Ông Trump giành chiến thắng trước bà Haley ở New Hampshire

Janice Hisle

NASHUA, New Hampshire — Cựu Tổng thống (TT) Donald Trump đã giành chiến thắng trước cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc Nikki Haley trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa ở New Hampshire hôm 23/01.

Chiến thắng này đã làm tiêu tan hy vọng đánh bại cựu tổng thống của bà Haley – ở tiểu bang mà bà thể hiện tốt nhất trong các cuộc thăm dò, trước khi cử tri đánh dấu vào lựa chọn trên lá phiếu của họ.

Trong nhiều thập niên, cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trên toàn quốc ở New Hampshire đã đóng vai trò là nơi chứng minh đáng tin cậy cho các ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng Hòa.

Bước vào cuộc bầu cử hôm 23/01, cựu tổng thống đã dẫn trước bà Haley 17 điểm trong cuộc thăm dò ở tiểu bang Đá hoa cương (biệt hiệu của New Hampshire), theo kết quả trung bình của các cuộc thăm dò do RealClearPolitics tổng hợp. Độ chính xác của những cuộc thăm dò đó đã bị giảm sút khi Thống đốc Florida Ron DeSantis rời khỏi cuộc đua vào hôm 21/01 và chuyển sang ủng hộ cựu TT Trump.

Sự rút lui của ông DeSantis đã biến cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa thành cuộc đua song mã. Doanh nhân Vivek Ramaswamy bỏ cuộc ngay sau khi đứng thứ tư trong cuộc họp bầu ở Iowa hôm 15/01. Ông ủng hộ cựu TT Trump. Thống đốc North Dakota Doug Burgum và Thượng nghị sĩ Tim Scott (Cộng Hòa–South Carolina), những người đã bỏ cuộc đua trước đó cũng vậy, họ cũng đã thể hiện sự ủng hộ đối với ông Trump. 

Cựu Thống đốc New Jersey Chris Christie đã dừng chiến dịch tranh cử của mình hôm 10/01, chỉ năm ngày trước cuộc họp bầu ở Iowa, làm dấy lên suy đoán rằng bà Haley sẽ thu hút nhiều cử tri kiên quyết chống ông Trump của ông.

Một cuộc thăm dò của Đại học New Hampshire/CNN – được công bố chỉ vài giờ trước khi ông DeSantis tuyên bố bỏ cuộc – cho thấy 62% những người ủng hộ vị thống đốc Florida này xem cựu Tổng thống Trump là lựa chọn thứ hai của họ; và chỉ một nửa con số đó nói rằng họ sẽ chọn bà Haley.

Kết quả ở New Hampshire càng tăng thêm sức mạnh cho những lời kêu gọi của cựu TT Trump yêu cầu bà Haley rút lui cũng như kêu gọi Đảng Cộng Hòa đồng lòng trong nỗ lực đánh bại TT Đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc tổng tuyển cử ngày 05/11 tới.

Cựu TT Trump đã giành được chiến thắng này dù gia tộc chính trị nổi tiếng nhất New Hampshire, nhà Sununu, thể hiện sự ủng hộ đối với bà Haley, người cũng là cựu thống đốc South Carolina. Gia đình Sununu bao gồm Thống đốc tiểu bang New Hampshire Chris Sununu; cha ông, cựu Thống đốc John H. Sununu; và anh trai ông, ông John E. Sununu, cựu dân biểu Hạ viện Hoa Kỳ.

Giữa những nỗ lực cuối cùng của các ứng cử viên ở New Hampshire, cựu TT Trump tự hào thông báo về một sự bảo chứng quan trọng dường như nhằm mục đích giảm bớt sự ủng hộ dành cho bà Haley. Ông Scott, người đến từ tiểu bang South Carolina quê hương của bà Haley, đã bày tỏ sự ủng hộ đối với cựu TT Trump hôm 19/01 trong một bài diễn văn ở Concord, New Hampshire.

Ở một tiểu bang có phương châm là “Sống Tự Do Hoặc Chết” (Live Free or Die), cử tri ở đây được xem là một nhóm người vô cùng độc lập. Nhiều nhà quan sát chính trị xem tư duy đó và hệ thống bầu cử sơ bộ “bán mở” của tiểu bang là những lợi thế cho bà Haley.

