Những báu vật nhỏ bé trong tranh của Susan Paterson

Họa sĩ người Canada Susan Paterson đã rất công phu khi vẽ nên những bức tranh tĩnh vật sống động như thật. Những bức tranh hài hòa của cô khơi gợi sự tĩnh lặng trong nội tâm, đồng thời khiến người xem trân quý hội họa truyền thống và quý trọng những vật dụng quen thuộc hàng ngày.

Chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại, cô Paterson hy vọng những bức tranh của cô sẽ khiến mọi người tĩnh lại, suy ngẫm, và cảm thụ sự tuyệt vời của những bảo vật đang bày ra trước mắt.

Con đường nghệ thuật của cô Paterson sẽ hoàn toàn khác nếu cô để tâm đến những lời nhận xét của một số giáo sư đại học hoặc những người nói rằng tranh của cô “không phải là nghệ thuật thực sự”.

Quyết tâm theo đuổi nghệ thuật tả thực

Năm 12 tuổi, cô bắt đầu tham gia các lớp học vẽ sơn dầu và dần yêu thích nó. Vào cuối những năm 1970, cô Paterson bắt đầu học tại Đại học Mount Allison ở Sackville, New Brunswick, Canada. Cô nhớ lại, chỉ có một vài giáo sư dạy về tả thực truyền thống. Những gì còn sót lại của xưởng điêu khắc đào tạo nghệ sĩ truyền thống vẫn còn đó, nhưng chúng không được trọng dụng. Ví dụ, trường đại học có các khuôn thạch cao truyền thống để thực hành vẽ, nhưng chúng bám đầy bụi vì các giáo sư mới không quan tâm đến việc phát triển các kỹ năng hội họa truyền thống; thay vào đó, họ bắt đầu dạy nghệ thuật trừu tượng và nghệ thuật ý niệm (conceptual art).

Cô Paterson gần như bỏ học khi một giáo sư muốn cô vẽ một bức tranh trừu tượng. Nghệ thuật ý niệm và trừu tượng chưa bao giờ khiến cô thích thú. “Nó tựa như một thử thách. Tôi chưa bao giờ hiểu nó dù chỉ một chút,” cô nói. Cuối cùng cô Paterson đã thắng, và cô ấy chưa bao giờ vẽ bức tranh trừu tượng đó.

Cô kiên trì học đại học và tốt nghiệp năm 1980 – năm cuối cùng các sinh viên tại Mount Allison được đào tạo theo trường phái tả thực truyền thống.

Một trong những giáo sư của cô là họa sĩ chuyên vẽ màu nước; vì vậy sau khi học đại học, cô Paterson thấy hứng thú với tranh màu nước hơn là sơn dầu. Trong nhiều năm, cô vẽ phong cảnh từ các bức ảnh chụp, triển lãm các tác phẩm nghệ thuật của mình ở các khu của Maritimes, và đôi khi ở Toronto và Vancouver.

Sức hấp dẫn bền bỉ của tranh tĩnh vật

Mọi người thường nói với cô Paterson rằng những bức tranh của cô chứa đựng những báu vật là những vật dụng từ thời xa xưa – như khăn trải bàn bằng ren cũ kỹ, ấm bạc đánh bóng tỉ mỉ, và bát sứ trắng xanh – gợi cho mọi người nhớ đến vật dụng của ông bà họ. Đó là một trong những lý do tại sao cô tin rằng những bức tranh tĩnh vật nên được đánh giá cao: Các đối tượng trong tranh tĩnh vật thường quen thuộc với mọi người, trong khi tranh chân dung của một người lạ, mặc dù được cho là dễ bán hơn, nhưng có thể khó treo trong nhà.

Có vẻ như những bức tranh của cô Paterson cũng phản ánh một phần phong cách trang trí nhà cửa của cô. Cô sống trong một ngôi nhà 120 năm tuổi chứa đầy những vật dụng cổ xưa. 

Để có mẫu vật cho những bức tranh, cô tìm một số đồ vật trong các cửa hàng đồ cổ, và một số khác là quà tặng của bạn bè hoặc vật dụng gia đình từ thời của ông bà cô. “Nhiều người cho tôi đồ dùng bằng bạc, vì họ không cần nó nữa. Họ không muốn phải đánh bóng nó,” cô nói.

Niềm đam mê đồ cũ, đồ cổ của cô cũng xuất phát từ ông bà ngoại. “Tất cả đều rất tinh tế. Tôi yêu thích sự điêu luyện, tỉ mỉ, và đưa nó vào trong những tác phẩm này,” cô nói. 

Kỷ luật 

Thông thường, các nghệ sĩ mới không biết về khối lượng công việc và sự kỷ luật cần có để tạo nên tác phẩm nghệ thuật chi tiết như vậy. “Mọi người nghĩ rằng bạn phải có cảm hứng để đến studio và vẽ, nhưng tôi xem đó như một công việc,” cô nói.

“Tôi làm việc từ thứ Hai đến thứ Sáu, sáu hoặc bảy giờ một ngày, và tôi yêu thích điều này… Mường tượng một bức tranh hoàn tất sống động trước mặt, ở mọi công đoạn, trông nó ngày càng chi tiết hơn và ngày càng sống động hơn; đó là một quá trình rất ly kỳ.”

