Phán quyết của các tòa án đang định hình lại các cuộc bầu cử Quốc hội năm 2024

John Haughey

Bắt đầu từ năm 2025, đảng nào đang kiểm soát Hạ viện có thể đóng vai trò vừa là trọng tài đưa ra phán quyết cũng như vừa là cử tri đưa ra lựa chọn giữa các ứng cử viên cạnh tranh.

Kể từ cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, các phán quyết của tòa án ở Louisiana, Alabama, New York, và có thể là Wisconsin, đã hoặc sẽ vẽ lại các bản đồ bầu cử Quốc hội có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ tái tranh cử của tối đa 9 thành viên Đảng Cộng Hòa đương nhiệm trong chu kỳ bầu cử sắp tới.

Những sự sửa đổi do tòa án áp đặt đó đã gặp phải sự phản đối từ một phán quyết của North Carolina yêu cầu giữ nguyên các bản đồ có lợi cho Đảng Cộng Hòa ở tối đa 4 trong số 14 địa hạt bầu cử Quốc hội của tiểu bang. 

Các phán quyết của tòa án liên bang trong các vụ kiện ở Louisiana và Alabama đã xác định các nhà lập pháp tiểu bang đã vi phạm Mục 2 của Đạo luật Quyền Cử tri khi không thành lập một địa hạt bầu cử Quốc hội số 2 có đa số người Mỹ gốc Phi ở tiểu bang của họ. Mục 2 nêu rõ “cấm các hoạt động hoặc thủ tục bỏ phiếu mang tính phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, màu da, hoặc tư cách thành viên của một trong các nhóm ngôn ngữ thiểu số được xác định trong Mục 4(f)(2) của Đạo luật.”

Trong phiên họp đặc biệt hôm 15/01, Cơ quan Lập pháp Louisiana đã điều chỉnh Địa hạt bầu cử Quốc hội số 6 trải dài theo đường chéo về phía đông nam từ Shreveport ở phía tây bắc đến Baton Rouge ở trung tâm nam Louisiana.

Hôm 22/01, Thống đốc Đảng Cộng Hòa mới nhậm chức Jeff Landry đã ký quyết định này thành luật.

Do đó, đại biểu đoàn Hạ viện Hoa Kỳ gồm sáu thành viên của tiểu bang này có thể sẽ chuyển ưu thế của Đảng Cộng Hòa từ tỷ lệ 5–1 sang 4–2 [chỉ còn 4 dân biểu thay vì 5] sau cuộc bầu cử năm 2024. 

Bản đồ tái phân chia địa hạt mới có thể sẽ bị kháng cáo, mặc dù gần như chắc chắn đó sẽ là những gì cử tri Louisiana nhìn thấy trong lá phiếu tháng Mười Một.

Những thay đổi của Alabama

Hồi tháng 10/2023, tại Alabama, tòa án liên bang cấp dưới đã chọn một bản đồ Quốc hội “khắc phục” mà tiểu bang sẽ sử dụng cho cuộc bầu cử năm 2024, qua đó tạo ra địa hạt thứ hai có đa số là người Mỹ gốc Phi Châu mà Tổng thống Biden đã giành được 12 điểm phần trăm hồi năm 2020.

Do đó, bản đồ mới này có thể đưa vào cuộc bầu cử của một địa hạt bầu cử thứ hai của Đảng Dân Chủ từ Alabama. Đảng Cộng Hòa đang kiểm soát Hạ viện nhiệm kỳ hiện tại của tiểu bang này, với tỷ lệ 6–1.

Tòa án đã bác bỏ các bản đồ Quốc hội mà Alabama sử dụng vào năm 2022 theo Mục 2 của Đạo luật Quyền bầu cử, trong đó có một ghế thiên đậm về Đảng Dân Chủ với đa số là người Mỹ gốc Phi Châu và sáu ghế chắc chắn thuộc về Đảng Cộng Hòa với đa số là người da trắng.

Alabama đã kháng cáo lên Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ, và hồi tháng 06/2023, Pháp viện đã ra phán quyết bất lợi cho tiểu bang này.

