PHÂN TÍCH: Thẩm phán liên bang vội vàng đưa ‘đại án’ truy tố cựu TT Trump ra xét xử

Petr Svab

Theo một số luật sư, Thẩm phán Địa hạt Liên bang Tanya Chutkan đã ấn định ngày xét xử đặc biệt sít sao trong vụ kiện cựu Tổng thống Donald Trump ở Thủ đô Hoa Thịnh Đốn.

Hôm 28/08, Thẩm phán Chutkan ra phán quyết rằng vụ án nhắm vào nỗ lực thách thức kết quả bầu cử năm 2020 của cựu Tổng thống Trump sẽ được đưa ra xét xử vào ngày 04/03/2024. Thời điểm này chậm hơn hai tháng so với đề nghị của các công tố viên cùng Biện lý Đặc biệt Jack Smith, nhưng lại sớm hơn hai năm so với đề nghị mà bên bào chữa yêu cầu.

Các công tố viên lập luận rằng công chúng có sự quan tâm “hết sức lớn và chưa từng có” tới việc giải quyết nhanh chóng vụ án này nhưng cũng thừa nhận rằng “công chúng cũng hết sức quan tâm đến một phiên xét xử công bằng,” kể cả việc cho bên bào chữa có đủ thời gian chuẩn bị.

“Đây chắc chắn là một khung thời gian khắc nghiệt. Tôi không nghĩ bà ấy sẽ ấn định ngày xét xử sớm như vậy,” ông John Malcolm, một cựu công tố viên liên bang hiện là phó chủ tịch của Viện Chính phủ Hiến Pháp, nói với The Epoch Times.

Bà Leslie McAdoo Gordon, một luật sư bào chữa và là nhà phân tích pháp lý, đã gọi lịch trình xét xử và các thủ tục tiền xét xử này là “đáng hổ thẹn”.

Bà viết trong một bài đăng trên X, trước đây gọi là Twitter, rằng: “Ngày tháng như vậy rõ ràng là lố bịch và vi phạm quyền Tu chính án thứ Sáu của ông ấy để được trợ giúp hiệu quả từ luật sư.”

Vụ án này, do ông Smith đưa ra hôm 01/08, cáo buộc cựu TT Trump không thực sự tin rằng cuộc bầu cử năm 2020 đã bị đánh cắp và những nỗ lực thách thức kết quả của ông đã tạo thành một số hành vi phạm tội, bao gồm âm mưu cản trở việc thu thập và kiểm đếm phiếu đại cử tri, cũng như âm mưu chống lại quyền bầu cử của người Mỹ.

Các luật sư của cựu TT Trump lập luận rằng họ cần nhiều năm chuẩn bị cho phiên xét xử để xem xét gần 13 triệu tài liệu và hồ sơ được các công tố viên giao cho họ như một phần của quá trình điều tra.

Luật sư John Lauro của ông Trump nói trong phiên điều trần tại tòa hôm 28/08, ngay trước khi thẩm phán đưa ra quyết định: “Chúng tôi không chỉ phải xem xét tài liệu này mà còn phải hiểu thấu đáo nữa.”

Bên bào chữa dự định phản đối các cáo buộc từ nhiều góc độ.

Các luật sư tin rằng cựu TT Trump đã hành động “nội trong vành đai” phận sự của mình khi thách thức kết quả bầu cử và do đó được bảo vệ khỏi bị truy tố bởi quyền miễn trừ hành pháp. Họ cũng dự định cáo buộc việc truy tố có chọn lọc dựa trên thực tế là các cáo buộc này do chính phủ TT Biden đưa ra và TT Joe Biden đang tái tranh cử với cựu TT Trump. Theo ông Lauro, họ cũng cho rằng ông Smith đang sử dụng các luật hình sự theo một cách mới lạ có thể không được phép.

Ông nói: “Từ góc độ pháp lý thì đây là một trong những vụ lạ thường nhất từng xảy ra trong lịch sử Hoa Kỳ.”

