Nơi nương náu là nơi của riêng chúng ta

Jeff Minick

Một vị đại diện bán hàng cho sản phẩm phần mềm mà tôi quen rất quý trọng quãng đường đi làm hằng ngày dài một tiếng từ nhà đến văn phòng của anh ở Bắc Virginia. Khi lái xuống xa lộ liên tiểu bang 66 (I-66), hòa vào dòng giao thông đông đúc sau khi rời thành phố Manassas, anh châm một điếu cigar, lắng tai nghe chương trình radio hoặc podcast, và tận hưởng khoảng thời gian một mình, tạm gác lại những lo toan về gia đình và công việc.

Một số người mẹ mà tôi quen thân thường dậy sớm vào buổi sáng trước khi bọn trẻ thức dậy. Họ tự rót cho mình một tách cà phê và sau đó tận hưởng một chút tĩnh lặng trước khi bắt đầu ngày mới bận rộn. Một người trong số họ sử dụng thời gian này để đọc các kinh sách, một vài người viết ra danh sách việc cần làm trong ngày, và một người khác thực hành cầu nguyện và thiền định.

Cách đây rất lâu, khi tôi sống ở Boston, một người quen làm công việc vệ sinh cửa sổ đã tìm thấy nơi yên tĩnh và hồi phục của mình – quán rượu Harvard Gardens đối diện Bệnh viện Đa khoa Massachusetts. Ở đó, anh xua tan mệt nhọc của một ngày với một vài ly bia Buds, tán chuyện với bà hầu bàn, hay đến thăm bạn bè hoặc tận hưởng buổi tối trong sự tĩnh mịch thong dong. 

Hầu hết chúng ta đều tìm kiếm những nơi chốn và cách thức để lánh mình như vậy, xem đó như một loại phòng tịnh dưỡng – nơi chúng ta có thể nạp lại năng lượng hoặc phục hồi sau tổn thương, tùy vào nhu cầu của mỗi người. Cho dù đó chỉ đơn giản là trở về nhà sau giờ làm việc, thả lỏng tinh thần trước khi đi ngủ với một ly rượu nho chardonnay trong không gian của riêng mình, hoặc tản bộ một mình quanh khu phố, chính là chúng ta đang tìm kiếm những nơi và hoàn cảnh giúp phục hồi cơ thể, tâm hồn, và giải tỏa căng thẳng.

Có thể chúng ta hiếm khi sử dụng cách gọi như thế này, nhưng chính là chúng ta đang tìm kiếm nơi nương náu. 

Một khái niệm có lịch sử lâu đời

Sanctuary là từ bắt nguồn từ “sanctuarium” trong tiếng Latin. “Sanctus” có nghĩa là “thánh” hoặc “thiêng liêng,” và “arium” ở cuối từ để chỉ một vật chứa, như trong từ aquarium (bể cá) hoặc từ emporium (cửa hàng). Do đó, đối với những người thường đi nhà thờ, “sanctuary” là một nơi dành cho cả những người thờ phụng và Nơi Chí Thánh (holy of the holies) – Đức Chúa Trời. Vào thời Trung cổ, những người chạy trốn khỏi luật pháp hoặc từ những người có quyền lực có thể chạy vào một nhà thờ và thỉnh cầu được “nương náu”, nghĩa là, được bảo vệ trong không gian bất khả xâm phạm này khỏi những người đuổi bắt họ. Chẳng hạn, vụ ám sát Tổng Giám mục Thomas Becket đã trở thành một tin chấn động trên khắp châu Âu một phần vì những kẻ sát nhân đã sát hại ông bên trong Nhà thờ chính tòa Canterbury.

Cho đến ngày nay, giống như đã tồn tại trong nhiều thế kỷ, nhiều dòng tu và giáo phái cung cấp các nhà nguyện và chỗ ở đặc biệt cho những người hành hương tìm kiếm một nơi tĩnh tâm. Ở những nơi nương náu này, những người tham gia trải qua một giai đoạn cầu nguyện và hồi tưởng, một thực hành không liên quan quá nhiều đến việc nhớ lại các ký ức của họ mà là “hồi tưởng lại” bản thân, chú ý hơn đến sự hiện diện của Thiên Chúa, và hàn gắn lại những mảnh ghép của bản thân đã bị thế giới làm vụn vỡ.

Xuyên suốt lịch sử, nhiều người giàu có hoặc nổi tiếng đã xây dựng các khu nghỉ dưỡng thế tục để làm nơi tĩnh dưỡng và hồi tưởng. Các hoàng đế La Mã thường xuyên chạy trốn khỏi cái nóng và sự náo nhiệt của thành phố để dành thời gian ở một nơi ẩn dật vùng nông thôn. Trong cuộc Nội Chiến Mỹ, Tổng thống Abraham Lincoln và gia đình cũng làm tương tự, bỏ lại nhịp độ chính trị hối hả tại Tòa Bạch Ốc để sống một phần thời gian trong năm trong một ngôi nhà vùng thôn dã rộng lớn ở ngoại ô thành phố. “Chúng tôi thực sự rất phấn khởi với chuyến nghỉ dưỡng này,” phu nhân Mary Lincoln viết cho một người bạn. “Việc lái xe và đi bộ quanh đây thật tuyệt vời.” Kể từ thời Tổng thống Franklin Roosevelt, các tổng thống Mỹ khác cũng tìm kiếm cảm giác thanh bình và sự thay đổi nhịp sống thường nhật tại Trại David, Maryland.

Thế còn chúng ta thì sao?

