Nỗi lo lạm phát khi giá cả tăng với tốc độ nhanh nhất trong năm

Trong tháng 05/2021, lạm phát của Hoa Kỳ đã tăng 5% so với một năm trước, ghi nhận mức tăng đột biến hàng năm lớn nhất kể từ năm 2008 do tắc nghẽn nguồn cung cấp và gia tăng nhu cầu chi tiêu của các gia đình. 

Theo các nhà phân tích, trong khi các yếu tố nhất thời tiếp tục đẩy giá cả tăng lên, nền kinh tế cho thấy nhiều dấu hiệu dẫn đến lạm phát cao sẽ kéo dài.

Bộ Lao động công bố chỉ số giá tiêu dùng trong tháng 05/2021 tăng 0.6% so với tháng trước, cao hơn mức dự báo đồng thuận là 0.5%.

Việc tăng giá xe hơi đã qua sử dụng chiếm khoảng 1/3 mức tăng của lạm phát chung. Giá xe hơi và xe tải đã qua sử dụng tăng 7.3% trong tháng 05/2021, sau khi tăng 10% trong tháng 04/2021, do tình trạng thiếu chất bán dẫn toàn cầu tiếp tục ảnh hưởng đến việc sản xuất xe hơi mới. Theo Morgan Stanley, điều này khiến “giá xe hơi đã qua sử dụng tăng với tốc độ hơn 170% so với [cùng thời kỳ] năm trước chỉ trong vòng hai tháng vừa qua.”

Giá vé máy bay cũng tăng 7% và giá thuê xe hơi tăng 12% vào tháng 05/2021.

Giá lương thực đã tăng 0.4% và giá năng lượng vẫn giữ nguyên trong tháng 05/2021. Các nhà phân tích cho rằng giá lương thực sẽ tiếp tục tăng trong những tháng tới.

Lạm phát căn bản, không bao gồm các thành phần thực phẩm và năng lượng có giá biến động mạnh, tăng 3.8% trong năm qua – mức tăng lớn nhất trong 28 năm.

Con số lạm phát hàng năm tăng vọt một phần là do hiệu ứng cơ sở (hiệu ứng lạm phát thấp bất thường của thời kỳ trước), khi các đợt phong tỏa do đại dịch và nền kinh tế lao dốc đã gây ra lạm phát tiêu dùng thấp một năm trước. Hiệu ứng cơ sở dự kiến ​​sẽ chững lại vào tháng 06/2021.

Tháng 03/2021, ngân hàng trung ương đã tăng dự báo lạm phát cho năm 2021 lên 2.4%, cao hơn so với mức 1.8% được dự đoán trước đó. Các quan chức Fed đã nhiều lần nói rằng việc tăng giá chỉ là “nhất thời”, với hy vọng rằng lạm phát cuối cùng sẽ quay trở lại mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương.

Tuy nhiên, dữ liệu lạm phát gần đây có thể cần Fed xem xét lại các dự báo lạm phát.

Các nhà hàng và cửa hàng tạp hóa đã bắt đầu tăng giá khi họ phải đối mặt với việc chi phí thực phẩm và nhân công ngày càng tăng. Theo Wells Fargo, giá hàng hóa nông nghiệp đã tăng khoảng 60% trong năm qua, đạt mức cao trong một thập kỷ. Và thu nhập trung bình theo giờ tại các nhà hàng đã tăng với tỷ lệ tính theo năm là 24.4% trong ba tháng qua, khi các chủ doanh nghiệp phải cạnh tranh để lấp đầy các vị trí công việc đang thiếu hụt.

Bà Ellen Zentner, trưởng kinh tế gia Hoa Kỳ tại Morgan Stanley, cho biết áp lực lạm phát dai dẳng có thể lớn hơn dự kiến ​​trong năm nay.

Bà viết trong một báo cáo rằng, “Điều đáng chú ý nhất trong báo cáo này là trong khi các yếu tố chuyển tiếp đã tạo ra rất nhiều tác động khiến giá cả tháng 05/2021 tăng, thì các thành phần bền vững hơn như giá thuê [nhà] và OER [giá thuê tương đương (chi phí sở hữu) của chủ sở hữu] cũng tăng nhiều hơn mong đợi.”

OER, được sử dụng để ước tính chi phí chỗ ở (tiền thuê hàng tháng tương đương với chi phí sở hữu nhà hàng tháng), đã tăng 0.31% trong tháng 05/2021, mức tăng lớn nhất kể từ tháng 06/2019. Và theo Morgan Stanley, giá thuê tăng 0.24%, lớn nhất kể từ tháng 03/2020.

Ông Joseph Carson, cựu kinh tế gia của Alliance Bernstein và Bộ Thương mại, nói với NTD TV rằng, “Tôi nghĩ nó sẽ [diễn ra] dai dẳng hơn là mang tính nhất thời.”

“Quý vị thấy rất nhiều yếu tố thúc đẩy lạm phát tăng lên, như chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa, nhu cầu bị dồn nén, tình trạng thiếu công nhân, tăng lương.”

Ông Carson cũng lưu ý rằng chu kỳ kinh doanh hiện tại là “khá bất thường”. Không giống như các cuộc suy thoái trước đó, các đặc điểm độc đáo của chu kỳ phục hồi này bao gồm mức tồn kho thấp và lạm phát tiền lương, đang khiến giá cả tăng cao hơn.

Một trong những tập đoàn hàng tiêu dùng lớn nhất thế giới, Procter & Gamble, đã thông báo rằng họ sẽ tăng giá các sản phẩm cho trẻ em, phụ nữ và người lớn.

Ông David Taylor, Giám đốc điều hành của Procter & Gamble, cho biết tại một hội nghị trực tuyến do Fortune tổ chức rằng lạm phát là điều “không thể tránh khỏi”.

“Vâng, lạm phát đang hiện hữu. Chúng ta đang thấy lạm phát trên một số sản phẩm. Đó là bột giấy, đó là giấy, bất cứ thứ gì liên quan đến dầu mỏ. Bao bì nhựa đang tăng lên. Chi phí vận tải đã tăng lên đáng kể. Vận tải đường biển đã tăng lên đáng kể. Quý vị đang chứng kiến lạm phát trên hàng loạt các chi phí.”