Booker Wright, tại thành phố Philadelphia, các ghi chép lịch sử cho thấy từ năm 1740 đến năm 1776, hơn 125 hiệu trưởng trường tư đã quảng cáo dịch vụ của họ.
Các cơ sở của họ dạy mọi thứ từ tiếng Latin và tiếng Hy Lạp đến toán học, khoa học, ngoại ngữ, hàng hải và kinh doanh. Hầu hết trẻ em đến trường đều có thể đọc.
Hệ thống giáo dục thị trường tự do sôi động ở Hoa Kỳ, kết hợp với nhà thờ và phụ huynh, đã hoạt động vô cùng hiệu quả, đặt nền móng cho quốc gia tự do và thịnh vượng nhất trong lịch sử nhân loại.
Trẻ em trong nhiều học viện tư và trường tôn giáo trên toàn quốc nhận được một nền giáo dục vượt trội hơn hẳn so với các trường công lập ngày nay, bằng chứng cho điều này có thể tìm thấy từ các sách giáo khoa và bài kiểm tra thời đó. Tất cả đều được thực hiện với chi phí rất thấp.
Ngay cả trẻ em nghèo cũng có thể nhận được một nền giáo dục miễn phí hoặc không tốn kém từ một loạt các tổ chức từ thiện, nhà thờ, chương trình học bổng, v.v.
Sau đó, những người theo chủ nghĩa tập thể, chủ nghĩa nhân văn và xã hội chủ nghĩa đã sử dụng chính phủ để tiếp quản giáo dục, như đã đề cập trong các phần trước của loạt bài này.
Và tất cả xuống dốc từ đó.
Sự tái sinh của các trường tư thục
Khi chính phủ chiếm quyền kiểm soát giáo dục từ giữa những năm 1800 ở Massachusetts dưới sự lãnh đạo của những người theo chủ nghĩa tập thể như Horace Mann, Cơ Đốc Giáo Tin Lành cho đến nay vẫn là tôn giáo thống trị ở Hoa Kỳ.
Và vì vậy, ít nhất là trên bề mặt, các trường công lập mới mọc lên trên khắp Hoa Kỳ với danh nghĩa đạo Tin Lành.
Trên thực tế, do lượng người Công Giáo nhập cư ồ ạt, nhiều người Mỹ theo đạo Tin Lành đã hy vọng sử dụng các trường công lập để hòa nhập những người mới đến Hoa Kỳ. (Phần lớn những người theo đạo Tin Lành đó vẫn vui vẻ không biết rằng các nhà nhân văn và xã hội chủ nghĩa đang lên kế hoạch sử dụng các trường công lập không phải để duy trì và quảng bá đạo Tin Lành, mà là để phá hoại nó).
Vào những năm 1900, những người Công Giáo vì lo lắng bảo vệ đức tin và truyền thống của riêng họ nên đã tạo ra một mạng lưới rộng lớn gồm hàng nghìn trường “giáo xứ” trên khắp Hoa Kỳ nằm ngoài sự kiểm soát của chính phủ. Ở đó, học sinh học đạo Công Giáo dưới sự dạy dỗ của các nữ tu và các thành viên của Giáo hội khác và được Giáo hội Công Giáo trợ cấp.
Những người theo đạo Tin Lành và các lực lượng chống Công Giáo đã tìm cách ngăn chặn sự lan rộng này, thậm chí thông qua luật tiểu bang và các tu chính án của tiểu bang để cản trở các trường giáo xứ, hoặc ít nhất là từ chối cấp cho họ tài trợ công.
Bản đệ trình “Tu chính Blaine” (Blaine Amendment) cấm các tiểu bang sử dụng tiền thuế cho các trường “tôn giáo” (Công Giáo) do Thượng nghị sĩ James Blaine (Cộng Hòa–Maine) đề xướng vào giữa năm 1870 đã không được Quốc hội thông qua.
Tuy nhiên, hầu hết các tiểu bang rốt cuộc cũng đã ban hành một số hình thức của “Tu chính Blaine”. Vì vậy, mọi hỗ trợ trực tiếp hoặc gián tiếp cho các trường tôn giáo (Công Giáo) đều bị cấm cho đến giữa năm 2020, khi Tối cao Pháp viện can thiệp.