Nhu cầu có một nơi để có thể tận hưởng sự thanh tĩnh và an toàn dường như xuất phát từ bẩm sinh mỗi người. Cho dù là một ngôi nhà ở vùng nông thôn hay một cabin trên dãy núi Smoky, từ “nhà”, chẳng hạn, phát ra một ánh sáng gần như huyền bí. Chúng ta nghĩ về nó như một nơi ẩn náu, “nơi chốn” như tác giả Robert Frost đã viết, “nơi mà, khi mà khi bạn phải đến đó, họ phải tiếp nhận bạn.” Niềm khao khát về một mái ấm, một nơi trú ngụ thoải mái và an toàn, đã in sâu vào tâm trí hầu hết chúng ta.

Hãy quan sát khi trẻ em chơi đùa. Khá thường xuyên, trẻ em rất hào hứng xây dựng các cung điện làm bằng ga trải giường bên dưới bàn ăn hoặc lâu đài bằng chăn và ghế trong tầng hầm, tất cả là nhằm có được niềm vui tạo ra không gian của riêng mình. Những bé lớn hơn thích làm nhà trên cây và xây pháo đài trong rừng, trong khi thanh thiếu niên muốn biến phòng ngủ của mình thành chốn riêng tư được trang trí bằng bích chương, các vật lưu niệm, và nơi tập hợp các thiết bị điện tử.

Hầu hết chúng ta cũng khát khao có được một nơi nương náu tương tự như vậy. Một vị luật sư mua một gói chia sẻ thời gian nghỉ dưỡng (timeshare) ở bờ biển và dự định sử dụng nó làm nơi nghỉ ngơi của mình. Một anh chàng xây một chốn riêng ở góc tầng hầm với mong muốn có một không gian hoàn toàn của riêng mình, với bất kỳ đồ đạc nào – một quán bar, một món đồ nội thất La-Z-Boy, một kệ sách yêu thích – khiến anh cảm thấy hài lòng.

Đối với những người khác, một nơi nương náu thậm chí có thể nhỏ hơn và đơn sơ hơn, chỉ cần một chiếc ghế sofa trong căn phòng nhỏ, một chiếc bàn kèm ngọn đèn với một chồng sách và tạp chí, cùng với một tách trà nóng. Diện tích hay hoa văn trang trí không quá quan trọng. Điều quan trọng là cảm giác an toàn và niềm vui mà nơi nương náu kỳ diệu đó mang lại cho chúng ta.

Những nơi nương náu như ngục tù

Không phải tất cả mọi nơi nương náu đều tốt cho chúng ta.

Gần đây, một chủ nhà trọ ở West Virginia kể với tôi rằng một trong những người thuê nhà của anh ấy, một phụ nữ ở độ tuổi 50 sống nhờ trợ cấp của chính phủ, thức dậy vào mỗi buổi sáng và dành vài giờ để uống hết gần như một phần năm chai vodka. Rồi bà chìm vào giấc ngủ trưa và lặp lại việc này vào buổi tối. Nơi nương náu của bà nằm ở đáy chai rượu, và điều này đang hủy hoại bà từng chút một.

Tương tự như vậy, một cậu bé 15 tuổi dành mọi thời gian ngoài giờ học để chơi trò chơi điện tử trên màn hình, và điều này đang đầu độc tâm trí và tương lai của chính cậu. Cậu có thể nghĩ thời gian bên màn hình điện tử đó chính là nơi nương náu của mình, nhưng nó đã trở thành một nhà tù điện tử với các song sắt và bức tường giống như một nhà tù thực sự.

Điều tương tự cũng đúng với một người đàn ông nằm dài trên ghế sofa trong khi xem truyền hình hàng giờ liền từ tối này đến tối khác. Thói quen đó có thể giúp anh đối phó với những lo lắng và [áp lực từ] công việc, nhưng không có bất kỳ sức mạnh phục hồi nào như một nơi nương náu thực sự.

Tạo ra nơi chốn đặc biệt đó

Một nơi nương náu tốt lành mang lại cho chúng ta sự khuây khỏa, thư thái, và tươi mới. Nơi này đặt ở đâu không quan trọng bằng sức mạnh của nơi ấy trong việc dung dưỡng chúng ta. Riêng tôi, tôi đã từng sống bảy năm trong một căn chung cư ở thành phố Asheville, nơi mà gần như mỗi buổi tối, khi tôi bước vào nhà và đóng lại cánh cửa phía sau, một ý nghĩ sẽ xuất hiện: “Thật tốt khi được về nhà.” Công việc giáo viên đã theo tôi vào nhà – với các bài kiểm tra, chuẩn bị bài giảng – nhưng bên trong căn chung cư đó, tôi có thể sắp xếp ổn thỏa những nhiệm vụ này và đặt chúng vào vị trí thích hợp, một phần của lịch trình buổi tối của tôi.

Nếu bạn đã có một nơi mà bạn xem là nơi ẩn náu và trú ngụ của mình, hãy trân quý nơi đó và diễm phúc này. Nhưng nếu bạn tự thấy mình là một người tị nạn, mang theo vấn đề và rắc rối như những gánh nặng mà không có nơi để đặt xuống, thì bạn hãy nghĩ đến việc tạo ra một nơi nương náu của riêng mình, tạo ra một khoảng thời gian và không gian nơi mà các ưu tiên của bạn thay đổi, nơi mà thế giới bên ngoài mờ nhạt đi, thay vào đó là cảm giác hạnh phúc sâu sắc hơn.

Giống như những người chạy trốn thời xưa, chúng ta bước vào nơi đặc biệt đó và kêu lên, “Sanctuary!”