Nhật Bản chuyển sang chính sách đối đầu với Trung Quốc vào năm 2021

Kể từ đầu năm 2021, những thay đổi đáng kể đã xuất hiện trong quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia Đông Á – Nhật Bản và Trung Quốc. Hiện tại, chính phủ Nhật Bản đang thực hiện bước chuyển mạnh mẽ để đối đầu với Trung Cộng về một loạt các vấn đề bao gồm các vùng biển tranh chấp ở Biển Đông Nhật Bản và Biển Đông Việt Nam, Đài Loan, cũng như tình hình nhân quyền ở Tân Cương và Hồng Kông.

Vài ngày trước khi Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga viếng thăm Hoa Kỳ, hôm 5/4, hãng thông tấn Kyodo đã đăng một bài báo chuyên sâu trên trang web Hoa ngữ của mình có tựa đề “Tiêu điểm: Chiến lược Trung Quốc của Nhật Bản đang ở thời điểm quyết định”, nêu lên những thay đổi chính yếu mà nước này đang trải qua trong việc ứng phó với láng giềng Trung Cộng.

Báo cáo nhấn mạnh rằng Nhật Bản có thể bị rơi vào một cuộc khủng hoảng quốc gia trong trường hợp Trung Cộng xâm lược Đài Loan bằng vũ lực; điều này có thể xảy ra trong tương lai gần, theo dự đoán của các quan chức quân đội hàng đầu của Hoa Kỳ.

Hôm 23/3, Đô đốc Hải Quân Hoa Kỳ John Aquilino, người được đề cử cho vị trí tư lệnh khu vực Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, trong khi điều trần trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện đã ước tính rằng Trung Cộng có thể quyết định khởi động một cuộc tấn công quân sự nhằm vào Đài Loan vào khoảng trước năm 2045, dựa trên nhiều nghiên cứu khác nhau.

Ông cảnh báo rằng, “Ý kiến ​​của tôi là, vấn đề này cận kề với chúng ta hơn nhiều so với suy nghĩ của hầu hết mọi người.”

Tư lệnh hiện tại của khu vực Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương của Hoa Kỳ Đô đốc Phil Davidson dường như bi quan hơn về vấn đề này.

Tại buổi điều trần trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện hôm 9/3, ông Davidson nói rằng một cuộc xâm lược của Trung Cộng vào Đài Loan có thể xảy ra sớm nhất trong vòng “sáu năm tới”, nên cần thiết phải tạo ra một mạng lưới hỏa tiễn đất đối không tầm xa hơn ở Tây Thái Bình Dương để ngăn chặn Trung Cộng hành động quân sự nhằm vào Đài Loan và trên cả quần đảo Senkaku.

Quần đảo Senkaku là vùng tranh chấp được Đài Loan gọi là quần đảo Tiao-yu và Trung Quốc gọi là quần đảo Điếu Ngư.

Như được báo cáo, Nhật Bản đang coi việc khai triển hỏa tiễn của Hoa Kỳ trên lãnh thổ nước này như một biện pháp quan trọng để buộc Trung Cộng từ bỏ tham vọng đối với Đài Loan.

Đài Loan chịu áp lực quân sự từ Trung Cộng

Theo một bài bình luận hôm 9/2 của The Japan Times, vì các lý do địa lý, chính trị và kinh tế, một Đài Loan tự do, dân chủ có ý nghĩa sống còn đối với an ninh quốc gia của Nhật Bản.

Đài Loan là nền dân chủ gần nhất với Nhật Bản, với khoảng cách chỉ 110 km (68 dặm).

Người đứng đầu hiệp hội quan hệ Đài Loan–Nhật Bản Frank Hsieh gần đây nói với hãng Jiji Press rằng Trung Cộng xem Hoa Kỳ là kẻ địch lớn nhất và Nhật Bản là kẻ địch lớn thứ hai.

Ông Hsieh nói: “Nếu Đài Loan bị Trung Quốc chiếm giữ, Nhật Bản sẽ phải đối đầu với các mối đe dọa trực diện từ Trung Quốc. Trong trường hợp Đài Loan đang ở trong tình trạng khẩn cấp, thì Nhật Bản không thể tránh khỏi điều này.”

Tuy nhiên, Đài Loan phải chịu áp lực vô cùng lớn từ Trung Cộng, vốn coi hòn đảo dân chủ này là một phần không thể tách rời của Trung Quốc, và đã tuyên bố hàng thập kỷ qua rằng sẽ “giải phóng” hoặc “thống nhất” Đài Loan với Đại lục, nghĩa là chiếm Đài Loan ngay cả bằng vũ lực nếu cần thiết.

Năm 2020, Trung Cộng đã gia tăng các cuộc diễn tập quân sự nhằm vào Đài Loan sau khi Tổng thống Thái Anh Văn tái đắc cử.

Hôm 26/3/2020, phi cơ quân sự Trung Cộng đã tiến vào vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan, bao gồm 4 oanh tạc cơ H-6K có khả năng mang vũ khí nguyên tử, 10 chiến đấu cơ J-16, 2 phi cơ tác chiến chống tàu ngầm Y-8 và một phi cơ kiểm soát và cảnh báo sớm trên không KJ-500. Theo Bộ Quốc phòng Đài Loan, đây là vụ xâm nhập nghiêm trọng nhất từ ​​trước đến nay.

