Phán quyết của Colorado thúc đẩy việc loại bỏ cựu TT Trump khỏi cuộc bầu cử ở các tiểu bang xanh

Beth Brelje

Phán quyết của tòa án Colorado ngăn chặn cựu Tổng thống (TT) Donald Trump tham gia cuộc bầu cử dường như đã tiếp thêm sinh lực cho những toan tính làm điều tương tự ở các tiểu bang nghiêng về màu xanh.

Hôm 19/12, Tòa án Tối cao Colorado đã loại cựu TT Trump khỏi cuộc bỏ phiếu sơ bộ của tiểu bang này, nói rằng ông đã “tham gia” vào một “cuộc nổi dậy” theo Tu chính án thứ 14 và không đủ điều kiện để có tên trong lá phiếu. Phán quyết này dự kiến sẽ được kháng cáo lên Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ.

Các vụ kiện tương tự đã được xét xử ở Arizona, Minnesota, New Hampshire, và Michigan, nhưng mỗi vụ đều kết thúc với việc cựu TT Trump vẫn có tên trong lá phiếu. Vụ kiện ở Michigan đang được kháng cáo để tiếp tục loại bỏ ông. Một số vụ kiện ở các tiểu bang khác vẫn đang chờ giải quyết.

Giờ đây, nhiều thành viên Đảng Dân Chủ đang lên tiếng, kêu gọi tiểu bang của họ tuân theo phán quyết của Colorado.

Hôm 20/12, Phó Thống đốc California thuộc Đảng Dân Chủ Eleni Kounalakis đã gửi thư cho Đổng lý tiểu bang California Shirley Weber yêu cầu bà tìm ra “mọi phương cách pháp lý” để loại cựu TT Trump khỏi cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống năm 2024 của tiểu bang này.

“California phải đứng về phía đúng đắn của lịch sử,” bà Kounalakis viết. “Đây không phải là vấn đề chiêu trò chính trị. Đây là một vấn đề đáng sợ đe dọa tính thiêng liêng của Hiến Pháp và nền dân chủ của chúng ta.”

Các tiểu bang khác

Tại New York, hôm 20/12, Dân biểu tiểu bang thuộc Đảng Dân Chủ Jeffrey Dinowitz đã giới thiệu một dự luật nhằm sửa đổi luật bầu cử ở New York để luật này yêu cầu loại một người nổi dậy ra khỏi cuộc bầu cử tổng thống.

Hôm thứ Tư, Thượng nghị sĩ tiểu bang Pennsylvania Art Haywood thuộc Đảng Dân Chủ đã gửi một bức thư cho Đổng lý tiểu bang Al Schmidt, trích dẫn phán quyết của Colorado và khuyến khích ông loại cựu TT Trump ra khỏi cuộc bỏ phiếu năm 2024.

Trong một tuyên bố gửi qua thư điện tử cho The Epoch Times, ông Schmidt nói rằng Bộ luật bầu cử của Pennsylvania không trao cho ông quyền từ chối kiến nghị đề cử (nomination petition) với lý do một ứng cử viên tiềm năng không hội đủ các tiêu chí của một chức vụ nào đó.

Ông nói: “Ở Pennsylvania, đó là một câu hỏi chỉ có thể được trả lời bởi tòa án.”

Trong một cuộc họp báo quảng bá kế hoạch của mình, ông Haywood – một luật sư và nhà lập pháp lâu năm – thừa nhận rằng có thể có câu hỏi về việc liệu đổng lý có thẩm quyền loại ai đó khỏi lá phiếu hay không, nhưng nếu đúng là có, thì ông cho rằng tổng chưởng lý tiểu bang sẽ có thẩm quyền.

Ông nói rằng không chỉ những người ủng hộ cựu TT Trump đang lo ngại về tính liêm chính bầu cử.

“Hàng xóm của tôi đang hỏi tôi và những người khác, làm sao cựu tổng thống, người từng tham gia nổi dậy, lại có thể có tên trên lá phiếu? Câu hỏi về việc có những cá nhân đủ tư cách ở trên lá phiếu này ảnh hưởng đến những người ủng hộ hoặc phản đối cựu tổng thống,” ông Haywood nói, và nói thêm rằng chúng ta phải tuân theo Hiến Pháp ngay cả khi điều đó không được nhiều người ưa thích.

Ông không lo lắng về việc tước quyền bầu cử của những cử tri ủng hộ cựu TT Trump; ông cho biết việc loại bỏ ông Trump là để bảo vệ họ.

“Để có được sự liêm chính bầu cử, chúng ta cần có những người đủ tư cách có tên trên lá phiếu. … Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định rằng nếu quý vị vi phạm lời tuyên thệ nhậm chức bằng cách tham gia nổi dậy, quý vị sẽ bị loại,” ông Haywood nói với The Epoch Times. “Để bảo vệ tất cả cử tri, ngay cả những người có thể ủng hộ cựu Tổng thống Trump, thì cần hiểu rằng một người tham gia nổi dậy là không có tên trong lá phiếu.”

Ông đã sử dụng ví dụ về ông Alexander Stephens, phó chủ tịch Liên minh miền Nam. Nếu ông Stephens tranh cử tổng thống sau Nội chiến, thì ông sẽ bị loại theo điều khoản tương tự, mặc dù có nhiều người ủng hộ ông.

Ông Haywood nói: “Vì vậy, việc quý vị có những người ủng hộ không thể quan trọng hơn tính liêm chính bầu cử.” Ông nói thêm rằng có một số cách khác cần theo đuổi để loại cựu TT Trump khỏi lá phiếu, nhưng ông tin rằng chiến lược hiện tại của ông có cơ hội thành công cao nhất.

Cuộc nổi dậy

Câu hỏi về việc làm sao để xác định và dán nhãn cho cuộc tập hợp của hàng ngàn người ủng hộ ông Trump tại Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ vào ngày 06/01/2021, đã được tranh luận kể từ khi sự việc xảy ra, với việc cánh tả gọi đó là một cuộc nổi dậy và cánh hữu gọi đó là một cuộc biểu tình hoặc tập hợp.

Ông Haywood đã và đang gọi đó là một cuộc nổi dậy trong ít nhất một năm nay. Bởi vì định nghĩa này còn là một vấn đề tranh cãi, nên ông đã được hỏi rằng sự kiện ngày 06/01/2021 được chính thức định nghĩa là một cuộc nổi dậy ở chỗ nào trong luật.

Ông nói rằng Tòa án Tối cao Colorado và một tòa án cấp dưới đã xác nhận đó là một cuộc nổi dậy.

“Tôi đang dựa vào hai phán quyết của tòa án để xác định rằng đã xảy ra một cuộc nổi dậy,” ông Haywood nói. “Nhưng chủ yếu là, Tòa án Tối cao Colorado đã đưa ra kết luận rằng hành vi đó là nổi dậy. Và đó là cơ sở để họ quyết định rằng đó là hành vi vi phạm Mục Ba của Tu chính án thứ 14.”

Những người ủng hộ vẫn có thể viết tên cựu TT Trump trên lá phiếu của họ, nhưng thường thì các ứng cử viên được viết tên vào (write-in) sẽ khó đắc cử và có thể sẽ phải đối mặt với thách thức pháp lý.