Ông Kevin McCarthy bị cách chức Chủ tịch Hạ viện

Jackson Richman và Lawrence Wilson

Dân biểu Kevin McCarthy (Cộng Hòa–California) đã bị cách chức Chủ tịch Hạ viện trong một cuộc bỏ phiếu của Hạ viện theo đề nghị bãi nhiệm từ một thành viên trong đảng của ông đưa ra. 

Hành động chưa từng có này đã đẩy Hạ viện vào tình huống mà chắc chắn sẽ là cuộc chiến đầy tranh cãi cho chức chủ tịch, khi cùng lúc đó Hạ viện phải tranh đấu về lịch trình để hoàn tất tiến trình phân bổ ngân sách và tiếp tục cuộc điều tra đàn hặc Tổng thống Joe Biden.

Kết quả 216 phiếu thuận – 210 phiếu chống là một chiến thắng đáng kể – và mỉa mai – dành cho vị Dân biểu nổi loạn Matt Gaetz (Cộng Hòa–Florida). Ông Gaetz chỉ quy tụ được bảy thành viên Đảng Cộng Hòa tham gia cùng mình khi ông dựa vào các thành viên Đảng Dân Chủ để lật đổ ông McCarthy.

Một trong những điều chủ yếu mà ông Gaetz phàn nàn về vị chủ tịch này là ông ấy đã thông qua dự luật với phiếu bầu của Đảng Dân Chủ mà đa số thành viên Đảng Cộng Hòa phản đối.

Ông McCarthy – người thắng được chiếc búa Chủ tịch Hạ viện hồi tháng Một sau 15 vòng bỏ phiếu – đã giữ chiếc búa này trong 9 tháng.

Đây là lần đầu tiên một chủ tịch [Hạ viện] bị cách chức thông qua kiến nghị bãi nhiệm. Năm 2015, Dân biểu John Boehner (Cộng Hòa–Ohio) đã từ chức chủ tịch và rời khỏi Quốc hội trước khi một kiến nghị như vậy được đưa ra. Lần cuối cùng có cuộc bỏ phiếu cho một kiến nghị như vậy là vào năm 1910 nhưng không thành công.

Trước khi có sự bãi nhiệm, một hành động đưa ra đề nghị bãi nhiệm đã thất bại qua một cuộc bỏ phiếu với tỷ lệ 208 phiếu thuận – 218 chiếu chống. Mười một thành viên Đảng Cộng Hòa đã bỏ phiếu phản đối việc đưa ra đề nghị này.

Sáng hôm 03/10, ông McCarthy nói trên CNBC rằng ông sẽ không thực hiện bất kỳ sự nhượng bộ nào với Đảng Dân Chủ để giữ lấy chiếc búa.

Các thành viên Đảng Dân Chủ đã tham gia cùng một số thành viên Đảng Cộng Hòa để truất phế ông McCarthy khỏi vị trí chủ tịch. Lãnh đạo Thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries (Dân Chủ–New York) nói rằng lãnh đạo Đảng Dân Chủ tại Hạ viện sẽ bỏ phiếu ủng hộ đề nghị bãi nhiệm này. 

“Bây giờ là lúc các thành viên Đảng Cộng Hòa phải có trách nhiệm chấm dứt Nội chiến của Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện,” ông Jeffries nói trong một tuyên bố. 

Điều gì dẫn đến kiến nghị bãi nhiệm

Để có được chức chủ tịch, ông McCarthy đã đồng ý chấp nhận một sự thay đổi quy tắc trong đó cho phép bất kỳ thành viên nào đều được đưa ra kiến nghị bãi nhiệm bất cứ lúc nào.

Một ngày sau khi Quốc hội ngăn chặn việc chính phủ đóng cửa bằng cách thông qua nghị quyết chi tiêu tạm thời (CR) trong vòng 45 ngày để gia hạn tài trợ sau khi năm tài khóa kết thúc, ông Gaetz đã lên truyền hình để loan báo ý định bãi nhiệm vị chủ tịch này.

Trong một cuộc phỏng vấn với CNN hôm 01/10, ông Gaetz cho biết: “Chủ tịch Hạ viện McCarthy đã đạt được một thỏa thuận với những người theo phái bảo tồn truyền thống trong Hạ viện hồi tháng Một và kể từ đó, ông ấy đã vi phạm nghiêm trọng và rõ ràng  nhiều lần thỏa thuận đó.”

Mặc dù ông Gaetz và những người khác thường xuyên đề cập đến thỏa thuận này, nhưng không ai sẵn sàng cung cấp đầy đủ chi tiết về nội dung của thỏa thuận.

Sau đó, ông đề cập đến cái được cho là một thỏa thuận mà ông McCarthy đã bí mật có với phe đối lập, ông Gaetz nói thêm, “Thỏa thuận này, mà ông ấy ký với Đảng Dân Chủ đã thực sự vượt qua rất nhiều rào cản chi tiêu mà chúng tôi thiết lập, là giọt nước cuối cùng tràn ly.”

Ông Gaetz nói thêm: “Đêm qua, tôi biết được rằng ông Kevin McCarthy đã có một thỏa thuận bí mật với Đảng Dân Chủ về vấn đề Ukraine.”

“Vì vậy, khi ông ấy đang dụ dỗ các thành viên Đảng Cộng Hòa bỏ phiếu cho một nghị quyết chi tiêu tạm thời mà không có tiền dành cho Ukraine, nói rằng chúng ta sẽ gây khó khăn cho Thượng viện về vấn đề Ukraine, rồi ông ấy quay lại và thực hiện một thỏa thuận bí mật.”

