Phiên điều trần của Quốc hội: AI sẽ xóa sạch việc làm, tạo ra những bất ổn trong bầu cử

Andrew Thornebrooke

Một phiên điều trần của Quốc hội cho thấy rằng Trí tuệ Nhân tạo (AI) sẽ gây ra sự hủy hoại lớn trong lĩnh vực việc làm của Mỹ quốc và góp phần gây ra nhiều cuộc bầu cử căng thẳng hơn nữa khi các nền tảng mới cho phép gia tăng hoạt động thao túng cử tri.

Trong một phiên điều trần hôm 16/05 của Tiểu ban Thượng viện về Quyền riêng tư, Công nghệ, và Pháp luật, các chuyên gia và các thượng nghị sĩ cho biết sự bùng nổ của các công cụ AI sẵn có phổ biến như ChatGPT sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội ngay từ năm tới.

Chủ tịch Tiểu ban Richard Blumenthal (Dân Chủ–Connecticut) gọi sự phát triển nhanh chóng của AI là “quả bom trong một cửa hàng Trung Quốc”. Ông cảnh báo rằng “cuộc cách mạng công nghiệp mới sắp xuất hiện” này có thể thay thế hàng triệu người làm việc ở Mỹ và làm suy yếu nghiêm trọng an toàn công cộng và niềm tin vào các thể chế then chốt. 

“[Những mối nguy hiểm này] không còn là ảo tưởng của khoa học viễn tưởng nữa. Mà có thật. Chúng đang hiện hữu,” ông Blumenthal cho biết.

“Các biện pháp bảo vệ hợp lý không đối lập với sự đổi mới.”

Vì lẽ đó, ông Blumenthal cho biết mục đích của phiên điều trần là “làm sáng tỏ và quy trách nhiệm cho những công nghệ mới này” và “để viết ra các quy tắc về AI” trước khi quá muộn.

Báo in hay bom nguyên tử?

Ông Blumenthal bắt đầu bài diễn thuyết mở màn của mình với một phong cách kịch tính, bằng cách bật một bản ghi âm trong nửa phút đầu tiên của bài diễn thuyết, trong đó nói rằng “chúng ta đã quá thường xuyên thấy những gì xảy ra khi công nghệ đi trước quy định” và chỉ trích gay gắt “sự gia tăng nhanh chóng của các thông tin sai lệch”.

Sau khi kết thúc đoạn ghi âm, ông Blumenthal tiết lộ rằng bài diễn thuyết này không chỉ được viết bởi ChatGPT để bắt chước phong cách của ông, mà thực tế là còn được đọc bởi một phần mềm mô phỏng giọng nói AI được đào tạo để bắt chước phong cách nói của ông. 

Ông cho biết, kết quả là người ta ngay lập tức nhận ra mức độ nguy hiểm mà các công nghệ deepfake này – thứ mà mọi người có thể tiếp cận ngày càng dễ dàng – có thể gây ra đối với cuộc đàm luận công khai và thậm chí là các sự kiện quốc tế.

“Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi yêu cầu nó [hãy] tán thành việc Ukraine đầu hàng?” ông Blumenthal nói về bài diễn thuyết mà ChatGPT đã viết.

Thành viên cao cấp của tiểu ban Josh Hawley (Cộng Hòa–Missouri) đồng tình rằng AI đặt ra một mối đe dọa sâu sắc đối với an ninh và sự ổn định của quốc gia, và sự phổ biến đột ngột của thứ này trong phạm vi công cộng là một cuộc cách mạng sẽ chỉ tiếp tục áp đảo trong những năm tới giống như điện thoại thông minh đã áp đảo những chiếc điện thoại di động cồng kềnh bất tiện của 30 năm trước.

Ông Hawley nói: “Một năm trước, chúng ta không thể tổ chức phiên điều trần này vì công nghệ này chưa được công chúng biết đến.”

“[Bây giờ] Chúng ta có thể đang xem xét một trong những phát minh công nghệ quan trọng nhất của con người trong lịch sử nhân loại.”

Với ý nghĩ đó, ông Hawley nói rằng Quốc hội về cơ bản phải đối mặt với nhiệm vụ xác định loại cách mạng nào mà AI sẽ mở ra.

Ông cho biết, một mặt, đã có thí dụ về báo in, từng là sự báo hiệu cho một nền văn minh được trao quyền nhiều hơn và tăng cường tự do khắp châu Âu. Ngược lại, đã có thí dụ về bom nguyên tử, loại bom mà việc tạo ra nó vẫn tiếp tục ám ảnh các quốc gia trên thế giới ngày nay.

“Đây sẽ là loại công nghệ gì?” ông Hawley nói.

“Câu trả lời vẫn chưa được viết ra.”

Vì lẽ đó, ông Hawley lưu ý rằng AI gây ra nhiều vấn đề thuộc về nền tảng hơn đối với các xã hội dân chủ như Hoa Kỳ.

