• NGÔN NGỮ KHÁC
    • UNITED STATES
    • CANADA
    • AUSTRALIA
    • UK, EUROPE
    • Chinese
    • Czech
    • Dutch
    • English
    • French
    • German
    • Hebrew
    • Indonesian
    • Italian
    • Japanese
    • Korean
    • Persian
    • Polish
    • Portuguese
    • Romanian
    • Russian
    • Slovak
    • Spanish
    • Swedish
    • Turkish
    • Ukrainian
  • GIỚI THIỆU
Epoch Times Tiếng Việt
Chủ nhật, 22/06/2025
EPOCH TIMES Tiếng Việt
EPOCH TIMES Tiếng Việt
EPOCH TIMES Tiếng Việt
  • Home
  • Premium
  • Hoa Kỳ
  • Trung Quốc
  • Việt Nam
  • Đông Dương
  • Tây Dương
  • Bình luận
  • Sức Khỏe
  • ETV Video
  • Tài Chính – Kinh Tế
  • Văn Hóa & Nghệ Thuật
  • Đời Sống
  • Khoa học
  • Công nghệ
  • More
ETV Rao vặt Premium Podcast Facebook Youtube
  • BÌNH LUẬN
  • HOA KỲ
  • MỸ - TRUNG
  • TRUNG QUỐC
  • ĐÔNG DƯƠNG
    • Á Châu
    • Úc Châu
    • Việt Nam
  • TÂY DƯƠNG
  • TÀI CHÍNH
  • VĂN HÓA & NGHỆ THUẬT
  • ĐỜI SỐNG
  • SỨC KHOẺ
  • KHOA HỌC
  • VIDEO
  • TIN MỚI NHẤT
  • TIN TIÊU ĐIỂM
  • TIN CHỌN LỌC
  • BẢN TIN ĐẶC BIỆT
  • ETV VĂN HÓA & NGHỆ THUẬT
  • ETV SỨC KHỎE
  • NGHỆ THUẬT SHEN YUN
  • SHEN YUN ZUO PIN new
  • Google connect icon
ĐẶT MUA BÁO IN
Mới nhất Tiêu điểm  Bình luận Share Email

Những ông nghè triều Lê (số 18)

BTV Epoch Times Tiếng Việt
BTV Epoch Times Tiếng Việt
Thứ năm, 06/5/2021
bigger smaller Báo lỗi

Sau khoa quý dậu năm Thái- hòa mười một (1453), đến khoa quý-mùi năm Quang-thuận thứ tư (1403). Bài bia đề tên các ông tiến-sĩ đỗ khoa ấy (Quang-thuận tứ niên quí-vị khoa, tiến-sĩ đề danh ký) như sau này.

“Đứng Thánh thiên-tử (Lê Thánh-Tôn, 1460-1497) lên ngôi báu đến nay bốn năm, văn vận sáng như sao khuê, nhân tài đông như như mây họp. Lúc ấy trong kỳ thi, học trò hát bài thơ Lộc-minh mà kéo đến, nhiều tới một nghìn hơn bốn trăm người, thi tài đấu nghệ trong trường xuân vi, Lựa chọn người giỏi được bốn mươi tư người.

Ngày 16 tháng hai, vua ngự đến trường thi, ra đầu bài, hỏi về việc trị nước của các bậc đế-vương. Sai Kiểm-hiệu-tư-đồ bình-chương sư là Nguyễn-Lai, đô-đốc-đồng-bình chương sư, tri đông-đạo chư vệ quân đề điệu Quốc-từ-giảm là Lê-Niệm, trông nom các việc :

Sáng hôm sau, lũ môm hạ sảnh tả tư tả gián-nghị đại-phu, tri bắc đạo quân dân bạ tịch, kiên Hàn lâm-viện thừa-chỉ học-si là Nguyễn như-Đổ, Hàn-lâm-viện thừa-chỉ học-sĩ, tri đông- đạo quân-dân bạ tịch là Nguyễn vĩnh-Tích, Quốc tử-giám tế-tửu là Nguyễn Bá-Kỷ đem quyển dâng đạo. Vua xem xong, quyết định thứ bực, cho lũ Lương thế-Vinh trở xuống đỗ tiến sĩ cập đệ và tiến-sĩ xuất thân.

Ngày 22, vua ngự điện Kính thiên, hai người truyền loa nói là việc thi đã xong, Lễ quan mang bảng vàng yết ở ngoài cửa Đông hoa, để cho nhiều kẻ quan-chiêm. Lại ban cho mũ áo yến tiệc, để tỏ ý yêu mến đặc-biệt và gia ân rất là đằm thắm

Nhưng mà chưa làm bìa đề tên; đến nay đã hai-mươi-hai năm, thực là khuyết điển, Đức Hoàng thượng nghĩ nhân-tài là nguyên-khí của quốc-gia, chẳng có nhẽ chẳng vun-giồng cho rộng khắp; chế độ là phép hay của quốc-gia, chẳng có nhẽ chẳng làm cha rõ-ràng? Lại sắc cho đông-quan (bộ công) chạm đá khắc tên, dựng ở nhà Thái-học. Sa Đào-cử soạn bài ký này.

