Ở Trung Quốc, làm công chức không còn đồng nghĩa với việc có ‘chén cơm vững chắc’

Kane Zhang, Lynn Xu

Một thành phố từng được biết đến là một trong những đô thị phát triển năng động nhất của Trung Quốc đã trở thành chủ đề nóng trên mạng vì một cuộc khủng hoảng tài chính khiến các nhân viên thiết yếu của thành phố không được nhận lương. Cư dân mạng đang bàn tán về việc thành phố không trả lương cho công chức – trong hơn sáu tháng, và trong một số trường hợp lên đến hơn một năm.

Trong khi đó, các cư dân nói rằng thành phố của họ chỉ là một trong số nhiều thành phố ở Trung Quốc đang phải chật vật để duy trì tài chính trong thời kỳ hậu COVID.

Nhữ Châu – một thành phố cấp huyện ở tỉnh Hà Nam thuộc miền trung Trung Quốc – từng được vinh danh là “Thành phố kiểu mẫu cho nền kinh tế tuần hoàn của Trung Quốc”. Nền kinh tế của Nhữ Châu xếp thứ 15 trong số 140 huyện ở miền trung Trung Quốc. Bây giờ thành phố này không thể trả lương cho giáo viên, nhân viên cứu hỏa, công an, và nhân viên y tế, những người giúp mọi thứ diễn ra suôn sẻ trong thành phố gần một triệu cư dân này.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội Weibo của Trung Quốc, một cư dân mạng cho biết tình hình ở Nhữ Châu “không phải là trường hợp cá biệt và cho thấy cuộc khủng hoảng tài chính địa phương đang ngày càng lan rộng.”

‘Chén cơm vững chắc nhất’ ở Trung Quốc cạn sạch

Hôm 23/06, The Epoch Times đã liên lạc với chính quyền thành phố Nhữ Châu để đề nghị bình luận. Nhân viên trực điện thoại đã cúp máy ngay khi nghe phóng viên gọi điện hỏi về việc nợ lương. Không có ai bắt máy trả lời các cuộc điện thoại sau đó nữa.

Tuy nhiên, The Epoch Times đã có thể nói chuyện với một số nhân viên công chức; họ yêu cầu không tiết lộ danh tính vì lý do an toàn.

Cô Phó Hà (Fu Xia, hóa danh) là một công chức, nói với The Epoch Times rằng cô và các đồng nghiệp của cô đã bị cho nghỉ phép. “Thật khó sống khi không có thu nhập trong hơn nửa năm,” cô tâm sự. Cô cho biết họ đang đếm từng ngày cho đến khi chính quyền có tiền để trả lương cho họ và họ có thể trở lại làm việc.

Cô Phó cho biết mặc dù một số nhân viên trong các cơ quan khác của thành phố đã không nhận được tiền lương trong gần một năm, nhưng không ai từ chức, do niềm tin lâu năm rằng vị trí công chức là “chén cơm vững chắc nhất” ở Trung Quốc.

“Ngày nào tôi cũng kiểm tra điện thoại để xem khi nào sếp gọi tôi đi làm trở lại,” cô Phó nói, đồng thời phàn nàn rằng cô ở nhà không có việc gì làm. “Tôi chịu hết nổi rồi!”

Cô Phó cho biết các công chức thành phố được khuyên nên tìm những công việc tạm thời để trang trải chi phí sinh hoạt; điều này khiến họ cảm thấy có chút gì đó như bị bỏ rơi. “Thế còn các khoản vay mua xe hơi và vay mua nhà thì sao? Chi phí nuôi con cũng rất tốn kém; cuộc sống thật gian nan!” cô than thở.

Thái Bằng Phi (Cai Pengfei, hóa danh), một nhân viên chăm sóc sức khỏe đã về hưu, lưu ý rằng một phần của vấn đề là quy mô quá cồng kềnh của Trung Cộng. Để duy trì chế độ tập quyền cho một tổ chức quá lớn như vậy, cần một lượng lớn các phụ tá chính trị và nhân viên công chức. Ngoài quân đội, công an, và quan chức chính quyền các cấp, còn có các trường công lập và bệnh viện công cần phải tài trợ.