Ông McCarthy phủ nhận việc ông đã thực hiện bất kỳ thỏa thuận nào như vậy.

Điểm tới hạn

Khi đồng hồ điểm đến thời điểm cuối của năm tài khóa mà không có thỏa thuận chi tiêu nào được đưa ra, ông McCarthy đã đưa một nghị quyết chi tiêu tạm thời do Đảng Cộng Hòa bảo trợ ra sàn Hạ viện, được gọi là Đạo luật Tăng cường An ninh Biên giới và Duy trì Phân bổ Ngân sách, năm 2024.

Dự luật dài 165 trang này sẽ gia hạn nguồn tài trợ chính phủ thêm một tháng, đồng thời giảm tổng chi tiêu tùy ý cho mục đích phi quốc phòng khoảng 8%. Dự luật này cũng có một gói gồm các dự luật an ninh biên giới.

Hôm 29/09, 21 thành viên Đảng Cộng Hòa đã cùng Đảng Dân Chủ bác bỏ dự luật này. Họ tin rằng Hạ viện không nên gia hạn tài trợ chính phủ trong bất kỳ trường hợp nào nhưng vẫn tiếp tục làm việc để thông qua 12 dự luật phân bổ ngân sách bắt buộc, ngay cả khi điều đó dẫn đến việc tạm thời đình chỉ các dịch vụ không cần thiết của chính phủ – tức là chính phủ bị đóng cửa.

Một số thành viên Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện cũng tức giận về việc ông McCarthy đưa ra dự luật phân bổ ngân sách bổ sung để tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine, được thông qua hôm 28/09 bất chấp sự phản đối của đa số thành viên Đảng Cộng Hòa.

Những sự kiện đó rõ ràng đã khiến ông Gaetz cuối cùng thực hiện được lời đe dọa yêu cầu truất phế vị chủ tịch này.

Tranh luận sôi nổi

Hạ viện đã chật kín một cách bất thường vì gần như tất cả các thành viên của cả hai đảng đều tham dự cuộc tranh luận kéo dài hàng giờ đồng hồ.

Ông Gaetz mở đầu bằng việc liệt kê những phản đối của mình với Chủ tịch Hạ viện, trong đó tập trung vào việc vị chủ tịch này được cho là đã không tận dụng thế đa số sít sao của Đảng Cộng Hòa để giành được sự nhượng bộ từ phía Thượng viện và Tòa Bạch Ốc do Đảng Dân Chủ kiểm soát.

“Nhiều người trong chúng tôi đã khẩn cầu Chủ tịch, nhiều lần khẩn cầu Chủ tịch, hãy sử dụng mức trần nợ để thúc đẩy việc cắt giảm chi tiêu và cải tổ. Nhưng thay vào đó, ông ấy đã thương lượng tăng không giới hạn mức trần nợ cho đến hết ngày 25/01. Điều đó cũng giống như chúng ta có thể cùng nhau và vui vẻ chi tiêu bao nhiêu tùy ý cho đến hết ngày 25/01, mà không có chiến thắng đáng kể nào dành cho người dân Mỹ trong [Đạo luật Trách nhiệm Tài khóa hoặc] Đạo luật Trách nhiệm Thất bại đó,” ông Gaetz nói trong cuộc tranh luận.

Một vài thành viên Đảng Cộng Hòa tranh luận chống lại ông McCarthy – ông Gaetz và các Dân biểu Bob Good (Cộng Hòa–Virginia) và Andy Biggs (Cộng Hòa–Arizona) – tập trung vào ba vấn đề: nhu cầu cải tiến thủ tục Hạ viện để cho phép nhiều ý kiến đóng góp hơn từ những thành viên bình thường; khoản nợ quốc gia ngày càng tăng, điều mà họ tin là ông McCarthy chưa làm đủ để giải quyết; và họ thiếu tin tưởng vào vị chủ tịch này vì bị cho là đã thất hứa trong một số vấn đề.

Dân biểu Tom Cole (Cộng Hòa–Oklahoma) dẫn dắt cuộc tranh luận ủng hộ ông McCarthy, nói rằng, “Cho dù chúng ta có đồng tình với Chủ tịch hay không, ông ấy đã làm đúng. Ông ấy đã làm điều đúng đắn… cho tổ chức này. Ông ấy cho thấy tổ chức này có thể hoạt động trong thời điểm khủng hoảng. Và cuối cùng, tôi nghĩ ông ấy đã làm điều đúng đắn cho đảng của chúng ta.”

“Ông ấy bảo đảm rằng chúng ta có thể tiếp tục đàm phán và đạt được [những chiến thắng theo khuynh hướng bảo tồn truyền thống] trong một chính phủ bị chia rẽ, điều mà đòi hỏi phải có sự cho đi và nhận lại ở một mức độ nào đó. Vì thế tôi rất tự hào về vị chủ tịch này. Tôi rất tự hào khi được phò trợ ông ấy.”

Khi cuộc tranh luận kết thúc, cuộc bỏ phiếu được thực hiện bằng cách điểm danh.

Những thành viên Đảng Cộng Hòa Andy Biggs (Arizona), Ken Buck (Colorado), Tim Burchett (Tennessee), Eli Crane (Arizona), Matt Gaetz (Florida), Bob Good (Virginia), Nancy Mace (South Carolina), và Matt Rosendale (Montana) đã cùng với 208 thành viên Đảng Dân Chủ bãi nhiệm ông McCarthy khỏi ghế chủ tịch.

Theo quy định của Hạ viện, Dân biểu Patrick McHenry (Cộng Hòa–North Carolina) được tuyên bố là chủ tịch tạm thời, sẽ đảm nhiệm chức vụ cho đến khi bầu được chủ tịch mới.