Không giống như người Công Giáo, những người theo đạo Tin Lành đa số bằng lòng ở lại các trường học do chính phủ kiểm soát miễn là cho đọc kinh cầu nguyện và thỉnh thoảng đọc Kinh Thánh. Vào đầu thế kỷ 20, những người theo đạo Tin Lành phần lớn đã từ bỏ giáo dục tư thục, có một vài ngoại lệ đáng chú ý.
Tuy nhiên, bằng một loạt những thay đổi dần dần, các trường học chính phủ đã lặng lẽ chuyển đổi từ các học viện lấy Chúa Kitô làm trung tâm trên danh nghĩa thành những cơ sở theo chủ nghĩa nhân văn và chủ nghĩa tập thể, tìm cách biến đổi cơ bản xã hội. Đó là kế hoạch được John Dewey, “cha đẻ” của hệ thống trường học công lập hiện đại của Hoa Kỳ vạch ra.
Chỉ đến khi Tối cao Pháp viện ra các phán quyết tệ hại năm 1962 và 1963, chính thức cấm đọc Kinh Thánh và cầu nguyện tập thể, nhiều nhà thờ Tin Lành và các nhà lãnh đạo mới nhận ra nhu cầu cấp thiết phải thành lập trường học của riêng họ một lần nữa.
Nhưng không phải lúc nào điều này cũng dễ dàng. Ví dụ, vào cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980, tiểu bang Nebraska đã cố gắng quản chế những đứa trẻ mà cha mẹ nhất quyết cho con họ được giáo dục tại một trường học Cơ Đốc độc lập. Một số bậc cha mẹ thậm chí còn phải ngồi tù.
Nhưng cuộc chiến giành quyền giáo dục trẻ em bằng chi phí tư nhân, ngoài tầm kiểm soát của chính phủ, phần lớn đã giành được thắng lợi – ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại.
Ngày nay, ước tính cho thấy có hơn 20,000 trường tôn giáo tư nhân ở Hoa Kỳ, hầu hết là Công Giáo hoặc Tin Lành, cùng với một số trường Do Thái. Khoảng 10% học sinh Mỹ đang theo học tại các trường tư thục Cơ Đốc Giáo, với khoảng 3% học tại nhà. Tuy nhiên, những con số đó có thể tăng vọt rất sớm.
Giáo dục tư thục thực sự hồi sinh?
Vào ngày 30/06/2020, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đã ra phán quyết 5–4 về vụ Espinoza kiện Sở Doanh thu Montana (Department of Revenue): Sự phân biệt đối xử của tiểu bang đối với các trường tôn giáo về thuế trong chương trình học bổng là vi hiến.
Cựu Tổng thống Donald Trump, người đã nhiều lần bày tỏ mong muốn giải cứu trẻ em ra khỏi “các trường chính phủ thất bại” đã rất vui mừng với quyết định này.
“Phán quyết của SCOTUS hôm nay là một chiến thắng lịch sử cho các gia đình muốn LỰA CHỌN TRƯỜNG HỌC NGAY BÂY GIỜ!” ông nói trong một tweet, lặp lại các bình luận của Bộ trưởng Giáo dục Betsy DeVos. “Lựa chọn Trường học (School Choice) là một vấn đề dân quyền và không phụ huynh nào phải gửi con mình đến một trường không đạt yêu cầu. Tôi sẽ tiếp tục đấu tranh cho Lựa chọn Trường học và sẽ luôn bảo vệ Tự do Tôn giáo!”
Ông Franks, người ở trung tâm của cuộc chiến này trong hơn 30 năm qua, đã soạn các luật tín thuế học phí đầu tiên ở Arizona, vốn đóng vai trò là mô hình cho các chương trình tương tự được thực hiện ở hơn 15 tiểu bang khác cho đến nay.
Ông nói, những chương trình đó đã giúp giải thoát hơn nửa triệu trẻ em khỏi các trường công và có thể là hàng triệu trẻ em nữa trong những năm tới.
Trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại với The Epoch Times, ông Franks cho biết ông tin rằng phán quyết này sẽ tạo ra một sự thúc đẩy chưa từng có đối với giáo dục tư thục và Cơ Đốc Giáo. Điều này sẽ giúp một số lượng lớn các gia đình có thu nhập thấp được tiếp cận với nền giáo dục chất lượng cao phù hợp với giá trị của họ.
Ông nói: “Tôi thực sự tin rằng có một tương lai tươi sáng hơn cho trẻ em Mỹ,” và nói thêm rằng tầm quan trọng cũng như “tác động tích cực và ấn tượng” của phán quyết này cũng dễ dàng bị đánh giá thấp. “Toàn bộ tương lai có thể bị ảnh hưởng sâu sắc bởi người nắm quyền giáo dục con của chúng ta.”
Ông Franks cho biết, mục tiêu là để cho phép những người theo và không theo đạo kiểm soát được việc giáo dục con của họ, thay vì để quyền lực đó rơi vào tay các quan chức chính phủ. Điều đó sẽ đưa đến một nền giáo dục tốt hơn cho tất cả mọi người.
“Cuối cùng chỉ có hai người có thể quyết định về nền giáo dục của một đứa trẻ – cha mẹ hoặc quan chức cao cấp. Không phải ý bôi nhọ giới giáo dục, nhưng sớm hay muộn, quý vị phải đặt quyền quyết định hoặc vào tay của những người không hiểu trẻ em, hoặc vào tay cha mẹ chúng, những người yêu thương những đứa trẻ đó và sẽ làm bất cứ điều gì vì chúng.”
Trong số các lợi ích khác, ông Franks cho biết phán quyết sẽ “mở rộng đáng kể giáo dục tư nhân và tôn giáo” ở các tiểu bang có các chương trình tín thuế như Arizona và Montana.
Ông cũng nói rằng, bằng cách cho phép phụ huynh giữ tiền của họ và lựa chọn các phương án giáo dục khác, chính quyền các tiểu bang sẽ tiết kiệm được một khoản tiền khổng lồ. Ở nhiều tiểu bang, các trường tư thục cung cấp một nền giáo dục ưu việt với chi phí chỉ bằng một nửa, ông Franks lấy ví dụ ở tiểu bang Utah.
“Chỉ từ khía cạnh tài chính, điều này sẽ giảm bớt gánh nặng cho người nộp thuế,” ông Franks nói, đồng thời thêm rằng sự cạnh tranh sẽ buộc các trường công lập cũng phải cải thiện.
Gọi phán quyết Espinoza là “cuộc cải cách giáo dục quan trọng nhất mà chúng ta có được kể từ trước khi có Tu chính Blaine,” ông Franks nói rằng ông không thấy “có điều gì đã dẫn chúng ta đi đúng hướng trong 150 năm qua.”
Nói tóm lại, cùng với sự phiền não ngày càng tăng đối với những gì đang được dạy trong các trường công lập và “sự bùng phát virus corona”, quyết định này giúp chúng ta được hưởng lợi từ giáo dục tại gia, có nghĩa là giáo dục phi chính phủ có thể lại lên ngôi – ít nhất là nếu các cơ quan giáo dục bị tước quyền kiểm soát trường tư thục, cũng như giáo dục gia đình.
(còn tiếp)
Tác giả Alex Newman là nhà báo quốc tế từng đoạt giải thưởng, nhà giáo dục, nhà văn, nhà tư vấn, đồng tác giả cuốn “Tội Ác của Các Nhà Giáo Dục: Cách Những Người Utopia Đang Dùng Trường Học Công Lập Để Hủy Hoại Trẻ Em Hoa Kỳ” (Crimes of the Educators: How Utopians Are Using Government Schools to Destroy America’s Children). Ông cũng là giám đốc điều hành của Liberty Sentinel Media.
Quan điểm được trình bày trong bài viết này là của tác giả và không nhất định phản ánh quan điểm của The Epoch Times.