Ông Pompeo kêu gọi Đông Nam Á đứng lên chống lại Trung Quốc

Ngày 10/9, nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ đã kêu gọi các nước Đông Nam Á đứng lên chống lại sự bắt nạt trên biển của Trung Quốc và đánh giá lại các giao dịch kinh doanh với các công ty nhà nước của Trung Quốc, làm gia tăng thêm các cuộc tranh cãi qua lại gay gắt giữa hai cường quốc đang tranh giành ảnh hưởng.

Phát biểu từ xa với các ngoại trưởng của Hiệp hội 10 quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết khu vực này nên tin tưởng vào Hoa Kỳ và biết rằng họ có thể dựa vào sự hỗ trợ của Hoa Kỳ.

“Hôm nay, tôi nói quý vị hãy tiếp tục. Đừng chỉ lên tiếng mà hãy hành động,” ông Pompeo nói. “Hãy xem xét lại các giao dịch kinh doanh với các doanh nghiệp nhà nước vốn bắt nạt các quốc gia ven biển ASEAN ở Biển Đông. Đừng để Trung Cộng lấn lướt chúng ta và nhân dân của chúng ta.”

ASEAN cho biết họ không muốn đứng về bên nào trong bối cảnh xích mích về sự gia tăng đột biến gần đây trong các hoạt động quân sự của cả hai cường quốc trên Biển Đông, và trước cuộc bầu cử tháng 11, theo đó Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ đưa ra quan điểm cứng rắn chống lại Trung Quốc.

Hôm 8/9, khi được hỏi về những căng thẳng giữa Trung Quốc–Hoa Kỳ trong một cuộc phỏng vấn với Reuters, Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi cho biết, “Chúng tôi không muốn bị mắc kẹt bởi sự cạnh tranh này.”

Hôm 9/9, Ủy viên Quốc vụ Trung Cộng là Vương Nghị đã nói với các bộ trưởng ASEAN rằng Hoa Kỳ đang can thiệp vào Biển Đông và đang thúc đẩy quá trình quân sự hóa của mình.

Trung Quốc nói rằng họ có chủ quyền lịch sử đối với hầu hết các tuyến đường hàng hải, nhưng các nước láng giềng của họ và Hoa Kỳ nói rằng yêu sách đó không có cơ sở theo luật pháp quốc tế, bao gồm cả Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), mà Trung Quốc là người đã ký.

Trong một tuyên bố chung được đưa ra vào cuối ngày 10/9, các nước thành viên ASEAN cho biết đã đạt được tiến bộ trong các cuộc đàm phán nhằm soạn thảo bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm cả UNCLOS.

“Một số Bộ trưởng bày tỏ lo ngại về việc cải tạo đất, các hoạt động và các sự cố nghiêm trọng trong khu vực, đã làm xói mòn lòng tin và sự tự tin, làm gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu sự hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực,” tuyên bố cho biết.

Hành động của ông Pompeo nhằm vào các công ty Trung Quốc diễn ra sau tuyên bố gần đây của Hoa Thịnh Đốn về các lệnh trừng phạt đối với 24 tổ chức Trung Quốc liên quan đến việc xây dựng các đảo nhân tạo trong vùng biển tranh chấp và lắp đặt hệ thống hỏa tiễn trên những đảo đó.

Đồng minh của Hoa Kỳ là Philippines nằm trong số các quốc gia mà các công ty trong danh sách đen của Hoa Kỳ có được các hợp đồng béo bở. Tổng thống Philippines nói rằng sẽ tiếp tục duy trì những hợp đồng này.

Bộ trưởng các nước ASEAN cũng đã tổ chức các cuộc họp từ xa vào hôm 10/9 với Nhật Bản và Úc.

Ngoại trưởng Marise Payne cho biết Úc cam kết xây dựng một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương hòa bình “không bị ép buộc và có chủ quyền, luật pháp quốc tế và quyền của tất cả các quốc gia được tôn trọng và duy trì”.

Ngoại trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh trong một tuyên bố đã hoan nghênh vai trò của Hoa Kỳ trong việc ủng hộ hy vọng của ASEAN về hòa bình, ổn định, an ninh và tự do hàng hải.

Theo Reuters