Một New York xanh hơn

Hôm 12/12/2023, Tòa Phúc thẩm New York trong phán quyết với tỷ lệ  4 phiếu thuận – 3 phiếu chống đã lật ngược bản đồ Quốc hội năm 2022 cho thấy Đảng Cộng Hòa thu hẹp lợi thế 19–8 của Đảng Dân Chủ ở Hạ viện xuống 15–11 (New York mất một ghế Quốc hội sau cuộc thống kê dân số năm 2020).

Tòa án đã ra lệnh cho Ủy ban Tái phân chia Địa hạt Độc lập vẽ lại bản đồ địa hạt Quốc hội số 26 của New York và trình lên cho các nhà lập pháp tiểu bang chậm nhất là ngày 28/02.

Bản đồ tái phân chia này có thể thay đổi động lực mang lại lợi ích cho những người thách thức Đảng Dân Chủ ở một hoặc nhiều ghế Quốc hội New York giành được vào năm 2022 do 5 thành viên nhiệm kỳ đầu tiên của Đảng Cộng Hòa ở các địa hạt bầu cử “chéo” mà Tổng thống Biden đã giành được vào năm 2020.

Năm ghế Hạ viện đó không bao gồm địa hạt Long Island trước đây do ông George Santos thuộc Đảng Cộng Hòa đã từ chức nắm giữ. Chiếc ghế cho Địa hạt bầu cử Quốc hội số 6 hiện đang bỏ trống của ông sẽ có mặt trong cuộc bầu cử đặc biệt vào ngày 13/02 mà Đảng Dân Chủ tin rằng họ có thể giành chiến thắng.

Bản đồ tái phân chia này có thể thay đổi ba địa hạt bầu cử Quốc hội quan trọng ở Thung lũng Hudson vốn đã được đánh giá là “địa hạt chiến địa” vào năm 2024: Địa hạt bầu cử Quốc hội số 18, do Dân biểu Pat Ryan (Dân Chủ–New York) nắm giữ; Địa hạt bầu cử Quốc hội số 19 do Dân biểu Marc Molinaro (Cộng Hòa–New York) đại diện; và Địa hạt bầu cử Quốc hội số 17, do Dân biểu Mike Lawler (Cộng Hòa–New York) giành chiến thắng.

Một North Carolina đỏ hơn

Hồi tháng 11/2023, các nhà lập pháp North Carolina đã thông qua một bản đồ Quốc hội được vẽ lại nhằm tạo ra 10 ghế đáng tin cậy của Đảng Cộng Hòa, ba ghế đáng tin cậy của Đảng Dân Chủ, và một ghế cạnh tranh. Hiện tại, đoàn đại biểu Hạ viện Hoa Kỳ của tiểu bang gồm bảy thành viên Đảng Cộng Hòa và bảy thành viên Đảng Dân Chủ.

Các Dân biểu Đảng Dân Chủ Kathy Manning, Wiley Nickel, và Jeff Jackson hiện giữ ghế tại các địa hạt hiện chủ yếu là nghiêng về Đảng Cộng Hòa. Bà Manning và ông Niken sẽ về hưu chứ không tái tranh cử.

Dân biểu Don Davis (Dân Chủ–North Carolina) cũng phải đối mặt với thách thức cạnh tranh ở Địa hạt bầu cử Quốc hội số 1.

Sơ đồ này gần như chắc chắn sẽ phải đối mặt với các vụ kiện tụng tiếp theo, nhưng như Tối cao Pháp viện và Tòa án Tối cao North Carolina đã ra phán quyết, cơ quan này sẽ chỉ xem xét các khiếu nại về gian lận “chủng tộc”, chứ không phải các khiếu nại về gian lận “đảng phái”.

Wisconsin đã sẵn sàng

Vụ kiện tụng đang chờ giải quyết có thể dẫn đến các phán quyết có lợi cho Đảng Dân Chủ ở Wisconsin trước cuộc bầu cử tháng 11/2024.

