Quá khứ gây tranh cãi của Viện trưởng Viện Lập pháp Đài Loan làm dấy lên lo ngại

Michael Zhuang và Ben Liang

Hôm 01/02/2024, Quốc hội nhiệm kỳ mới của Đài Loan – Viện Lập pháp – đã bầu nhà lập pháp Quốc Dân Đảng thân Trung Quốc (KMT) Hàn Quốc Du (Han Kuo-yu) làm Viện trưởng nhánh lập pháp đơn viện. Tuy nhiên, quá khứ gây tranh cãi của ông với vai trò là một chính trị gia và mối quan hệ với Trung Quốc đã làm dấy lên mối lo ngại rộng rãi trên chính trường Đài Loan.

Ông đắc cử khi không có ứng cử viên nào giành được đa số tuyệt đối; ông nhận được 54 phiếu trong tổng số 105 nhà lập pháp có mặt, trong khi 8 thành viên Đảng Nhân dân Đài Loan bỏ phiếu trắng tại phiên họp. Ông Hàn Quốc Du và ông Johnny Chiang của đảng đối lập Quốc Dân Đảng đã được bầu làm Viện trưởng và Phó Viện trưởng Viện Lập pháp, vốn do Đảng Dân Tiến (DPP) ủng hộ độc lập kiểm soát trong 8 năm qua. Đáng chú ý, Tổng thống Đài Loan mới đắc cử vẫn là thành viên của DPP, nghĩa là nhánh hành pháp và lập pháp do các đảng khác nhau kiểm soát.

Cách đây hai thập niên, ông Hàn từng là một nhà lập pháp, trong thời gian đó ông đã bị công chúng chỉ trích về lối sống tiệc tùng của mình, đặt ra những nghi vấn về việc ông coi trọng công việc của mình đến mức nào. Rồi sau đó, ông rời bỏ chính trường nhưng trở lại vào năm 2018 khi được bầu làm thị trưởng Cao Hùng – thành phố đông dân thứ ba của Đài Loan. Sau đó, hồi năm 2020, ông tranh cử tổng thống Đài Loan và thua ứng cử viên tổng thống đối thủ Thái Anh Văn của DPP.

Sau thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020, ông Hàn ngày càng mất lòng dân – chủ yếu là do từ bỏ chức vụ thị trưởng để theo đuổi chức vụ tổng thống – đã dẫn đến một cuộc bỏ phiếu bãi nhiệm chưa từng có, khiến ông bị truất phế khỏi chức thị trưởng Cao Hùng. 

Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử lập pháp năm 2024, diễn ra đồng thời với cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan, ông Hàn được xếp hạng đầu tiên trên đại diện tỷ lệ theo danh sách của Quốc Dân Đảng, vốn về cơ bản đã bảo đảm cho ông một ghế trong Viện Lập pháp. Các nhà lập pháp trong danh sách của đảng không thể bị bãi nhiệm, điều này dẫn đến sự giám sát kỹ lưỡng khi xét đến hình ảnh trước công chúng và sự nghiệp chính trị gây tranh cãi của ông Hàn.

‘Cảnh báo’: Mối quan hệ gây tranh cãi với Trung Quốc

Sau khi trở thành thị trưởng Cao Hùng hồi năm 2018, ông Hàn đã đến thăm Hoa lục, Hồng Kông, và Ma Cao, sau đó tiết lộ rằng ông đã gặp các giám đốc văn phòng liên lạc của Trung Cộng ở Hồng Kông và Ma Cao. Mục đích của chuyến đi đó ban đầu được định hình chỉ là thúc đẩy quan hệ kinh tế và không có gì mang tính chính trị.

Sau đó, các cuộc gặp bí mật của ông Hàn đã bị Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn và Hội đồng Các vấn đề Đại lục của Đài Loan lên án, cho rằng những văn phòng liên lạc này là cơ quan quan trọng để thực hiện chính sách “một quốc gia, hai chế độ” của Trung Cộng ở Hồng Kông và Ma Cao.

Vào thời điểm đó, các thành viên Hội đồng Lập pháp Hồng Kông thuộc phe ủng hộ dân chủ – Châu Khải Địch (Eddie Chu), Khu Nặc Hiên (Au Nok-hin), và Lương Diệu Trung (Leung Yiu-chung) – đã cùng đưa ra một tuyên bố nói rằng chuyến đi không chính thống của ông Hàn rõ ràng là do Bắc Kinh sắp xếp.

Một trong “những cảnh báo” quan trọng khác là khi tranh cử tổng thống, ông đã không tiết lộ thông tin cá nhân trong thời gian 9 năm sống và học tập ở Hoa lục.

Trong chiến dịch tranh cử tổng thống, ông tuyên bố rằng ông đã bị “bôi nhọ” trên Internet vì quá trình học tập trước đây ở Trung Quốc và nói rằng ông đã “học tại Đại học Bắc Kinh một thời gian nhưng không được cấp bằng.”

Tuy nhiên, tuyên bố của ông đã sớm bị lật tẩy bởi một danh sách công bố các sinh viên tốt nghiệp tiến sĩ tại Đại học Bắc Kinh năm 2009, trong đó tên của ông Hàn xuất hiện trong danh sách các sinh viên tốt nghiệp từ ngôi trường của chính phủ đó.

Truyền thông Đài Loan nối tiếp cáo buộc rằng ông đã tham gia chương trình tiến sĩ vào năm 2001 và được Trung Cộng đào tạo để trở thành một “đại diện” của Đài Loan. Dù người ta không thể chứng minh những cáo buộc này, nhưng 9 năm ông Hàn ở Trung Quốc vẫn còn là một ẩn số. Nơi ở chính xác và những việc ông đã làm trong thời gian đó là hầu như không ai biết.

Trở lại chính trường

Cách đây 6 năm, ông Hàn từng được bầu làm thị trưởng Cao Hùng với tỷ lệ chênh lệch lớn nhưng đã bị truất phế trong cuộc bỏ phiếu bãi nhiệm thành công đầu tiên trong lịch sử Đài Loan sau chiến dịch tranh cử tổng thống thất bại. Giờ đây, với tư cách là Viện trưởng mới của Viện Lập pháp, ông đang cố gắng thay đổi hình ảnh của mình trước công chúng.

Ông đã từ bỏ tính khí hung dữ trước đây và thể hiện mình là một chính khách hòa nhã và chuyên nghiệp. Trong buổi trả lời các vấn đề [cần thêm hướng dẫn] do nghị viên nêu ra tại quốc hội, ông đã nhắc nhở các nhà lập pháp trong đảng của mình phải tôn trọng các thành viên khác và đôi khi thể hiện phong cách phi đảng phái.

Nhiều người ở Đài Loan xem việc ông Hàn đảm nhận vai trò Viện trưởng Viện Lập pháp là một thắng lợi cho Bắc Kinh. Vì mối quan hệ trong quá khứ của ông với Trung Quốc, nhiều người coi ông là mục tiêu quan trọng mà Trung Cộng nhắm đến để hoạt động xâm nhập.