Tài chính dành cho nhiều cấp nhân viên chính quyền đến từ tiền thuế nộp cho kho bạc nhà nước của đảng, ông Thái cho biết thêm: “Khi người dân nghèo khó, họ đóng thuế ít hơn, còn [Trung Cộng] thì không có đủ tiền để chi tiêu.” Hơn nữa, do quản lý yếu kém và tham nhũng, không có bất kỳ khoản tiền nào trù bị cho thời buổi khó khăn. “Khi [Trung Cộng] có tiền, đảng này mở rộng một cách xa hoa và ngốn ngấu các khoản trợ cấp từ ngân khố. Nay ngân khố cạn kiệt rồi, thì chẳng còn có tiền để mà trả lương nữa.”

Công chức đòi tiền lương 

Theo một bản tin video được đăng trên công cụ tìm kiếm Baidu của Trung Quốc vào cuối tháng Mười Hai, các nhân viên của Ủy ban Y tế Nhữ Châu đã không được trả lương trong mười ba tháng. Đoạn video cho thấy các nhân viên biểu tình ở lối vào của Ủy ban thành phố Nhữ Châu để yêu cầu trả tiền lương.

Họ nói rằng việc từ chối trả lương cho nhân viên y tế là đặc biệt bất công vì những nhân viên này là những người đã ở tuyến đầu trong cuộc chiến chống đại dịch của thành phố.

Bản tin cho biết trước khi xảy ra cuộc biểu tình của nhân viên y tế, các cán bộ giao thông của thành phố cũng đã biểu tình phản đối chính quyền thành phố Nhữ Châu vì không trả lương cho họ.

Mặc dù các vấn đề của Nhữ Châu phát sinh cùng với sự bùng phát của đại dịch COVID-19, nhưng các vấn đề này đã tồn tại từ vài năm trước. Quỹ tiết kiệm và quỹ bảo hiểm y tế của hệ thống giáo dục thành phố cũng đang trong tình trạng khất nợ chưa thanh toán.

Năm 2019, thành phố đã trở thành tiêu đề trên các mặt báo khi yêu cầu các nhân viên chăm sóc sức khỏe của mình tài trợ cho việc xây dựng một bệnh viện mới rất cần thiết bằng cách vay các khoản nợ cá nhân rồi giao tiền cho bệnh viện.

‘Tương lai u ám’

Thuế và chuyển nhượng quyền sử dụng đất là nguồn thu chính của chính quyền địa phương ở Trung Quốc. Với các chính sách zero COVID hà khắc của Trung Cộng, chính quyền Nhữ Châu đã bị thất thu nặng nề.

Theo các số liệu chính thức, doanh thu của thành phố đã giảm trên mọi mặt vào năm 2022, với tổng doanh thu hàng năm giảm 8.3% xuống còn 6 tỷ nhân dân tệ (khoảng 864 triệu USD), và doanh thu thuế giảm 3.3% xuống còn 3 tỷ nhân dân tệ (khoảng 376 triệu USD).

Nhìn từ góc độ thuế, tin tức này là đặc biệt xấu: đầu tư phát triển địa ốc đã giảm 17.8% so với năm ngoái. Trong đó, đầu tư nhà ở giảm 17.1%, và doanh số địa ốc thương mại giảm hơn 15%.

Cùng với sự sụt giảm của địa ốc, sản lượng xi măng và sản lượng thép đúc đã giảm đáng kinh ngạc lần lượt là 28% và 47% so với cùng thời kỳ năm ngoái.

“3 năm dịch bệnh cùng với ngành địa ốc đình trệ đã hủy hoại hoàn toàn nền kinh tế Trung Quốc, với nhiều doanh nghiệp không thể hoạt động thường xuyên,” ông Trịnh Cường (Zheng Qiang, hóa danh), chủ một doanh nghiệp tư nhân ở Nhữ Châu, nói với The Epoch Times.

Khách hàng không đặt hàng và công nhân thì đang bị sa thải. Điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của cán bộ công chức.

“Tương lai rất u ám,” ông Trịnh cho biết.