Hành động quấy rối quân sự của Trung Cộng thậm chí không dừng lại ở đó, trong khi một vụ tai nạn xe lửa lớn xảy ra ở Đài Loan hôm 2/4/2021, cướp đi sinh mạng của 50 người và khiến nhiều người khác bị thương.

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi bày tỏ lo ngại về sự cách biệt ngày càng lớn về sức mạnh quân sự giữa Trung Quốc và Đài Loan trong một cuộc họp báo diễn ra hôm 2/4/2021.

Hai ngày sau đó, trên một chương trình của Fuji TV, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga khi được hỏi rằng liệu ông có cảm thấy bị quấy rầy bởi các hành động của Trung Cộng hay không, ông đã trả lời, “Quả thực là như vậy.”

Hôm 16/3/2021, ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd J. Austin đã đến Tokyo để tham dự cuộc hội đàm cấp bộ trưởng 2+2 với những người đồng cấp Nhật Bản.

Tại cuộc hội đàm, đôi bên đồng ý rằng hành vi của Trung Cộng đã trở nên hung hăng hơn. Ông Austin nhấn mạnh hệ thống liên minh Hoa Kỳ–Nhật Bản là cách tốt nhất để đối đầu với những nỗ lực gây bất ổn của Trung Cộng.

Đây là chuyến đi đầu tiên bên ngoài Hoa Kỳ của các quan chức chính phủ ông Biden.

Luật Hải cảnh mới của Trung Quốc

Hôm 22/1/2021, Đại hội đại biểu Nhân dân Toàn quốc (NPC) – cơ quan lập pháp bù nhìn của Trung Cộng – đã thông qua Luật Hải cảnh Trung Quốc có hiệu lực vào ngày 1/2. Luật này cho phép cơ quan thực thi pháp luật hàng hải của Trung Cộng nổ súng vào tàu ngoại quốc khi cần thiết.

Phó giáo sư luật quốc tế tại Đại học Meiji Gakuin của Nhật Bản ông Jun Tsuruta lập luận rằng luật này đặt ra thách thức cho Nhật Bản vì định nghĩa mơ hồ của Trung Cộng về các vùng biển có quyền tài phán. Sau khi xem xét chi tiết văn bản của luật này, ông nhận định rằng Hải cảnh Trung Quốc là một cơ quan thực thi pháp luật trên biển và cũng là một cơ quan quân đội.

Luật Hải cảnh này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ các nước láng giềng của Trung Quốc bao gồm Nhật Bản, Philippines, và Việt Nam.

Hôm 4/2, chính phủ Nhật Bản đã thông báo “những lo ngại sâu sắc” về luật gây tranh cãi này tại Hội đàm Cao cấp Nhật Bản–Trung Quốc Vòng 12 về các vấn đề hàng hải.

Theo Nikkei Asia, trên thực tế, các tàu của Trung Cộng đã đi trong vùng tiếp giáp xung quanh Senkakus trong 333 ngày vào năm 2020 – một con số kỷ lục, với nhiều vụ truy đuổi tàu cá Nhật Bản ngay trong lãnh hải của nước này. Hải cảnh Trung Quốc được cho là có hai tàu tuần tra trọng tải hơn 10,000 tấn, là tàu lớn nhất trong số các tàu tuần duyên trên thế giới.

Hôm 20/2, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga đã nêu ra những lo lắng về nỗ lực đơn phương của Trung Quốc nhằm thay đổi hiện trạng trên Biển Đông và Biển Hoa Đông trong các cuộc đàm phán G7.

Nhật Bản lên tiếng chống lại những vi phạm nhân quyền của Trung Cộng

Mặc dù Trung Cộng nổi tiếng với tình trạng vi phạm nhân quyền tồi tệ, nhưng Nhật Bản cực kỳ thận trọng đối với chủ đề nhạy cảm này trong nhiều thập kỷ qua, tránh xích mích với Trung Quốc – đối tác thương mại lớn nhất của nước này.

Theo một bản tin của RFI, hôm 5/4, Ngoại trưởng Nhật Bản Motegi trong cuộc điện đàm kéo dài 90 phút với người đồng cấp Trung Cộng Vương Nghị, thúc giục Trung Cộng cải thiện tình hình nhân quyền ở Tân Cương hoặc ngừng đàn áp các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ Hồng Kông.

Vào ngày 6/4, khoảng 40 nhà lập pháp từ các đảng cầm quyền và đối lập của Nhật Bản đã khởi động một nỗ lực lưỡng đảng nhằm xây dựng luật cho phép Nhật Bản áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các cá nhân và tổ chức vi phạm nhân quyền.

Ông Gen Nakatani, thành viên Đảng Dân Chủ tự do và là cựu bộ trưởng quốc phòng nói rằng, “Chúng ta cần hành động chứ không chỉ bằng lời nói, để người ta không nghĩ rằng Nhật Bản là quốc gia duy nhất né tránh vấn đề này.”