Đặc biệt, lập luận về quyền miễn trừ hành pháp sẽ “có khả năng được kiện tụng thông qua tiến trình phúc thẩm, có khả năng lên tới Tối cao Pháp viện,” ông Will Scharf, một cựu công tố viên liên bang, nói với The Epoch Times.

Thông tin mới hay không?

Các công tố viên đã cố gắng giảm bớt lượng tài liệu khám phá, giải thích rằng gần 8 triệu trang tài liệu là trùng lặp hoặc có thể dùng cho cựu TT Trump trước khi cáo buộc được đệ trình, trong đó có các tài liệu từ Cơ quan Lưu trữ Quốc gia, từ chiến dịch tranh cử năm 2020 của ông, và từ các ủy ban hành động chính trị, cũng như các tài liệu công cộng, chẳng hạn như những tài liệu do Ủy ban ngày 06/01 của Quốc hội tạo ra.

Vị thẩm phán này đã chấp thuận lập luận đó, và lưu ý rằng “đó không phải là thông tin hoàn toàn mới” đối với bên bào chữa.

Ông Lauro không đồng tình.

Ông nói: “Đối với một luật sư bào chữa hình sự, thì đây là thông tin hoàn toàn mới.”

“Sẽ là một sự xét xử oan sai nếu như luật sư phải hiểu thấu đáo tất cả thông tin mà thân chủ đã biết mà không xem xét lại thông tin đó và không xem xét từ góc độ của bên bào chữa hình sự.”

Ông Lauro cũng cho biết rằng ông mới chỉ được thuê cách đây một tháng rưỡi.

Tuy nhiên, thẩm phán lại lập luận rằng các luật sư khác của cựu Tổng thống Trump có thể đã xem xét những tài liệu này.

Bà thừa nhận rằng các bị cáo không có nghĩa vụ phải chuẩn bị cho một phiên xét xử trước khi bất kỳ cáo buộc nào được đưa ra nhưng lại lưu ý rằng một “luật sư bào chữa giỏi” sẽ làm như vậy.

Đánh giá như thế nào?

Theo Trợ lý Biện lý Liên bang Molly Gaston trong phiên điều trần, khoảng 5 triệu trang thuộc danh mục tài liệu mà các công tố viên đang “thực sự xem xét” là thông tin mà đội ngũ của cựu TT Trump chưa có sẵn trong tay.

Thậm chí con số đó lên tới hơn 25,000 trang mà bên bào chữa sẽ phải xem lại hàng ngày trước phiên xét xử.

Theo ông Malcolm, thật khó để phán đoán lượng thời gian cần thiết để xem xét các tài liệu mà không biết “tính chất của bằng chứng”. Xem lại cả một trang toàn là văn bản thì khác nhiều so với xem lại một trang chỉ chứa một vài thư điện tử hoặc tin nhắn văn bản ngắn.

Phía công tố viên đã không đi sâu vào tất cả những chi tiết như vậy. Họ cho biết hơn 58,000 trang được lấy từ hồ sơ thẩm vấn nhân chứng, kể cả các bản chép lại.

Trong hồ sơ tòa án về vấn đề này hôm 21/08, họ lập luận rằng sẽ là một “khẳng định sai lầm rằng luật sư cần phải tiến hành xem xét từng trang khám phá thông tin để bị cáo được xét xử công bằng.”

Ông Malcolm không đồng tình.

“Nếu quý vị để cho luật sư bào chữa làm điều đó như một phần của việc khám phá thông tin, thì luật sư bào chữa phải xem xét thông tin đó, và anh ta phải có thể nói chuyện được với thân chủ của mình về thông tin đó,” ông nói.

Ông Scharf tán thành.

Ông nói: “Nếu như họ đang chuyển giao tất cả thông tin đó, họ thấy được một số thông tin có liên quan trong tất cả các tài liệu đó. Có lẽ, bên biện hộ cũng có thể như vậy.”

“Đội ngũ của ông Trump có quyền đánh giá giá trị bằng chứng của mọi thứ được chuyển giao cho họ.”