Trích dẫn một báo cáo cho thấy AI có thể dự đoán kết quả thăm dò dư luận trước cả khi việc này diễn ra, ông Hawley cảnh báo rằng một công nghệ như vậy gần như chắc chắn sẽ được các chính trị gia và các nhóm lợi ích đặc biệt tận dụng trong các cuộc bầu cử sắp tới. Ông Hawley nói rằng việc khơi gợi những phản ứng cảm xúc từ khán giả của họ tốt hơn ra sao so với việc sử dụng AI một cách hiệu quả để điều chỉnh tỉ mỉ cách thao túng tâm lý đối với những người này?

AI sẽ định hình các cuộc bầu cử, cơ hội việc làm

Không chỉ ông Hawley có sự lo ngại như vậy.

Ông Sam Altman – Tổng Giám đốc OpenAI, công ty phát triển ChatGPT – đã làm chứng rằng khả năng AI sẽ được sử dụng để gây ảnh hưởng đến kết quả của cuộc bầu cử tiếp theo là rất cao. Ông nói thêm rằng quy định của chính phủ là một sự can thiệp cần thiết để hạn chế các hoạt động gây bất ổn như vậy.

Ông Altman nói: “Chúng tôi đã cố gắng giải thích rất rõ ràng về tính nghiêm trọng của những mối nguy hiểm ở đây.”

“Vì chúng ta sắp phải đối diện với một cuộc bầu cử vào năm tới… Tôi thực sự nghĩ rằng một số quy định về chủ đề này sẽ là khá hợp lý… Đó là một trong những lĩnh vực tôi quan tâm nhất.”

Bất kể mối lo ngại đó, ông Altman không nản lòng với việc tiếp tục nghiên cứu và phát triển AI, và cho biết ông tin là “lợi ích từ các công cụ của chúng tôi vượt rất xa những rủi ro.” Ông cũng tin rằng AI “có thể có ý nghĩa trọng đại như hồi máy in [ra đời]”.

Ngoài báo in, ông Altman không giấu giếm việc công nghệ này sẽ gây bất ổn lớn cho xã hội và cuối cùng xóa sổ nhiều công việc đang hiện hữu.

Dù ban đầu lập luận rằng AI sẽ thực hiện “các nhiệm vụ, chứ không phải công việc,” nhưng ông Altman cuối cùng đã thừa nhận rằng công nghệ này sẽ “tự động hóa hoàn toàn” một số công việc trong khi tạo ra những công việc mới hơn, được trả lương cao hơn.

Mặc dù “sẽ có tác động đến việc làm,” nhưng ông Altman cho biết ông “rất lạc quan” về phẩm chất của “những việc làm trong tương lai” vốn sẽ thay thế những công việc cũ, mặc dù chúng chưa được tạo ra và có thể sẽ không mang lại lợi ích cho những người đã mất đi công việc cũ

‘Nhân loại đã thụt lùi’

Ông Gary Marcus – giáo sư danh dự về tâm lý học và khoa học thần kinh tại Đại học New York – cho rằng ông Altman và các nhà lãnh đạo của các đại công ty công nghệ (Big Tech) khác không thực sự chịu trách nhiệm về việc tạo ra AI trong một khuôn khổ công bằng. Ông nói rằng điểm mấu chốt luôn là đồng tiền mà không bao giờ là những điều tốt nhất cho quyền riêng tư và sự an toàn của người Mỹ.

Ông Marcus nói: “AI nằm trong số những công nghệ làm thay đổi thế giới nhiều nhất từ trước đến nay.”

“Các hệ thống hiện tại không minh bạch, và những hệ thống này không bảo vệ quyền riêng tư của chúng ta,” ông Marcus nói thêm, cho rằng “nhân loại đã thụt lùi” bởi những ý tưởng bất chợt của Big Tech.

Về lưu ý này, ông Marcus nêu bật hiện tượng xuất hiện ngày càng nhiều “người giả” – tức là các chuyên gia và nhân chứng hoàn toàn do AI phát minh ra. Ông đưa ra các ví dụ mà trong đó AI đã được sử dụng để làm sai lệch các tài liệu nghiên cứu, một ví dụ khác trong đó AI cáo buộc sai một công dân về hành vi sai trái, một ví dụ khác trong đó AI tạo ra bằng chứng giả cho một vụ kiện tại tòa án, và thêm một ví dụ khác trong đó một chương trình AI đã dạy người dùng của nó (người đó giả vờ là một cô bé 13 tuổi) cách bỏ trốn cùng một người đàn ông ở độ tuổi 30.

Ông Marcus cho biết kết quả cuối cùng của sự phát triển AI không được kiểm soát là một thế giới mà các bồi thẩm đoàn không bao giờ có thể biết liệu bằng chứng video mà họ đang xem là có thật hay mẫu âm thanh mà họ đã nghe là xác thực. Nói tóm lại, đó là một thế giới không thể tin được điều gì.

Với suy nghĩ đó, ông Blumenthal nói rằng ông hy vọng các nhà phát triển AI sẽ kiềm chế tham vọng của họ trước khi Quốc hội ra tay; nếu không, sức mạnh áp đảo từ sự can thiệp của chính phủ sẽ đến quá muộn sau khi mọi chuyện đã xảy ra.

Ông Blumenthal nói: “Ngành công nghiệp AI không phải đợi Quốc hội.”

“Tôi đang hy vọng chúng ta sẽ tiến lên thay vì có một cuộc đua xuống đáy.”