Bà đã đưa ra những tuyên bố và ủng hộ các chính sách thường được mô tả là “ôn hòa” hơn hoặc “tự do” hơn so với các chính sách của cựu TT Trump. Vì vậy, các chuyên gia cho rằng việc bà Haley ra ứng cử có thể sẽ thu hút các cử tri Đảng Dân Chủ chuyển sang ủng hộ Đảng Cộng Hòa. Những cử tri Đảng Dân Chủ nào làm như vậy trước thời hạn ngày 06/10/2023 sẽ được phép bỏ phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa ở New Hampshire.

Các cử tri độc lập hoặc những người không theo đảng phái nào cũng được cho là ủng hộ nhiều cho bà Haley ở New Hampshire.

Tuy nhiên, các nhà bình luận chính trị như ông Newt Gingrich, cựu chủ tịch Hạ viện, cho rằng, ngay cả khi bà Haley giành phần thắng, thì bà cũng khó có thể giành được đủ cảm tình [của cử tri] ở các tiểu bang tổ chức bầu cử sơ bộ sớm khác sau New Hampshire.

Cử tri New Hampshire đưa ra quyết định chỉ tám ngày sau chiến thắng lịch sử tại cuộc họp bầu ở Iowa của cựu TT Trump.

Hôm 15/01, ông Trump đã đánh bại ông DeSantis với gần 30 điểm cách biệt, tỷ số chiến thắng lớn nhất từ ​​trước đến nay đối với một ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng Hòa đang phải đối mặt với cuộc cạnh tranh gay gắt. Bà Haley đứng thứ ba, kém cựu TT Trump khoảng 32 điểm.

Cựu tổng thống cũng trở thành tổng thống đầu tiên của Đảng Cộng Hòa có triển vọng giành được hơn 50% số phiếu bầu của những người đi bỏ phiếu kín ở Iowa.

Cuộc họp bầu ở Iowa là một cuộc tranh cử do đảng điều hành, mà một số nhà phê bình cho rằng giúp “những người có tư tưởng cố hữu” làm sai lệch kết quả, trong khi cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire là một cuộc bầu cử do tiểu bang điều hành, do đó có thể phản ánh chính xác hơn quan điểm của cử tri.

Giờ đây khi New Hampshire đã hoàn thành tiến trình bầu cử, cuộc đua sẽ hướng tới Nevada, nơi sẽ tổ chức cuộc đua giành đề cử tổng thống “đầu tiên ở miền Tây.”

Năm nay, do có sự thay đổi trong luật tiểu bang, nên tiểu bang này đang sử dụng cả cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa do tiểu bang điều hành và cuộc họp bầu của Đảng Cộng Hòa do đảng điều hành. Nhưng cuộc họp bầu dự kiến ​​diễn ra vào ngày 08/02 này sẽ có kết quả mang tính quyết định.

Bà Haley đã chọn tham gia bầu cử sơ bộ, và tự loại mình khỏi cuộc họp bầu, ông Bruce Parks, chủ tịch Đảng Cộng Hòa ở quận Washoe của Nevada, nói với The Epoch Times hồi tháng trước (12/2023).

Tiểu bang Bạc (biệt danh của Nevada) chỉ mang theo 26 đại diện tham dự hội nghị Đảng Cộng Hòa vào tháng Bảy, khoảng 1% tổng số ước tính cần thiết để một ứng cử viên giành được đề cử tổng thống của đảng.

Nhưng ông Parks cho biết những ứng cử viên không xem trọng Nevada sẽ chịu rủi ro vì những khoảng chênh lệch nhỏ thường có thể tạo ra sự khác biệt giữa chiến thắng và thất bại.

Sau Nevada, cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên của Đảng Cộng Hòa ở miền Nam sẽ được tổ chức tại tiểu bang South Carolina quê hương của bà Haley.

Cho đến nay, các cuộc thăm dò ý kiến ​​ở tiểu bang Cây cọ lùn (biệt danh của South Carolina) không ưu ái vị cựu thống đốc tiểu bang này. Cựu TT Trump đang dẫn trước bà Haley 30 điểm tính đến ngày 22/01 theo kết quả thăm dò trung bình của RealClearPolitics.