Nước súc miệng matcha ức chế vi khuẩn gây viêm nha chu

Megan Redshaw

Nghiên cứu mới cho thấy sử dụng nước súc miệng có chứa matcha – bột trà xanh nghiền mịn – có thể ngăn ngừa và điều trị viêm nha chu.

Trong báo cáo được công bố ngày 21/5 trên Microbiology Spectrum (Tập san Phổ Vi sinh), các nhà nghiên cứu từ Nhật Bản đã phát hiện rằng matcha ức chế sự phát triển của Porphyromonas gingivalis (P. gingivalis) – một loại vi khuẩn gây viêm nha chu.

Viêm nha chu, hay bệnh nướu răng, là bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng ở khoang miệng do vệ sinh răng miệng kém. Tình trạng này khiến màng sinh học dính (sticky biofilm) của vi khuẩn kỵ khí tích tụ lên răng và nếu không điều trị sẽ phá hủy các mô và xương nâng đỡ răng.

Trong nghiên cứu ban đầu, các nhà nghiên cứu đã tiến hành thí nghiệm trong ống nghiệm để kiểm tra hiệu quả của dung dịch matcha chống lại 16 loại vi khuẩn được tìm thấy trong miệng, bao gồm ba chủng P. gingivalis. Trong vòng hai tiếng sau khi tiếp xúc với dung dịch, gần như toàn bộ tế bào P. gingivalis đã bị tiêu diệt. Sau 4 tiếng, tất cả các tế bào đều chết, cho thấy matcha ức chế sự phát triển của vi khuẩn và có đặc tính diệt khuẩn.

Trong nghiên cứu lâm sàng thứ hai, cũng chính các nhà nghiên cứu này đã chia 45 người bị viêm nha chu mạn tính thành ba nhóm. Mỗi nhóm được cho dùng sodium azulene sulfonate hydrate, bột trà lúa mạch, hoặc bột matcha để đánh giá xem liệu dung dịch nước súc miệng có nguồn gốc từ các loại bột này có loại bỏ được vi khuẩn P. gingivalis trong khoang miệng hay không.

Những người tham gia chuẩn bị nước súc miệng tại nhà bằng cách dùng nước máy pha với dung dịch đậm đặc nước súc miệng nêu trên, và súc miệng hai lần mỗi ngày với 10 ml nước súc miệng thành phẩm trong một tháng. Sau khi súc miệng, họ tránh ăn uống trong 30 phút.

Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng những người tham gia trong nhóm nước súc miệng bột matcha có lượng P. gingivalis trong mẫu nước bọt thấp hơn đáng kể vào cuối cuộc nghiên cứu so với hai nhóm còn lại.

Mặc dù đây không phải là báo cáo đầu tiên cho thấy các hợp chất có nguồn gốc từ trà có tác dụng kháng khuẩn đối với P. gingivalis, nhưng các tác giả cho biết nghiên cứu của họ ủng hộ việc dùng bột matcha để phòng ngừa hoặc điều trị cho những người bị bệnh nha chu.

Bột matcha khác với trà xanh như thế nào 

Bột matcha – cùng với trà xanh, trà ô long trắng và trà đen – được sản xuất từ ​​​​cây Camellia sinensis. Tuy nhiên, mỗi loại trà khác nhau về cách trồng, cách chế biến, và pha trà. Ví dụ, lá trà xanh được che chắn khỏi ánh nắng trực tiếp trước khi thu hoạch, khiến lá có màu xanh nhạt hơn và có thành phần dinh dưỡng khác nhau. Trà xanh được pha bằng cách ngâm toàn bộ lá trà trong nước nóng, sau đó vớt ra trước khi uống. ‘

Bột matcha có nguồn gốc từ cùng một loại cây được trồng trong bóng râm vài tuần trước khi thu hoạch. Phương pháp này bảo vệ lá non không bị ánh nắng mặt trời chiếu vào và làm tăng tích tụ các hợp chất có hoạt tính sinh học như diệp lục, caffeine, theanine, và catechin. Sau đó nghiền lá trà thành bột và ngâm vào nước.

Mặc dù bột matcha có hàm lượng catechin thấp hơn các loại trà khác có nguồn gốc từ cùng một loại cây, nhưng khi hòa tan trong nước, bột matcha sẽ tạo ra lượng catechin cao gấp ba lần trà xanh lá rời. So với trà xanh, các dưỡng chất trong bột matcha có hoạt tính sinh học, hàm lượng chất chống oxy hóa, caffeine, và acid amin cao hơn.

Catechin có thể giải thích tác dụng diệt khuẩn

Nhiều nghiên cứu cho thấy catechin trong bột matcha có thể giải thích tác dụng diệt khuẩn mà các nhà nghiên cứu quan sát được. Catechin là các polyphenol và chất chống oxy hóa chính được tìm thấy trong lá cây trà, đem lại khả năng kháng khuẩn và các đặc tính có lợi khác. Các phương pháp chế biến lá trà và sự khác biệt về chủng loại, nguồn gốc, và điều kiện trồng trọt ảnh hưởng đến phẩm chất và số lượng của catechin.

Theo một nghiên cứu vào tháng 5/2021 trên Pathogens (Tập san Mầm bệnh), các nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy catechin có tác dụng kháng khuẩn đối với cả vi khuẩn gram dương và gram âm. Những vi khuẩn này gây ra các loại nhiễm trùng khác nhau và phản ứng với các loại kháng sinh khác nhau. Các nghiên cứu khác cho thấy catechin chống lại virus hiệu quả và có thể phối hợp với một số loại kháng sinh để chống lại vi khuẩn kháng kháng sinh.

Một nghiên cứu được công bố trên Journal of Applied Microbiology (Tập san Ứng dụng Vi sinh) cho thấy epigallocatechin gallate (EGCG) – là loại catechin có nhiều và mạnh nhất trong trà xanh – có thể phá hủy và ức chế sự hình thành màng sinh học của vi khuẩn P. gingivalis, vốn chỉ có thể loại bỏ bằng phương pháp cơ học.

Mặc dù có những đặc tính hữu ích nhưng catechin ít được dùng làm tác nhân trị liệu vì khả năng hấp thụ kém, sinh khả dụng thấp, và thoái hóa nhanh chóng. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang áp dụng công nghệ sinh học nano để giải quyết những vấn đề này.

Ví dụ, trong nghiên cứu vào tháng 7/2023 trên  Biomedicines (Tập san Y sinh), các nhà nghiên cứu đã dùng gel nano catechin để kiểm tra tác dụng kháng khuẩn của catechin đối với các chủng P. gingivalis được phân lập từ bệnh nhân viêm nha chu. Họ phát hiện rằng các hạt nano catechin thể hiện hoạt tính kháng khuẩn tương đương với chlorhexidine, một chất khử trùng phổ biến được dùng để điều trị nhiễm trùng miệng, chứng minh các hạt nano catechin có thể là thuốc “kháng khuẩn mạnh” cho bệnh viêm nha chu.

Megan Redshaw là luật sư và nhà báo điều tra có nền tảng về khoa học chính trị. Cô cũng là một nhà trị liệu thiên nhiên truyền thống với các chứng chỉ bổ sung về khoa học dinh dưỡng và tập thể dục.