Phía công tố viên cho biết bên bào chữa “có thể, nên, và dường như sẽ áp dụng các lợi ích của việc xem trên thiết bị điện tử để giảm lượng tài liệu cần được tìm kiếm và được xem xét thủ công.”

Tuy nhiên, theo ông Lauro, điều đó chỉ giúp để sắp xếp thông tin.

“Không có tài liệu nào được xem xét bằng thiết bị điện tử,” ông nói. “Thông tin được tập hợp bằng thiết bị điện tử mà thôi.”

Tuy nhiên, điều đó có thể cho các luật sư thấy những tài liệu có thể được bỏ qua một cách an toàn, đến mức không biết rõ được rốt cuộc cần phải xem xét thủ công bao nhiêu văn bản.

“Dựa trên những gì tôi đã thấy cho đến nay, thì đây là một công việc vô cùng to lớn,” ông Lauro nói với thẩm phán.

Kháng cáo

Cựu TT Trump gợi ý sẽ kháng cáo vấn đề ngày xét xử lên một tòa án cấp cao hơn. Theo luật sư Mike Allen, nhà phân tích chính trị và là cựu công tố viên ở Ohio, việc này dường như không phải là lựa chọn hễ làm là được.

“Theo những gì tôi biết rõ nhất, thì ngày xét xử là không thể kháng cáo được. Tôi chưa bao giờ thấy điều này xảy ra ở tòa án liên bang hay tiểu bang,” ông nói với The Epoch Times.

“Nếu họ có thể bao che lại bằng một số hình thức bất công khác, thì có lẽ thẩm phán sẽ chấp nhận việc kháng cáo, nhưng tôi nghi ngờ việc này.”

Ông Malcolm nói rằng việc không đủ thời gian để chuẩn bị bào chữa có thể là một lý lẽ trong bản kháng cáo, nhưng mà chỉ sau khi kết án.

Theo ông Scharf, điều có thể được kháng cáo ngay lập tức sẽ là vấn đề miễn trừ hành pháp, và có thể kỳ vọng việc đó sẽ khiến vụ kiện bị tạm dừng.

Ông nói: “Quyền miễn trừ của tổng thống, như là một lập luận biện hộ, sẽ có thể kháng cáo được ngay lập tức trên cơ sở quyết định tạm thời, và sẽ là rất bất thường nếu bị trì hoãn [không được ban hành] trong khi những vấn đề đó đang được tranh tụng.”

Bối cảnh

Cựu TT Trump hiện đang phải đối mặt với một phiên tòa xét xử vào tháng 05/2024 trong một vụ án khác do ông Smith đưa ra ở Florida liên quan đến việc ông lưu giữ các tài liệu quốc phòng từ nhiệm kỳ của mình. Một phiên tòa khác, dự kiến diễn ra vào tháng 03/2024 tại New York, liên quan đến cáo buộc ghi sổ kế toán sai. Một vụ án khác đang diễn ra ở Georgia cũng đang nhắm vào nỗ lực của cựu tổng thống nhằm thách thức kết quả bầu cử năm 2020. Ngày xét xử vẫn chưa được ấn định, nhưng công tố viên, Biện lý Quận Fulton Fani Willis, ban đầu đề nghị là vào tháng 03/2024 rồi sau đó là tháng 10/2023 khi một trong những đồng bị cáo yêu cầu một phiên xét xử nhanh chóng. Một số luật sư cho rằng ngay cả ngày xét xử vào tháng 3/02024 thì cũng không thực tế .

Ông Scharf cho rằng, cuối cùng, tất cả những tranh cãi về ngày xét xử chung quy là những ẩn ý chính trị của việc buộc tội ứng cử viên hàng đầu cho chức tổng thống trong mùa bầu cử.

Ông nói: “Những lo ngại về việc ấn định thời gian mà chúng tôi đang gặp phải là hơn bất cứ điều gì khác so với nhiệm vụ của những phán quyết mà các công tố viên khác nhau này cố ý và sẵn lòng đưa ra.”