Kẻ thần-hạ kính vâng mệnh sáng, không dám lấy mình là sơ-thiền mà từ chối, xin chắp tay cúi đầu mà nói rằng: Chân-nguyên hội-họp, rồi hiền-tài thiên hạ mới nẩy ra; chân-chúa dấy lên, rồi hiền-tài thiên-hạ mới dùng hết. Cử bậc nguyên-khải, hỏi quan nhạc-mục là cách dùng người hiền của đời Đường Ngu; cất người hiền-nang, thăng kẻ tuấn tạo là cách dùng người tài của nhà Thành-Chu. Cho tôn phong-tục thái-hòa, trị dân yên-bình; xem cách cai-trị, tất phải cốt ở việc cử người hiền dùng người tài làm gốc.

Đức Thái-tổ Cao hoàng-đế ở Thánh triều (Lê Lợi, 1418-1438) sửa sang võ-công, rộng tìm văn đức, chưa kịp thay đổi, bắt đầu mở lối cầu hiền, sửa-sang đức hạnh, phấn-khởi lòng dân, qui-mô rất là rộng ra,

Ad

Đến đức Thái-Tôn Văn hoàng đế (1433-1442) nối theo phép rộng, thu phục hết kẻ anh-hùng, đặt khoa-cử để lấy người giỏi, dùng kẻ chân-nho đồ giúp trị, nhớn-nhao thay! thật có công thủ-thành,

Đến đức Nhân Tôn (1442-1459) sửa sang khuôn phép, theo công nghiệp tỏ bày mưu hoạch, lấy nho thuật mà phấn-sửu việc trị bình, lấy nhân hậu mà bồi-bổ quốc-mạch, cách thi lấy học-trò, hết thảy kính theo phép cũ.

Nay hoàng Thượng lâm sàng thêm cơ-đồ nhớn, gánh vác mệnh to, tăng nhân-nghĩa vang lừng bờ cõi, văn-trị võ-công trước sau sáng tỏ. Giáo hóa đến thế là rực rỡ, nguyên khí đến thế là dầy-dặn, văn giáo sinh ra đầy dẫy, nho-phong phấn-chấn chứa-chan. Cho nạn nhân-tài sản xuất đều hớn hở như chim diều bay trên giời, như kiến bò vòng dưới đất. Chẳng một người nào là chẳng khoái chí như chim bằng bay, phấn thân nha beo dạy, để được cái may mắn trông thấy đời thịnh. 

(Còn nữa)

Ứng hòe-NGUYỄN VĂN TỐ

(Theo TRI TÂN TẠP CHÍ 1941) 

share iconCHIA SẺ
Chia sẻ bài viết này tới bạn bè của bạn
Tin chọn lọc
Bút pháp nghệ thuật và Tu dưỡng tinh thần: Đông-Tây tương phùng

Bút pháp nghệ thuật và Tu dưỡng tinh thần: Đông-Tây tương phùng

  • 04/8/2024
6 bài tập đơn giản chữa chứng gù lưng

6 bài tập đơn giản chữa chứng gù lưng

  • 04/8/2024
Chữa táo bón và bệnh trĩ: 1 huyệt vị + 1 bài tập + 2 loại trái cây

Chữa táo bón và bệnh trĩ: 1 huyệt vị + 1 bài tập + 2 loại trái cây

  • 03/8/2024
Bác sĩ Nhật Bản giảm 10kg trong 2 tháng nhờ bỏ bánh mì ra khỏi bữa sáng

Bác sĩ Nhật Bản giảm 10kg trong 2 tháng nhờ bỏ bánh mì ra khỏi bữa sáng

  • 03/8/2024
Ăn trứng như thế nào để tốt cho sức khỏe?

Ăn trứng như thế nào để tốt cho sức khỏe?

  • 02/8/2024
Nghiên cứu mới bác bỏ quan niệm uống rượu giúp kéo dài tuổi thọ

Nghiên cứu mới bác bỏ quan niệm uống rượu giúp kéo dài tuổi thọ

  • 02/8/2024
Bức tranh ‘Carnation, Lily, Lily, Rose’: Hành trình họa sỹ John Singer Sargent tìm lại chính mình

Bức tranh ‘Carnation, Lily, Lily, Rose’: Hành trình họa sỹ John Singer...

  • 01/8/2024
Không phải các loại mỡ trong cơ thể đều như nhau

Không phải các loại mỡ trong cơ thể đều như nhau

  • 01/8/2024
Ngủ trưa nhiều làm gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch và Alzheimer

Ngủ trưa nhiều làm gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch và Alzheimer

  • 01/8/2024
Hỏa Diệm Sơn

Hỏa Diệm Sơn

  • 01/8/2024
6 bài tập thể dục có tác dụng chống trầm cảm

6 bài tập thể dục có tác dụng chống trầm cảm

  • 31/7/2024
7 vấn đề an toàn cần lưu ý khi nhuộm tóc

7 vấn đề an toàn cần lưu ý khi nhuộm tóc

  • 31/7/2024
Cách ăn uống của người cha ảnh hưởng sức khỏe của con cháu như thế nào?