Đôi khi cô phải mất ba đến bốn tháng để hoàn thành một bức tranh; vì vậy cô thường vẽ hai hoặc ba bức tranh cùng một lúc trong khi đợi sơn dầu khô. Thậm chí, cô còn phải đánh bóng một món đồ bằng bạc theo cách sắp xếp của mình và thường xuyên phủi bụi cho chúng. 

Các tác phẩm lớn hơn, chẳng hạn như “Bộ Sưu Tập của Nghệ Sĩ”, có thể mất 200 giờ để hoàn thành. Cô đã dành 35 đến 50 giờ chỉ để vẽ phác thảo, bảo đảm mọi khía cạnh của bố cục đều chính xác trước khi dùng cọ vẽ màu lên giấy. 

Tại Studio

Hầu hết các bức ảnh của cô Paterson đều có bố cục hình tam giác với các vật thể cao hơn được đặt ở giữa và có một mảng tiêu điểm. Các đối tượng khác trong tranh đều được phối trí để bổ trợ cho đối tượng chính và thu hút sự chú ý của người xem vào bức tranh. Cô ấy thường đặt những quả trứng trong tranh; cô thích thú khi thấy lớp vỏ trắng tinh của những quả trứng chia bố cục tranh và cách nó bắt sáng đơn giản mà hiệu quả. 

Cô đặc biệt thích mô tả hình ảnh phản chiếu trên bạc, chúng ở quanh chúng ta hàng ngày nhưng chúng ta có thể không nhận thấy chúng. Cô thu hút sự quan tâm của mọi người vì đã thể hiện một phần cuộc sống của họ trong các bức tranh của mình. “Bạn thấy những thế giới khác nhau của bạn phản chiếu trong các vật dụng bằng bạc.”

Thường chỉ sử dụng bảng màu đơn sắc như màu xám, cô Paterson yêu quý những sắc màu tinh tế, đặc biệt là hoa trắng. “Nhưng đôi khi, dùng màu cam hay màu vàng cũng rất tuyệt để có sự đổi mới trong tranh.” Cô cũng yêu thích vẽ loại trái cây có nhiều màu sắc như một trái đào cắt lát mọng nước, một bát anh đào tươi, hoặc một đĩa dâu tây chín.

Vẽ trái cây đem đến trải nghiệm và thử thách vì cô Paterson vẽ trực tiếp từ mẫu vật thật, mà trái cây thường không để được lâu. Đầu tiên, cô ấy sẽ vẽ trái cây và sau đó chuyển phác họa lên khung vẽ. Nhưng nhiều khi trái cây trong bức tranh cuối cùng lại đem đến sự ngạc nhiên vì ngay cả vào ngày thứ nhì, những điểm nổi bật của trái cây vẫn chưa rõ ràng, cô ấy giải thích.  

Hội họa tả thực truyền thống đang dần trở lại 

Năm 2014, cô Paterson đã tổ chức một cuộc triển lãm cùng với sáu hoạ sĩ theo trường phái tả thực ở Nova Scotia tại Phòng trưng bày Nghệ thuật Dalhousie có trụ sở tại Đại học Dalhousie; tranh của 28 họa sĩ Nova Scotia được trưng bày. Đó là buổi triển lãm nổi tiếng nhất lịch sử của phòng trưng bày, cô nói.

Trong 10 năm qua, cô Paterson đã chứng kiến sự phát triển trong nghệ thuật tả thực. “Tôi nghĩ mọi người đang cảm thấy mệt mỏi với nghệ thuật ý niệm và những bức tranh mà họ không hiểu, họ muốn quay lại với những thứ dễ hiểu hơn một chút. Tôi nghĩ rằng rất nhiều người cảm thấy lạc lõng và thậm chí ngốc nghếch chỉ vì khi đến bảo tàng họ không thể hiểu được,” cô chia sẻ.

“Bây giờ, các trường học dạy nghệ thuật truyền thống xưa đang nở rộ,” cô nói.

“Trong nhiều năm, tôi dường như đơn độc trong thế giới nghệ thuật. Trong một thời gian dài, người ta đã bảo tôi rằng những bức tranh này “không thực sự là hội họa”, “không phải nghệ thuật thực sự” và hãy “thả lỏng ra”, nhằm thay đổi nghệ thuật của tôi. Nhưng tôi vẫn trung thành với nó, và bây giờ điều ấy đã được đền đáp.”

Cô rất biết ơn các tổ chức, như Trung tâm đổi mới nghệ thuật (ARC) có trụ sở tại New York, đã giúp quảng bá những nghệ sĩ theo trường phái tả thực thông qua các sự kiện như International ARC Salon. Bức tranh của cô Paterson “Bộ Sưu Tập của Nghệ Sĩ” đứng thứ hai trong mục tĩnh vật của ARC Salon lần thứ 14. Hai trong số các bức tranh của cô, “Silver and Eggs” và “Studio Reflections” được lọt vào danh sách vòng bán kết của ARC Salon lần thứ 15.

Cô Paterson nhận được rất nhiều lời đề nghị vẽ có trả phí, nhưng cô ấy không nhận lời. Cô ấy chỉ đơn giản là muốn vẽ những báu vật nhỏ của mình: “Tôi thực sự hạnh phúc khi làm những gì tôi muốn, sử dụng các vật dụng mà tôi yêu thích.”