Hồi tháng 12/2023, Tòa án Tối cao Wisconsin đã ra phán quyết về các bản đồ lập pháp của tiểu bang, mang lại cho Đảng Cộng Hòa lợi thế 6–2 ghế trong Quốc hội mặc dù tiểu bang này có nhiều cử tri Đảng Dân Chủ ghi danh hơn, là vi hiến và ra lệnh vẽ lại các sơ đồ này.

Hôm 16/01, một công ty luật liên kết với Đảng Dân Chủ đã đệ đơn kiện bản đồ Quốc hội này, cho rằng bản đồ được vẽ theo mệnh lệnh “ít thay đổi nhất” do tòa án áp đặt vào năm 2021 và không còn ràng buộc nữa. Vụ kiện nhằm tìm cách thiết lập các địa hạt mới cho cuộc bầu cử năm 2024.

Đảng Dân Chủ nói rằng một “bản đồ cân xứng hơn” có thể cho phép họ thắng thêm hai ghế ở Wisconsin.

Georgia có thể

Hồi cuối tháng 12/2023, một thẩm phán đã thông qua một bản đồ Quốc hội mới được các nhà lập pháp Georgia thông qua sẽ có hiệu lực cho cuộc bầu cử năm 2024, mặc dù các thành viên Đảng Dân Chủ vẫn có thể phản đối bản đồ này trước tòa.

Bản đồ mới tạo ra một địa hạt mới với đa số là người Mỹ gốc Phi Châu, địa hạt số 6, ở ngoại ô phía tây Atlanta nhưng “chia nhỏ” một địa hạt với đa số thuộc nhóm thiểu số, địa hạt số 7, phía đông thành phố, về cơ bản vẫn giữ lại 9 ghế nghiêng về Đảng Cộng Hòa và 5 ghế nghiêng về Đảng Dân Chủ.

Florida được ủng hộ

Hồi đầu tháng 12/2023, một tòa phúc thẩm ở Florida đã đảo ngược một phán quyết của tòa án cấp dưới rằng các đường ranh giới của Quốc hội của tiểu bang là vi hiến, khôi phục các đường ranh giới được tái phân chia do Thống đốc Ron DeSantis thông qua vào năm 2022.

Bản đồ đó đã loại bỏ một địa hạt chủ yếu là người Mỹ gốc Phi Châu ở phía bắc Florida mặc dù Hiến pháp Florida cấm việc giảm khả năng cử tri người Mỹ gốc Phi Châu bầu ra ứng cử viên mà họ lựa chọn.

Dự kiến rằng đơn kháng cáo sẽ được xét xử trước Tòa án Tối cao Florida vào năm 2024.

Texas nắm giữ

Trong số 87 vụ kiện được đệ trình trên toàn quốc về các kế hoạch tái phân chia địa hạt lập pháp và Quốc hội sau cuộc thống kê dân số sau năm 2020, vụ kiện này ở Texas đã kéo dài lâu nhất và vẫn còn trong tình trạng lấp lửng chờ “trao đổi chứng cứ” mà không ấn định ngày xét xử.

Bản đồ bầu cử Quốc hội gồm 38 địa hạt của Texas, mà Đảng Cộng Hòa chiếm ưu thế với tỷ lệ 25–13, phải đối mặt với những thách thức pháp lý tại các tòa án tiểu bang và liên bang.

Các vụ kiện liên bang đã được hợp nhất thành hành vi vi phạm Mục 2 của Đạo luật Quyền Bầu cử khi cho rằng Cơ quan Lập pháp Texas do Đảng Cộng Hòa kiểm soát đã làm suy yếu quyền hạn cử tri gốc Latinh trên toàn tiểu bang.  

Một vụ kiện khác cáo buộc các nhà lập pháp Đảng Cộng Hòa cố tình làm suy yếu quyền hạn bỏ phiếu của người Mỹ gốc Latinh ở Địa hạt bầu cử Quốc hội số 15 của Texas, mà Đảng Cộng Hòa đã lật đổ trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022.

Ngay cả khi các vụ kiện có tiến triển, thì khó có thể dẫn đến bất kỳ thay đổi lớn nào trước cuộc bầu cử năm 2024.

Hạn chót nộp đơn cho các cuộc bầu cử sơ bộ Quốc hội ở Texas là ngày 11/12/2023.