Cách ăn uống của người cha ảnh hưởng sức khỏe của con cháu như thế nào?

  • 30/7/2024
Từ nền Cộng hòa đến Chế độ độc tài: Sự trỗi dậy của Sulla

Từ nền Cộng hòa đến Chế độ độc tài: Sự trỗi dậy của Sulla

  • 30/7/2024
Thiếu vitamin D liên quan đến bệnh sâu răng ở người cao tuổi

Thiếu vitamin D liên quan đến bệnh sâu răng ở người cao tuổi

  • 30/7/2024
5 bài tập đơn giản giúp bạn quản lý bệnh tiểu đường

5 bài tập đơn giản giúp bạn quản lý bệnh tiểu đường

  • 29/7/2024
Vẽ tranh: Nghệ thuật của sự lắng nghe và khám phá

Vẽ tranh: Nghệ thuật của sự lắng nghe và khám phá

  • 29/7/2024
Nghiên cứu: Bên trong sao neutron tồn tại vật chất lạ siêu đặc

Nghiên cứu: Bên trong sao neutron tồn tại vật chất lạ siêu đặc

  • 29/7/2024
Bạn dễ ngất xỉu khi đi xét nghiệm máu?

Bạn dễ ngất xỉu khi đi xét nghiệm máu?

  • 29/7/2024
Ăn chay và ăn trái cây mà vẫn bị gan nhiễm mỡ? Một loại trà có thể hữu ích

Ăn chay và ăn trái cây mà vẫn bị gan nhiễm mỡ? Một loại trà có thể hữu ích

  • 28/7/2024
Xem thêm
CHIA SẺ
Gửi mail Copy
Shen Yun Zuo Pin
Tin Mới Nhất

    Tin nổi bật

    • Cập nhật giá vàng mới nhất hôm nay

      Cập nhật giá vàng mới nhất hôm nay
    • Bệnh bạch hầu: Nguyên nhân và cách nhận biết

      Bệnh bạch hầu: Nguyên nhân và cách nhận biết
    • VF 5 bắt đầu được bán tại Indonesia, giá quy đổi thấp hơn tại Việt Nam

      VF 5 bắt đầu được bán tại Indonesia, giá quy đổi thấp hơn tại Việt Nam
    • Thành tâm hướng Phật, được bảo hộ biến nguy thành an

      Thành tâm hướng Phật, được bảo hộ biến nguy thành an
    • Tại sao người xưa treo ngải cứu và xương bồ trước cửa nhà vào ngày Tết Đoan ngọ?

      Tại sao người xưa treo ngải cứu và xương bồ trước cửa nhà vào ngày Tết Đoan ngọ?
    AdAds by ETV
    AdAds by ETV
    KẾT NỐI VỚI CHÚNG TÔI
    • Google connect icon
    Epoch Times Tiếng Việt
    Premium Podcast Facebook Youtube
    • TIN MỚI NHẤT
    • TIN TIÊU ĐIỂM
    • TIN CHỌN LỌC
    • ETV VĂN HÓA & NGHỆ THUẬT
    • ETV SỨC KHỎE
    • NGHỆ THUẬT SHEN YUN
    • SHEN YUN ZUO PIN
    36 QUỐC GIA, 22 NGÔN NGỮ
    • English
    • Chinese
    • Spanish
    • Hebrew
    • Japanese
    • Korean
    • Indonesian
    • French
    • German
    • Italian
    • Portuguese
    • Swedish
    • Dutch
    • Russian
    • Ukrainian
    • Romanian
    • Czech
    • Slovak
    • Polish
    • Turkish
    • Persian
    • Vietnamese
    TẢI APP CỦA CHÚNG TÔI
    app-store app-store
    • BÌNH LUẬN
    • HOA KỲ
    • MỸ - TRUNG
    • TRUNG QUỐC
    • ĐÔNG DƯƠNG
      • Á Châu
      • Úc Châu
      • Việt Nam
    • TÂY DƯƠNG
    • TÀI CHÍNH - KINH TẾ
    • VĂN HÓA & NGHỆ THUẬT
    • ĐỜI SỐNG
    • SỨC KHỎE
    • KHOA HỌC
    • Liên lạc
    • Giới thiệu
    • Rss Feeds
    • Điều khoản dịch vụ
    • Chính sách bảo mật
    • Chính sách bản quyền
    KẾT NỐI VỚI CHÚNG TÔI
    • Google connect icon
    Copyright © 2020 - 2025 Epoch Times Tiếng Việt
    share iconCHIA SẺ
    Chia sẻ bài viết này tới bạn bè của bạn
    Form Newsletter Subscription

    Đăng ký nhận tin