Ông Tập và ông Putin tuyên bố quan hệ đối tác ‘không giới hạn’ khi mâu thuẫn với phương Tây ngày càng sâu sắc

Lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Bắc Kinh hôm khai mạc Thế Vận Hội Mùa Đông (04/02) để thể hiện tình đoàn kết trong bối cảnh áp lực từ phương Tây ngày càng gia tăng.

Cuộc gặp hôm 04/02 cũng đánh dấu cuộc hội kiến trực tiếp đầu tiên của ông Tập với người đồng cấp Nga trong gần hai năm qua. Vị lãnh đạo Trung Cộng vẫn chưa rời khỏi đất nước kể từ khi đại dịch bùng phát hồi tháng 01/2020.

Trước những nỗ lực do Hoa Kỳ dẫn đầu nhằm gây áp lực lên chính quyền Trung Quốc về những hành vi vi phạm nhân quyền của họ, và lên Nga về việc tăng cường quân đội gần biên giới với Ukraine, hai nhà lãnh đạo này đã tuyên bố một tình hữu nghị “không giới hạn” trong cuộc gặp thượng đỉnh hôm 04/02. Họ cũng đã ký kết các hợp đồng khí đốt và dầu mỏ ước tính trị giá 117.5 tỷ USD.

Nhằm thể hiện một chiến tuyến hợp nhất, sau cuộc họp này, hai nhà lãnh đạo đã công bố một bản tuyên bố dài hơn 5,000 từ, nêu bật sự phản đối của họ đối với điều mà họ gọi là “can thiệp vào công việc nội bộ” của “các quốc gia khác”, ám chỉ đến Hoa Thịnh Đốn và các đồng minh của Hoa Kỳ.

Theo phiên bản Anh ngữ của tuyên bố chung do Điện Kremlin công bố, Moscow “tái khẳng định sự ủng hộ của mình” đối với lập trường của Bắc Kinh về Đài Loan – chính quyền Trung Quốc xem hòn đảo tự trị này là lãnh thổ của riêng mình và sẽ sử dụng vũ lực chiếm lấy nếu cần thiết.

Theo tuyên bố này, chính quyền Trung Quốc ủng hộ sự phản đối của Nga đối với việc mở rộng NATO, cùng các vấn đề trọng tâm của cuộc đối đầu giữa Moscow với Hoa Kỳ và các đồng minh về Ukraine.

Hai bên đã lên tiếng phản đối AUKUS, một liên minh an ninh mới được thành lập giữa Hoa Kỳ, Anh, và Úc, được các chuyên gia xem là nhân tố thay đổi cuộc chơi nhằm phản đối sự xâm lược của chính quyền Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương.

Cuộc gặp thượng đỉnh đã diễn ra vài giờ trước khi ông Tập khai mạc Thế Vận Hội Mùa Đông, một sự kiện toàn cầu đã bị lu mờ vì hàng loạt các cuộc tẩy chay ngoại giao trong bối cảnh chế độ cộng sản này đang gia tăng sự giám sát ở Tân Cương, Tây Tạng, và Hồng Kông.

Ông Putin là khách mời nổi bật nhất trong lễ khai mạc hôm 04/02. Hoa Kỳ và một số quốc gia tham dự chính, bao gồm Anh Quốc, Canada, và Úc, đã thông báo rằng họ sẽ không cử bất kỳ phái đoàn chính thức nào tới Thế Vận Hội nhằm phản đối những vi phạm nhân quyền của nhà cầm quyền này đối với người Duy Ngô Nhĩ ở vùng phía tây Tân Cương xa xôi.

Cuộc họp cũng diễn ra trong bối cảnh lo ngại về một cuộc chiến tiềm tàng giữa Nga và Ukraine ngày càng gia tăng, điều mà các chuyên gia cho rằng có thể dẫn đến việc Bắc Kinh đóng vai trò chính trong việc hỗ trợ Điện Kremlin.

Hoa Kỳ và các đồng minh đã cảnh báo Nga về các lệnh trừng phạt mạnh tay nếu quốc gia này tiến hành xâm lược Ukraine, nhưng có khoảng 100,000 binh lính Nga vẫn ở gần biên giới mà không có dấu hiệu giảm leo thang.

Hôm 03/02, Hoa Kỳ cảnh báo các công ty Trung Quốc rằng họ sẽ phải đối mặt với hậu quả nếu họ tìm cách giúp Nga bằng cách trốn tránh các biện pháp kiểm soát xuất cảng áp đặt lên quốc gia này trong trường hợp họ xâm lược Ukraine.

Theo Bộ Ngoại giao Bắc Kinh, thông báo của Hoa Kỳ được đưa ra vài giờ sau khi nhà cầm quyền Trung Quốc ra hiệu “lập trường phối hợp” của họ về Ukraine trong cuộc họp giữa ngoại trưởng hai quốc gia, ông Vương Nghị và ông Sergei Lavrov, tại Bắc Kinh hôm 03/02.

Một số nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh đang theo dõi sát sao việc Hoa Kỳ và các đồng minh hành động như thế nào để đối phó với tình thế đối đầu về vấn đề Ukraine, khi nhà cầm quyền này suy tính chiến lược đối với Đài Loan.